Pagpapatayo ng mga klasrum, tuluy-tuloy lang!

ni Kuya Win Gatchalian @Win Tayong Lahat | December 4, 2025

Noong nakaraang Hulyo, nalaman natin na kulang ng 147,000 ang mga silid-aralan sa buong bansa. Napakahalaga ng pagkakaroon ng sapat na classroom dahil sa mga espasyong ito hinuhubog ang susunod na henerasyon ng mga Pilipino. Kung nananatiling kulang ang ating mga silid-aralan, hindi makakapagturo nang maayos ang ating mga guro, hindi matututo ang ating mga mag-aaral, at magpapatuloy ang krisis sa edukasyon.

Kaya naman sa ilalim ng 2026 national budget, nananatiling prayoridad natin ang pagpapatayo ng mga silid-aralan. Nagdagdag ang Senate Committee on Finance ng P19.3 bilyon sa P48.7 bilyon na inilaan sa ilalim ng General Appropriations Bill (House Bill No. 4058) para sa mga classrooms. 

Umabot na sa halos P68 bilyon ang pondong ilalaan natin para sa pagpapatayo ng mga classrooms, mas mataas na ng halos limang beses kung ihahambing sa P15.25 bilyon na inilaan ng National Expenditure Program. Gamit ang pondong ito, makakapagpatayo tayo ng 19,000 hanggang 27,000 na mga silid-aralan.

Bagama’t malayo pa ito sa kabuuang kailangan nating mga silid-aralan sa buong bansa, mahalagang ipagpatuloy ang pagpapatayo ng mga classroom hanggang sa mapunan natin ang pangangailangan.  

Ngunit hindi lang tayo basta maglalaan ng pondo para sa pagpapatayo ng mga classroom. Simula sa susunod na taon, gagamit na tayo ng iba’t ibang paraan upang makapagpagawa ng mga silid-aralan. Hindi na lamang ang Department of Public Works and Highways ang maaaring magtayo ng mga classroom. 

Pahihintulutan natin ang Department of Education (DepEd) na magkaroon ng Memorandum of Agreement (MOA) sa mga local government units (LGUs) at mga Civil Society Organizations (CSOs) upang magpatayo ng mga silid-aralan. Sa mga lugar, kung saan may hamon pagdating sa peace and order, maaaring magkaroon ang DepEd ng MOA sa Armed Forces of the Philippines Corps of Engineers.

Papayagan na rin natin ang mga public-private partnership (PPP) para sa pagpapatayo ng mga classroom. Sa katunayan, naglaan tayo ng P160 milyon para sa site development activities ng mga proyekto sa ilalim ng PPP. Gamit ang iba’t ibang mga paraang ito, sabay-sabay na makakapagpatayo ng classrooms ang iba’t ibang sektor at maaaring mas marami tayong magagawang silid-aralan sa susunod na taon.

Noong nagsimula ang talakayan para sa 2026 national budget, nanindigan ang inyong lingkod na ang budget na ito ay tututok sa edukasyon. Dahil maituturing na pangunahing pangangailangan ang mga classrooms, tiniyak nating mabibigyan ito ng prayoridad sa susunod na taon. Patuloy nating tutukan ang mga nalalabing araw ng pagtalakay sa 2026 national budget at sama-sama nating tiyaking itataguyod nito ang kapakanan ng ating mga kababayan.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com

Kuryente at internet para sa mga pampublikong paaralan popondohan ng 2026 budget

ni Kuya Win Gatchalian @Win Tayong Lahat | November 27, 2025

Noong nagsimula ang ating talakayan para sa 2026 national budget, tiniyak ng inyong lingkod, bilang Chairman ng Senate Committee on Finance, na lilikha tayo ng isang ‘education budget.

’Tulad ng nabanggit ko nitong mga nakaraang araw, makasaysayan ang ating panukalang budget para sa susunod na taon dahil sa unang pagkakataon, ang pondong ilalaan sa sektor ng edukasyon ay magiging katumbas ng 4.5% ng Gross Domestic Product (GDP).

Sang-ayon ito sa rekomendasyon ng United Nations na maglaan ng apat hanggang anim na porsyento ng GDP para sa sektor ng edukasyon. Katumbas din nito ang 20% ng kabuuang P6.793 trilyong iminumungkahing pondo para sa susunod na taon. Ang ibig sabihin lang nito, prayoridad ng pamahalaan na masolusyunan na ang matagal nang mga problema sa sektor ng edukasyon sa bansa.

Kasabay ng makasaysayang pondong iyan, seryoso ang mga hamong layon nitong tugunan, tulad na lamang ng kakulangan ng mga silid-aralan at mga aklat para sa ating mga mag-aaral. Bagama’t isinusulong din natin ang digital education, hindi natin magagawa ito kung may mga paaralan tayong walang kuryente at wala ring internet.

Kaya naman sa ilalim ng Senate Committee report sa panukalang 2026 national budget, naglaan tayo ng pondo upang mabigyan ang mas marami pang mga paaralan ng sapat na kuryente at access sa internet. 

Sa ilalim ng National Electrification Administration o NEA, naglaan tayo ng P3.7 bilyon upang magkaroon ng kuryente ang mga unenergized schools. Ayon sa Department of Education (DepEd), meron pang humigit-kumulang 6,000 na mga paaralan ang wala pang kuryente.

Naglaan din tayo ng P5 bilyon para sa Free Public Internet Access Program. Sa iminumungkahi nating special provision sa panukalang budget, nakasaad na bigyan ng prayoridad ang mga State Universities at Colleges at mga pampublikong paaralan sa ilalim ng DepEd.

Sa ilalim ng pondo ng DepEd, naglaan din tayo ng P1.5 bilyon upang mabigyan ng internet connection ang mas marami pang mga paaralan. Sa kasalukuyan, humigit-kumulang 12,000 na mga pampublikong paaralan ang wala pa ring internet.

Kung mananatiling walang kuryente at internet ang mga paaralang ito, patuloy na mapagkakaitan ng kaginhawaan ang ating mga mag-aaral. Kung wala ring internet sa ating mga paaralan, mapagkakaitan ang ating mga mag-aaral ng oportunidad na matuto gamit ang mga modernong pamamaraan.

Kaya naman isinusulong natin ang paglalaan ng pondo para sa mga pangangailangang ito. Bagama’t aminado tayo na kalahati pa lamang ng mga paaralang walang internet at kuryente ang inaasahang matutulungan natin gamit ang ilalaang pondo, posible na ring matugunan natin ang kasalukuyang kakulangan sa loob ng dalawang taon.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com

Dagdag na P55B, kailangan upang umabot sa 4% NG GDP ang pondo ng edukasyon sa 2026

ni Kuya Win Gatchalian @Win Tayong Lahat | November 26, 2025

Upang matiyak na aabot sa 4% ng Gross Domestic Product (GDP) ang pondong ilalaan para sa sektor ng edukasyon, titiyakin ng inyong lingkod na madagdagan ng P55 bilyon ang kasalukuyang pondo na nakalaan sa National Expenditure Program (NEP).

Kailangan nating maipaliwanag kung bakit natin isinusulong na umabot sa 4% ng GDP ang pondo para sa edukasyon. Ito ay alinsunod sa rekomendasyon ng United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) sa ilalim ng Education 2030 Incheon Declaration. Itinuturing itong international benchmark upang matiyak na may sapat na puhunan ang bawat bansa para sa maayos na edukasyon, lalo na’t layon ng Sustainable Development Goal 4 na magbigay ng abot-kaya at dekalidad na edukasyon sa lahat.

Inanunsyo kamakailan ng Department of Budget and Management (DBM) na sa kauna-unahang pagkakataon, umabot sa 4% ng GDP ang pondong inilaan sa sektor ng edukasyon para sa taong 2026 o P1.224 trilyon sa ilalim ng NEP. Kasama sa halagang ito ang P46.045 bilyong kontribusyon ng mga empleyado ng sektor para sa pondo ng pensyon.

Ngunit kung pagbabatayan natin ang mga pamantayan ng UNESCO, hindi dapat itinuturing na bahagi ng pondo ng sektor ng edukasyon ang kontribusyon ng mga empleyado para sa pensyon, lalo na’t hindi naman ito maituturing na paggasta sa bahagi ng gobyerno. Tila isinama ng DBM ang kontribusyon ng mga empleyado sa pagkuwenta ng pondo kaya umabot sa 4% ng GDP ang figures na inilaan para sa edukasyon.

Sa madaling salita, lumalabas na P1.178 trilyon lamang ang pondong nakalaan sa sektor ng edukasyon, katumbas ng 3.8% ng inaasahang GDP para sa 2026.

Kung ang target natin ay umabot sa 4% ng GDP o higit pa ang pondo para sa edukasyon, kinakailangan nating magdagdag ng P55 bilyon sa P1.178 trilyong inilaan ng NEP sa sektor.

Bilang Chairman ng Senate Committee on Finance, muling naninindigan ang inyong lingkod na tututukan ng 2026 national budget ang edukasyon. Ilan sa mga nais nating bigyan ng prayoridad ang pagpapatupad ng Academic Recovery and Accessible Learning (ARAL) Program Act upang tiyaking magpapatuloy ang mga libreng tutorial para sa mga mag-aaral nating nangangailangan ng tulong.

Pagsisikapan din nating matugunan ang mga kakulangan sa classroom at madagdagan ang mga teacher aide na magiging katuwang ng ating mga guro. Mahalaga ang pagdagdag ng mga teacher aide upang matutukan ng mga guro ang aktuwal na pagtuturo.

Muli, hinihikayat ko ang ating mga kababayan na aktibong makilahok sa pagsusuri ng national budget. Sama-sama nating tiyakin na ang buwis na ating ibinabayad ay napupunta sa tama, lalo na para sa magandang kinabukasan ng mga susunod na henerasyon ng mga Pilipino.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com