Saksing salu-salungat ang testimonya, ‘di kinatigan: Mga akusado, pinawalang-sala

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Daing mula sa hukay | July 1, 2025

ISSUE #356

Ang salitang “napag-trip-an” o “nakursunadahan” sa konteksto ng mga insidente ng pananakit o pamamaslang ay makailang beses na nating nadidinig. 

Kaugnay nito, ating ibabahagi ang nangyari sa biktimang itago na lamang natin sa pangalang Hubert, at kung paano natulungan ng ating tanggapan ang mga akusado na siyang nadawit sa patuloy na paghahanap ng hustisya kaugnay sa pagkamatay ng biktima. 

Sa kasong People v. Aballe, et al. (CA-G.R. No. 044) na may entry of judgment noong ika-23 ng Mayo 2025, at sa panulat ni Honorable Associate Justice Nancy C. Rivas-Palmones, ating tingnan kung paano ang daing ng ating mga kliyente na itago na lamang natin sa mga pangalang Marlou, Randon, Con, at Paskal, ay pinal na natuldukan nang sila ay mapawalang-sala mula sa kasong nagmula sa akusasyon ng pagpaslang o homicide. 

Bilang pagbabahagi ng mga pangyayari, ating suriin ang buod mula sa mga paglalahad na nalikom ng hukuman. 

Noong ika-26 ng Pebrero 2023, bandang alas-9:00 ng gabi, si Jeff, hindi nito tunay na pangalan, aniya ay nakatayo sa isang sari-sari store o tindahan na pagmamay-ari ng kanilang kapitbahay dahil inaantay umano niya ang kanyang kaibigan. 

Sa kanyang pag-aantay, nakita niya si Hubert, ang nabanggit na biktima, na lumapit sa tindahan. 

Noong panahon ding iyon, ang mga akusado diumano ay naroon din sa tindahan at nag-iinuman.

Ayon kay Jeff, nakita niya si Marlou na lumapit kay Hubert at sinuntok ito ng ilang beses kahit wala naman umanong dahilan, at ito ay sinundan pa diumano ng iba pang mga akusado. 

At hinampas naman ni Randon si Hubert gamit ang helmet ng isang motor na nagdulot sa pagkatumba ni Hubert at pagkawala ng malay.

Ayon kay Jeff, halos kalahating oras diumano naganap ang pambubugbog. Matapos nito ay humingi na ng tulong si Jeff mula sa pamilya ni Hubert. 

Ayon kay Jojo, anak ni Hubert, bumili lamang ang kanyang tatay ng sardinas sa tindahan upang makapaghapunan, subalit siya ay nabugbog o nakursunadahan pa. 

Nadala diumano nila ang kanyang tatay sa ospital, subalit binawian din ng buhay dahil sa mga pinsalang tinamo nito. 

Sa kabilang banda, ayon sa mga akusadong sina Marlou, Randon, Con, at Paskal – wala silang kinalaman sa nasabing pamamaslang kay Hubert. Iginiit din nila na ang mga saksi ng tagausig na sina Jeff at Jojo ay wala sa lugar na aniya ay pinangyarihan ng krimen, at dahil dito ay wala silang kinalaman sa krimen.

Ayon kay Marlou, nag-iinuman na sila ng mga kapwa akusado sa kanilang bahay nang mapagdesisyunan nilang bumili ng karagdagang inuming alak sa tindahan. Doon ay nasaksihan nila ang biktimang si Hubert na nakikipagtalo kay Jelson, hindi nito tunay na pangalan. 

Aniya, nagtatalo sina Hubert at Jelson kung sino sa pagitan nila ang mas matapang, dahil kapwa umano silang mga ex-convicts.

Kasunod ng mga nabanggit, nakita aniya ni Marlou na hinampas ni Hubert ng Helmet si Jelson na siyang nakaiwas. Gumanti ng suntok si Jelson, at dahil matanda na ang biktimang si Hubert, ito ay bumagsak at tumama ang ulo nito sa konkreto. 

Umibabaw pa aniya si Jelson kay Hubert, at patuloy na pinagsusuntok si Hubert. Sinubukan din umanong pigilan ni Marlou ang dalawang nag-aaway. 

Dumating si Jojo na umiiyak at tinulungan ang kanyang ama upang madala sa ospital. Kasunod nito ay umalis na rin sina Marlou at mga kasama nito na siyang sinuportahan ang nasabing pahayag. 

Matapos ang paglilitis, hinatulan ng Regional Trial Court o RTC sa akusasyon ng pagpaslang o homicide sina Marlou, Randon, Con, at Paskal. 

Ayon sa RTC, napatunayan ang lahat ng rekisito sa krimeng homicide, at ang saksi ng tagausig ay positibong natukoy ang pagkakakilanlan ng mga akusado. 

Inakyat sa Court of Appeals o CA sa tulong at representasyon ni Manananggol Pambayan Beverly J. Largosa mula sa aming PAO-Regional Special and Appealed Cases Service Unit (PAO-RSACU) Visayas ang kaso nina Marlou, Randon, Con, at Paskal. 

Muling itinanggi nina Marlou, Randon, Con, at Paskal ang akusasyon laban sa kanila, at muling iginiit na hindi malinaw na natukoy ng tagausig ang pagkakakilanlan nila bilang mga may-akda sa pamamaslang kay Hubert dahil aniya malinaw din na si Jelson ang nakapaslang dito, at hindi sila na mga nadawit at naakusahan lamang.

Tulad ng ating unang nabanggit, sa desisyon na may petsang Mayo 23, 2025, pinal na tinuldukan ng CA ang daing nina Marlou, Randon, Con, at Paskal nang sila ay mapawalang-sala. 

Ayon sa CA, nakatakda ang tuntunin na ang isang kasong kriminal ay umaangat at bumabagsak sa lakas ng ebidensya ng tagausig at hindi sa kahinaan ng depensa. Obligasyon ng tagausig na mapatunayan ang pagkakakilanlan ng akusado, at ang pagpalya sa gampanin na ito ay nagbibigay katwiran sa hatol na pagpapawalang-sala.

May mga pagkakataon kung saan pinanatili ng Korte Suprema ang isang hatol batay sa "positibong pagkilala" ng isang saksi sa salarin. 

Gayunpaman, sa pagtatalaga ng halaga sa mga testimonya ng mga saksi na tumutukoy sa mga salarin ng mga krimen, kinikilala ng Korte Suprema ang posibilidad ng pagkakamali ng alaala ng tao, at ang pagiging sensitibo nito sa mga nakakaimpluwensyang salik, na maaaring makaapekto sa pagiging maaasahan at wasto ng alaala ng isang saksi.

Dahil dito, ang Totality of Circumstances Test o pagsusuri ng kabuuan ng mga pangyayari ay pinagtibay na isinasaalang-alang ang mga sumusunod sa panuri kung ang isang pagkilala sa labas ng korte ay maaasahan at katanggap-tanggap : 

(1) ang pagkakataon ng saksi na makita ang kriminal sa oras ng krimen; 

(2) ang antas ng atensyon ng saksi sa oras na iyon; 

(3) ang tumpak na naunang paglalarawan na ibinigay ng saksi; 

(4) ang antas ng katiyakan na ipinakita ng saksi sa pagkilala; 

(5) ang tagal ng panahon sa pagitan ng krimen at pagkilala; at

(6) ang pagiging mapanlikha ng pamamaraan ng pagkilala.

Gamit ang nasabing pamantayan sa kaso nila Marlou, Randon, Con, at Paskal, hindi napatunayan ng tagausig ang pagkakakilanlan ng akusado nang lampas sa makatuwirang pagdududa. 

Una, ang nag-iisang saksi ng tagausig na si Jeff ay hindi magkakapareho ang salaysay sa kanyang Judicial Affidavit at testimonya sa hukuman. 

Pangalawa, bagaman sinabi ni Jeff na hinampas ni Marlou si Hubert, walang detalye sa pamamaraan, kung saan tinamaan si Hubert, at iba pang mahalagang detalye na inaasahan mula sa isang saksi. 

Pangatlo, ang hindi makatuwiran na tagal bago humingi ng tulong si Jeff sa pamilya ng biktima, dahil ayon kay Jeff makalipas pa ng tatlumpung minuto bago siya humingi ng tulong. Ito ay labis na nakapagtataka ayon sa Hukuman para sa Apela. 

At panghuli, nabigo si Jeff na magbigay ng malinaw at direktang salaysay kung ano talaga ang sanhi ng pagkamatay ng biktima. 

Kung ikukumpara sa testimonya ni Marlou, malinaw na sinabi ni Marlou na si Jelson ang pumatong sa biktima, sinuntok ng ilang beses ang biktima, at pagkatapos ay nahulog ang biktima at tumama ang ulo sa semento sa labas ng sari-sari store.

Ang mga hindi pagkakapare-parehong paglalahad ng nag-iisang saksi ay hindi maaaring basta balewalain, dahil ito ang maglalagay ng pagdududa sa tunay na pagkakakilanlan ng salarin, at makabuluhang nakasisira sa kredibilidad ng kanyang testimonya. 

Dahil ang probative value ng testimonya ng nag-iisang testigo ng prosekusyon ay lubhang nabawasan, ang alibi ng mga akusado ay dapat bigyang-halaga.

Ang lahat ng sinabi, ang pagkakakilanlan ni Jeff sa mga salarin ng krimen ay puno ng kawalang-katiyakan. 

Lahat ng nabanggit ay nagbigay ng makatuwirang pagdududa kung sina Marlou, Randon, Con, at Paskal ba talaga ang pumatay sa biktima. 

Upang ulitin, ang pasanin ng patunay sa bahagi ng tagausig ay hindi tumitigil sa pagpapatunay sa pagkakaroon ng krimen. Higit sa lahat, dapat na mapatunayan ng tagausig ang pagkakakilanlan ng mga may-akda ng krimen nang lampas sa makatuwirang pagdududa. Dito, hindi nagawang ilabas ng prosekusyon ang pasanin na ito.

Bagaman ikinalulungkot natin ang malagim na sinapit ni Hubert, isang ama na nagsisikap maghanapbuhay para sa kanyang pamilya, at siyang napaslang sa paghihinala na “napag-trip-an o nakursunadahan” lamang – ang hustisya ay nararapat na panatilihing kaakibat ang katiyakan, sapagkat ang pagkamit sa hustisya ay hindi makukuha sa kapinsalaan ng mga inosenteng buhay, o pagbibigay kaparusahan sa mga hindi napatunayang nagkasala.