Dalawang mukha ng pagiging biktima

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Daing mula sa hukay | Nov. 23, 2024

ISSUE #333

Madalas nating naririnig at nababasa ang pagsigaw at paghihinagpis ng mga biktima para sa hustisya; biktima na kadalasan ay walang kalaban-laban na nakaranas ng labis na pagpapahirap at kalupitan. Wala kaming ibang ninanais, kundi ang makamit nila ang katarungan at mapagbayaran ng salarin ang ginawang kasamaan.

Sa kabilang banda, hindi natin maikakaila na hindi sa lahat ng pagkakataon ang taong napagbibintangan ang siyang tunay na may kasalanan. Merong mga pagkakataon na nadadawit lamang ang mga taong walang kasalanan at walang muwang. Maaaring nandu’n lamang sila sa maling sitwasyon at panahon. 

Sila ay maituturing din na biktima, biktima ng maling paratang. Kaya bilang mga Manananggol Pambayan, mananatili kaming lalaban para din sa karapatan ng mga maling inaakusahan. Ang kanilang mga daing ay amin ding diringgin.

Ang kuwento na aming ibabahagi sa araw na ito ay hango sa kasong People of the Philippines vs. Rodrigo Maravilla y Mercurio (CA-G.R. CR No. 03916, July 31, 2024), sa panulat ni Honorable Associate Justice Ronald Suva Tolentino. 

Sa kasong ito, sa isang panig ang biktima ay nakaranas ng marahas na pamamaslang; sa kabilang panig, ang inakusahan naman na ang sigaw ay siya ring maling napagbintangan. Sama-sama nating tunghayan ang kuwento ng kasong ito at mapukaw sa katotohanan na may mga pagkakataon na ang parehong panig ay biktima.

Ika-24 ng Hunyo 2001, habang nagliliwaliw at nag-iiskursiyon diumano ang pamilya ni PO3 Relox sa tabing dagat sa Barangay Guinticgan, Carles, Iloilo, nakarinig diumano siya ng limang putok ng baril. 

Nakita niya umano ang kalaunan ay kinilala na si Rodrigo na tumatakbo papunta sa bulubunduking bahagi ng naturang lugar, meron umano itong bitbit na baril, kaya agad na pinuntahan ni PO3 Relox ang lugar kung saan nagmula ang mga narinig na putok at doon ay natagpuan niya ang biktima na si Jimmy na nakahiga at merong mga tama ng bala sa dibdib.

Nagtungo umano si PO3 Relox sa istasyon ng pulis upang iulat ang nasaksihan. Doon ay nakita niya umano si Rodrigo at napag-alaman na naipa-blotter na ang insidente.

Cardiorespiratory Arrest secondary to a Hypovolemic Shock caused by gunshot wounds ang sanhi umano ng pagpanaw ni Jimmy.

Sinampahan ng kasong homicide si Rodrigo sa Regional Trial Court (RTC) ng Barotac Viejo, Iloilo, para sa pamamaslang diumano kay Jimmy. Sa paratang na inihain laban sa kanya, gumamit diumano si Rodrigo ang isang hindi lisensiyadong baril upang isakatuparan ang krimen. Pagsamo na “Not guilty” ang iginiit ni Rodrigo sa hukuman. 

Batay sa kanyang testimonya, naglalakad umano siya sa daan patungong tabing-dagat sa Barangay Guinticgan, bandang alas-3 ng hapon, noong ika-24 ng Hunyo 2001, upang sunduin ang kanyang mga anak na noon ay naliligo sa dagat kasama ang pamilya ng nagngangalang George. Nagkita na lamang umano sila ng kanyang mga anak sa isang bahagi ng naturang lugar at sabay na umuwi ng kanilang bahay. 

Bandang alas-5 ng hapon ding iyon, meron na lamang diumano na nagpunta na mga pulis sa kanilang bahay at inaresto si Rodrigo.

Ika-28 ng Disyembre 2016, nang magbaba ng desisyon ang RTC. Guilty ang naging hatol kay Rodrigo para sa krimen na homicide with the use of unlicensed firearm.

Pagkakakulong na hindi bababa sa 12 taon bilang minimum, hanggang 17 taon at 4 na buwan, bilang maximum, ang ipinataw na parusa sa kanya. Pinatawan din siya ng P75,000.00 na bayad-pinsala para sa mga naulila ni Jimmy.

Agad na naghain ng kanyang apela si Rodrigo sa Court of Appeals (CA), Cebu City upang kuwestyunin ang nabanggit na hatol ng RTC. Sa tulong at representasyon ng aming tanggapan, sa katauhan ni Mananaggol Pambayan E.B.P. Trinidad ng aming PAO-Regional Special and Appealed Cases Unit (PAO-RSACU)-Visayas, iginiit ng depensa na taliwas sa ating Saligang Batas ang ibinabang desisyon ng RTC sapagkat wala umanong katiyakan at hindi malinaw sa nasabing desisyon ang mga impormasyon at batas kung saan ibinatay ang naging hatol kay Rodrigo. Hindi man lamang umano nabanggit sa naturang desisyon ang mga elemento ng homicide, o kung ano ang katuwiran ng RTC sa pagkilala nito sa aggravating circumstance na paggamit diumano ng inakusahan ng hindi lisensiyadong baril. 

Binigyang-diin din ng depensa ang kakulangan ng patunay kaugnay sa corpus delicti, sapagkat ang sinasabing baril na nakita na hawak umano ni Rodrigo ay hindi ipinrisinta ng tagausig sa hukuman bilang ebidensiya. Hindi man lamang umano nailarawan kung ano’ng klase ng baril ito at hindi rin umano nagprisinta sa hukuman ang tagausig ng sertipikasyon mula sa angkop na ahensya ng gobyerno na naglalahad na si Rodrigo ay walang lisensiya upang humawak ng baril.

Karagdagang paggiit pa ng depensa na hindi umano sapat ang mga sirkumstansya na ipinukol ng tagausig laban kay Rodrigo upang masabi na siya nga ang pumaslang sa biktima. Binigyang-diin ng depensa na tanging ang pahayag lamang ni PO3 Relox ang pinagbatayan ng RTC sa desisyon nito, pahayag na hindi man lamang umano sinuportahan o pinatotohanan ng iba pang saksi. 

Kung kaya’t mahina na ebidensiya umano ang naturang pahayag at hindi maituturing na sapat na pagpapatunay sa pagkakasala ni Rodrigo.

Sa muling pag-aaral ng CA Cebu City sa kaso ni Rodrigo, sumang-ayon ang hukuman sa mga apela ng depensa na hindi napatunayan ng tagausig nang may moral na katiyakan ang pagkakasala ni Rodrigo sa batas. 

Binigyang-diin ng CA Cebu City ang kahalagahan ng pagkilala sa presumption of innocence ng isang akusado, isang tuntunin na partikular na nakasaad sa Artikulo III, Seksyon 14 (2) ng ating 1987 na Saligang Batas. Mabubuwag lamang umano ang nasabing pagpapalagay ng kawalan ng kasalanan ng isang akusado kung mapapatunayan ang kanyang pagkakasala nang higit pa sa makatwirang pagdududa.

Para umano sa CA Cebu City, hindi naitaguyod ng testimonya ni PO3 Relox ang pagkakakilanlan ng pumaslang kay Jimmy. Napuna rin ng hukuman ng mga apela na sa bahagi ng testimonya ni PO3 Relox ay sinabi nito na mahigit-kumulang 15 metro umano ang kanyang layo kay Rodrigo nang makita niya ito na tumatakbo at may hawak na baril. 

Hindi umano nakita ni PO3 Relox, kung saan nanggaling si Rodrigo at hindi rin niya umano alam kung saan ito pupunta sa bulubunduking bahagi ng barangay. 

Naging kapuna-puna rin sa CA Cebu City na hindi umano nakita ni PO3 Relox ang mismong akto ng pamamaril sa biktima. Sapagkat wala umanong direktang ebidensiya patungkol mismo sa akto ng pamamaril sa biktima, kaya naman naging mahina ang testimonya ni PO3 Relox.

Isa pang palaisipan sa hukuman ang apela na para sa isang pulis tulad ni PO3 Relox na nasa serbisyo ng may 17 taon, hindi man lamang umano nito hinabol si Rodrigo o gumawa ng hakbang upang sundan at dakpin ito. Bagkus, matapos ang mga nasaksihan niya ay nagtungo si PO3 Relox sa istasyon ng pulis. Hindi rin umano kapani-paniwala para sa hukuman ng mga apela na hindi man lamang ipinatala ni PO3 Relox sa blotter na nakita niya si Rodrigo na tumalilis at may hawak na baril.

Ang mga pagkukulang at butas na nabanggit ay hindi nakaligtas sa mga mapanuring isipan ng appellate court. Bagkus, nagdulot ang mga ito ng makatwirang pagdududa kung meron nga bang kinalaman si Rodrigo sa pamamaslang kay Jimmy. 

Kung kaya’t minarapat ng CA Cebu City na baliktarin ang desisyon ng RTC at ipawalang-sala si Rodrigo. Ang nasabing desisyon ng CA Cebu City ay naging final and executory noong Hulyo 31, 2024.

Ang bawat krimen at kasamaan na labag sa batas ay dapat pagbayaran, maihatid sa mga biktima at kanilang pamilya ang inaasam na katarungan. Dalangin namin na kanilang makamit ang karampatang hustisya. Huwag mawalan ng pag-asa, ang Poong Maykapal ay puno ng awa.

Huwag din natin kalimutan na maaaring biktima rin ang mga inaakusahan; biktima ng mali o gawa-gawang pagbibintang. Sila man ay meron ding karapatan na dapat maprotektahan. Sa mga kliyente ng aming tanggapan na kasalukuyang humaharap sa kaso na kung saan sila ay maling inaakusahan, makakaasa kayo na aming pag-iibayuhin na ipaglaban ang inyong karapatan. Dahil kayo man ay napagkaitan din ng katarungan.

Karumal-dumal na sinapit ng 11-anyos, salarin malaya pa rin

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Daing mula sa hukay | Nov. 16, 2024

ISSUE #332

Ang ibabahagi namin na kaso sa araw na ito ay ang People of the Philippines vs. Joebert Mesias y Dolar (CA G.R. CEB CR-HC No. 04592, June 24, 2024), sa panulat ni Honorable Court of Appeals Associate Justice Jacinto G. Fajardo, Jr. (19th Division). 

Hindi namin maiwasan na maluha sa malagim na sinapit ng batang biktima – isang lalaki na labing-isang taong gulang pa lamang na walang awa at kalaban-labang kinitil ang musmos niyang buhay. 

Ang inakusahan naman ay mariing tumanggi na siya ay may kinalaman sa naganap na pamamaslang. Dalawang partido na magkaiba man ang sinapit ay parehong hustisya ang naging paghihinagpis. 

Sabay-sabay nating tunghayan ang kanilang kuwento at kung paano winakasan ng hukuman ang naturang kaso.

Kasong murder ang kinaharap ni Joebert kaugnay sa pamamaslang diumano ng batang biktima na si alyas “Tonton”. Naganap diumano ang insidente noong ika-8 ng Hunyo 2017 sa Victorias City, Negros Occidental. Batay sa paratang na inihain sa Regional Trial Court (RTC) ng Silay City, hinampas diumano ni Joebert ang ulo ni Tonton gamit ang isang mapurol na bagay. Ito diumano ang nagdulot ng matinding sugat sa utak ng nasabing biktima at ang naging sanhi ng hindi nito inaasahang pagpanaw. 

Meron umanong qualifying circumstance na abuse of superior strength dahil sa musmos na edad ng biktima, kumpara sa inakusahan na ganap nang nasa hustong gulang. Meron din umanong qualifying circumstance na cruelty dahil sa pagpapahirap sa naturang biktima hanggang sa siya ay bawian ng buhay na nahinuha dahil sa puno umano ng mani na pili ang bibig nito na nakadagdag diumano sa kanyang paghihirap.

Ayon sa bersyon ng tagausig, si Tonton at ang kanyang ina na si Erlinda ay nasa loob ng kanilang bahay sa Victorias City noong ika-7 ng Hunyo 2017. 

Abala umano si Tonton sa pag-iigib ng tubig, nang bigla umano nitong nabanggit kay Erlinda na merong nag-utos sa kanya at binalaan siya na papatayin kung hindi siya susunod. 

Naalala ni Erlinda na meron silang napag-usapan ukol sa pagnanakaw. Kung kaya’t tinanong ni Erlinda, kung sino ang nag-uutos sa kaniya, pero sinabi umano sa kanya ni Tonton ay huwag nang mag-abala pa. Habang ipinagpapatuloy diumano ni Tonton ang pag-iigib ay sinabihan ni Erlinda ang anak na huwag na itong pumunta sa Capetown dahil siya ay aalis.

Nang makauwi umano ng kanilang bahay si Erlinda ay hindi niya nakita si Tonton. Ang mga pinsan umano ni Tonton ang nagsabi sa kanya na natutulog na si Tonton sa bahay ng kanilang lola. Subalit, napag-alaman din nila na wala ru’n si Tonton. Sinubukan nilang hanapin si Tonton ngunit hindi nila ito makita.

Bandang alas-6:00 ng gabing iyon, habang nasa labas diumano ng kanyang bahay si Daisy. Napansin niya na dumaan si Tonton sa kanyang tindahan. Noong panahon na iyon ay nakikipag-inuman diumano si Joebert sa balkonahe ng bahay nito na katabi lamang ng bahay ni Daisy.

Bandang alas-9:00 ng gabing iyon, dumaan diumano si Jelon sa bahay ni Joebert. Nakita niya umano na nag-iinuman sina Joebert, Bemejilo, Jeyboy at Demetrio. Nakita niya rin si Tonton na nasa bandang likuran ni Joebert at Jeyboy na nanonood ng palabas sa telebisyon.

Bandang alas-10:00 ng umaga, noong ika-8 ng Hunyo 2017, meron diumanong sumisigaw na nakita si Tonton na nakahiga malapit sa kapilya, may dalawampung metro ang layo mula sa kanilang bahay. Dali-dali umanong pinuntahan ni Erlinda ang naturang lugar at doon ay nakita ang nakahiga ang katawan ng anak. Merong hawak na mani na pili si Tonton at puno ang bibig nito ng pili at buhangin. 

Agad na binitbit ni Erlinda ang katawan ng anak sa pag-aakalang nabangga ito ng sasakyan dahil merong dugo na lumalabas sa tenga at ilong ng bata. 

Sa puntong iyon, nabanggit ni Jelon kay Erlinda na nakita niya si Tonton sa bahay ni Joebert noong gabi bago ang makita ang katawan ng bata.

Batay sa medikal na pagsusuri, meron umanong anim na pasa sa iba’t ibang parte ng katawan si Tonton. Ang sanhi umano ng kanyang pagkamatay ay traumatic brain injury secondary to direct contact with blunt object to the head secondary to mauling.

Batay naman sa testimonya ni Joebert para sa depensa, siya ay nasa kanyang bahay bandang alas-6:00 ng gabi, noong ika-7 ng Hunyo 2017, kasama sina Demetrio at Bemejilo. 

Nang biglang dumating si Lorna, asawa ni Bemejilo, at ipinakiusap kay Joebert na dalhin ang kanyang pamangkin na si Angeline sa lola nito sa Binanlutan upang kumuha ng pera. 

Noong gabi ring iyon ay nagpunta umano sina Joebert at Angeline sa Binanlutan at naiwan umano na nag-iinuman sina Demetrio at Bemejilo. Nang makabalik umano si Joebert sa kanyang bahay ay walang kuryente at sina Demetrio at Bemejilo ay umuwi na matapos silang sunduin ng kanilang mga asawa. 

Si Joebert at ang kanyang asawa naman ay kumain lamang umano at pagkatapos ay natulog na rin.

Makalipas ang mahigit sa limang taon na paglilitis, nagbaba ng hatol ang RTC noong ika-4 ng Abril 2023. Guilty si Joebert para sa krimeng murder. Bagaman wala umanong direktang ebidensiya na nagtutukoy na si Joebert ang pumaslang kay Tonton, nakumbinsi umano ang hukuman na may pagkakasala ang inakusahan batay sa mga circumstantial evidence na inihayag ng tagausig partikular na ang pagkakakita umano sa biktima na nasa bahay ni Joebert; ang pagkakakita umano ng dugo sa taniman ng saging na may dalawampu’t limang metro ang layo mula sa bahay ni Joebert at sa dulo ng upuan at loob ng kubo na nasa likurang bahagi ng bahay ni Joebert; ang mga kalat sa likod ng bahay ni Joebert na tila merong tinatakluban; ang tsinelas ng biktima na nakita umano sa may pintuan sa bahay ni Joebert na ginamit pa umano ng anak ni Joebert. Ito rin ay ibinalik ng kapatid ni Joebert matapos pumanaw ang biktima; ang tantya ng oras ng pagpanaw ng biktima na alas-3:00 ng madaling araw noong ika-8 ng Hunyo 2017. Ang bahay ni Joebert at ng biktima ay napapagitnaan lamang ng dalawang bahay at ang biktima ay hinampas ng mapurol na bagay sa may bandang likod ng tenga nito. 

Naitaguyod diumano ng mga nabanggit na sirkumstansya na para hindi siya ay mapaghinalaan sa pamamaslang, binitbit ni Joebert ang katawan ng batang biktima mula sa lugar na pinangyarihan ng insidente patungo sa lugar kung saan natagpuan ito.

Dahilan sa hindi pagsang-ayon sa naturang desisyon ng RTC. Naghain si Joebert ng kanyang apela sa Court of Appeals (CA) sa Cebu City. 

Sa tulong at representasyon ng aming tanggapan, sa katauhan ni Manananggol Pambayan N.V. Lacida, iginiit ni Joebert na siya ay walang kinalaman sa krimen na ibinibintang laban sa kanya.

Muling binusisi ng CA Cebu City ang kaso ni Joebert. Binigyang-diin ng appellate court na bagaman tinatanggap ng hukuman ang circumstantial evidence bilang pagpapatunay sa krimen at may-akda nito, kinakailangan na ito ay alinsunod sa Section 4, Rule 133 ng ating Rules of Court:

“Section 4. Circumstantial evidence, when sufficient. - Circumstantial evidence is sufficient for conviction if:

1. There is more than one circumstance;

2. The facts from which the inferences are derived are proven; and

3. The combination of all the circumstances is such as to produce a conviction beyond reasonable doubt.”

Mahalaga rin umano na sundin ang mga sumusunod na panuntunan, alinsunod sa desisyon ng ating Korte Suprema sa kasong Almojuela v. People (G. R. No. 183202, Hunyo 2, 2014):

“(a) Circumstantial evidence should be acted upon with caution;

(b) All the essential facts must be consistent with the hypothesis of guilt;

(c) The facts must exclude every other theory but that of the guilt of the accused; and

(d) The facts must establish with certainty the guilt of the accused so as to convince beyond reasonable doubt that the accused was the perpetrator of the offense. The peculiarity of circumstantial evidence is that the series of events pointing to the commission of a felony is appreciated not singly but collectively. The guilt of the accused cannot be deduced from scrutinizing just one (1) particular piece of evidence.”

Samakatuwid, kinakailangan diumano na tinutukoy ng mga sirkumstansya na ebidensiya ang teorya na ginawa ng inakusahan ang krimen at taliwas sa teorya na inosente ito.

Ang kaso na ito, ayon sa appellate court, ay nagsimula sa reklamo ng pamamaslang laban kay Joebert at sa mga kasama nito sa inuman na sina Bemejilo, Jeyboy at Demetrio. 

Batay sa salaysay ng saksi ng tagausig na si Jelon, nakita niya umano si Tonton sa bahay ni Joebert bandang alas-9:00 ng gabi, noong ika-7 ng Hunyo 2017, na nanonood ng palabas sa telebisyon.

Subalit sa isinumite ni Joebert, sinabi nito na bagaman siya ay nakipag-inuman noong gabi ng ika-7 ng Hunyo 2017, kasama sina Demetrio at Bemejilo, natapos ang kanilang inuman bandang alas-8:00 ng gabi. Taliwas umano sa pahayag ni Jelon, hindi maaaring nakinood si Tonton ng palabas sa bahay niya, sapagkat wala umanong telebisyon sila Joebert.

Sa salaysay na isinumite ni Demetrio, sinabi umano nito na natapos ang kanilang inuman bandang alas-7:00 ng gabi, noong ika-7 ng Hunyo 2017. 

Isinalaysay rin ni Demetrio na merong pagkakataon na nakita niya umano na merong hawak na mani na pili ang biktima at ang may-ari ng puno ng pili ay si Jelon.

Narinig pa umano ni Demetrio minsan na sinabi ni Jelon na papatayin umano nito ang nagnanakaw ng kanyang pili kung sakaling mahuli niya ito. 

Nabanggit din ni Demetrio na ang sugat na tinamo umano ng biktima, batay sa pagsusuri sa katawan nito ay bunsod sa mapurol na bagay, tulad ng pambambo na ginagamit sa pagkuha ng mani na pili.

Pinatotohanan ni Bemejilo ang kanyang sinumpaang salaysay sa mga naging pahayag nina Joebert at Demetrio. Pinabulaanan naman ni Jeyboy ang mga naging pahayag ni Jelon. Nakikipag-inuman umano siya sa Bangga Daan noong ika-7 ng Hunyo 2017 at hindi sa bahay ni Joebert. Natapos ang nasabing inuman bandang alas-12:00 ng hatinggabi. Ginulpi pa nga umano siya roon dahil hindi siya nakapagbayad sa kanyang ininom at siya ay hinuli ni PO1 Baylon. Ang nasabing insidente ay naipa-blotter pa umano. Gayunman, sa resolusyon ng tagausig, tanging si Joebert ang inihabla para sa pamamaslang kay Tonton.

Sa muling pag-aaral ng CA Cebu City, hindi nito sinang-ayunan ang RTC. Para umano sa appellate court, merong makatwirang pagdududa na si Joebert ang pumaslang sa batang biktima. 

Napuna ng CA Cebu City na ang testimonya ng saksi ng tagausig na si Jelon ay pangkalahatang salaysay o general statement lamang.

Sa kabilang banda, ang testimonya ng saksi ng depensa na si Demetrio ay direkta, prangka at malinaw ang naging pagdedetalye sa mga naganap noong gabi ng sinasabing pakikipag-inuman sa bahay ng inakusahan. 

Ang testimonya pa umano ni Demetrio ay pinatotohanan din ng testimonya ni Angeline.

Nakadagdag pa umano sa pagdududa ng appellate court ang pahayag ni Erlinda na sinabi lamang umano sa kanya ni Jelon na narinig nito si Joebert at Jeyboy na nag-uusap at nabanggit ang mga katagang, “Patay na ba talaga?” 

Ang naturang pag-uusap ay naganap umano bandang alas-4:00 ng madaling araw, noong ika-8 ng Hunyo 2017, nang mapadaan umano ang dalawa sa bahay ni Jelon. Subalit, ang mga detalye na ito ay hindi umano nabanggit ni Jelon sa kanyang salaysay o mga naging pahayag.

Para din sa CA Cebu City, hindi naipakita ng may moral na katiyakan ng ebidensiya ng tagausig na si Joebert nga ang salarin sa pamamaslang kay Tonton. 

Ang lugar kung saan natagpuan ang katawan ng biktima ay maaari umanong marating o mapuntahan ng kahit na sino. Batay sa mga impormasyon na inilahad sa hukuman, sa kabila ng bahay ni Joebert, may sampu hanggang labing-limang metro ang babaybayin papuntang taniman ng saging, kung saan natagpuan ang mga mantsa ng dugo. 

Sa tabi umano ng nasabing taniman ay ang multi-purpose na gusali at basketball court, habang sa likod umano ng multi-purpose na gusali, may dalawampu’t limang metro ang layo mula sa bahay ni Joebert, ay ang lugar kung saan natagpuan ang katawan ng biktima. Kung kaya’t maaari umano na kahit na sino ay maaaring magtapon ng katawan ng biktima sa naturang lugar.

Hindi rin napatunayan ang koneksyon ng mga mantsa ng dugo na natagpuan sa taniman ng saging at sa krimen na ibinibintang kay Joebert. 

Ayon umano kay PO1 Baylon, walang mantsa ng dugo na natagpuan sa kalsada patungo sa bahay ni Joebert. Kung kaya’t, wala umanong bakas na dinala ng inakusahan ang biktima mula sa bahay nito papunta sa lugar na natagpuan ang katawan ng biktima. 

Dagdag pa rito, wala umanong ebidensiya na ang mga mantsa ng dugo na natagpuan sa mga nabanggit na lugar ay dugo ng biktima. 

Kaugnay naman sa alegasyon na ginamit ng anak ni Joebert ang tsinelas ng biktima, hindi umano ito nangangahulugan na si Joebert na ang pumaslang sa batang biktima.

Ang mga kapansin-pansing butas na nabanggit ay hindi maisawalang-bahala ng hukuman ng mga apela. Bagkus, ang mga ito ay nagdulot diumano ng bahid ng pagdududa na maaari umanong ibang tao ang gumawa ng krimen. Dahil dito, minarapat ng CA Cebu City na igawad ang hatol ng pagpapawalang-sala kay Joebert. 

Bagaman mariin na kinukundena ng hukuman ng mga apela ang malagim na sinapit ng batang biktima, hindi umano nito maaaring hatulan ang inakusahan kung hindi napatunayan ang kanyang pagkakasala nang higit pa sa makatwirang pagdududa. 

Ang nasabing desisyon ng CA Cebu City ay naging final and executory noong Hunyo 24, 2024.

Kung nakapagsasalita lamang sana ang mga pisikal na ebidensiya, ‘di sana ay nakamit na ng kaluluwa ng musmos na biktima ang karampatang hustisya. Subalit, hanggang ngayon ang kanyang pagkamatay ay isa pa ring misteryo.

Tulad ng pamilya at mga mahal sa buhay ni Tonton, nais din ng inyong lingkod na mabigyan ng katarungan ang nangyari sa kanya. Mapatawan ng kaparusahan ang totoong maysala, dahil walang puwang sa mundong ito ang taong gumagawa ng karumal-dumal na pagpapahirap at pamamaslang na iyon, lalo na’t isang musmos na bata pa lamang si Tonton.

Patuloy kaming mananalangin na nawa ay matuklasan na kung sino ang totoong salarin upang makamit na ng kanyang pamilya ang inaasam-asam na hustisya at para na rin matuldukan na ang mga daing mula sa hukay ng biktima.

Mga magulang, hustisya ang sigaw sa pagkamatay ng 3 kalalakihan

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Daing mula sa hukay | Nov. 8, 2024

ISSUE #331

Bilang isang magulang, nakakapanikip ng dibdib ang mga kaso na merong kaugnayan sa pamamaslang. Kaya naman, hindi maiwasang kuwestiyunin ang Maykapal kung kailan ba matatapos ang mga krimen?

Bilang isang Punong Manananggol Pambayan at katuwang ng lahat ng mga Manananggol Pambayan sa buong bansa, tungkulin namin na maghatid ng hustisya sa mga inakusahang wala namang kasalanan. Ang kaso na aming ibabahagi sa araw na ito ay ang People of the Philippines vs. Nicole John Mendoza Din et al. (CA-G.R. CR No. 03922, May 21, 2024) na hinawakan ni Atty. Beverly J. Largosa ng PAO-Regional Special and Appealed Cases Unit-Cebu City.

Sabay-sabay nating tunghayan kung paanong dinesisyunan ng hukuman ng mga apela ng kasong ito. Sina Marione, Chamel at Nicole John ay naharap sa mga kasong homicide na inihain laban sa kanila sa Regional Trial Court (RTC) ng Catarman, Northern Samar. Sa tatlong magkakahiwalay na paratang, na nai-docket bilang Criminal Case No. C-4408, Criminal Case No. C-4409 at Criminal Case No. C-4410, pinagbintangan sina Marione, Chamel at Nicole John na pumaslang sa tatlong biktima na sina Amber, Mark Anthony at Pedro.

Naganap diumano ang krimen noong Pebrero 2007 sa isang lawa sa Scout City, University of Eastern Philippines, Catarman, Northern Samar. Batay sa mga paratang laban sa kanila, magkakasabwat na sinalakay ng tatlong inakusahan ang bawat biktima gamit ang palu-palo at initsa ang mga nasabing biktima sa tubig na naging sanhi ng pagpanaw ng mga ito.

Si Nicole John ay nanatiling at large, habang sina Chamel at Marione ay binasahan ng sakdal noong Enero 28, 2011, not guilty ang naging pagsamo ng dalawa sa hukuman.

Batay sa bersyon ng panig ng tagausig, hapon noong ika-2 ng Pebrero 2007 ay kumukuha diumano ng mga kahoy sina Elito at Raffy, nang mapansin nila ang limang kalalakihan na sakay ng isang bangka sa gitna ng nabanggit na lawa. Binalaan diumano ni Elito ang mga ito na mag-ingat at baka sila ay malunod.

Makalipas ang ilang saglit ay nakarinig umano si Elito ng paggilas ng tubig. Naisip diumano ni Elito na maaaring merong tumalon sa lawa. Nang marinig ni Elito ang kumosyon, sumilip ito mula sa mga baging at nagulat diumano na tatlo na lamang ang nakita niyang lalaki na sakay ng bangka.

Nakita rin ni Elito na ang isa sa tatlong lalaki ay merong hinahampas sa tubig gamit ang isang palu-palo. Hindi umano ito pinansin ni Elito at ipinagpatuloy lamang ang pagkuha ng mga kahoy. Matapos makalikom ng mga kahoy sina Elito at Raffy ay nagtungo sila sa bahay ng isang nagngangalang Kaloy upang magpahinga. Makalipas ang ilang saglit ay meron diumanong humingi ng saklolo. Meron diumanong nalulunod sa lawa. Agad na nagtungo si Elito sa pinangyarihan ng insidente.

Meron na umanong mga tao na sumubok na sagipin ang mga nalunod. Si Ruben diumano ang sumisid sa lawa at kumuha ng katawan ng mga biktima. Sa kasamaang palad, wala na umanong buhay ang kinilalang sina Amber, Mark Anthony at Pedro, habang nakaligtas naman umano sina Marione, Chamel at Nicole John at dinala sila sa istasyon ng pulis upang magbigay ng kanilang mga salaysay. Matapos nu’n ay agad na pinauwi rin ang tatlo.

Sinuri ni Dr. David ng National Bureau of Investigation (NBI) ang katawan ng mga biktima. Du’n din nakita na merong mga pasa sa anit at pagdurugo sa utak ang biktimang si Pedro bago pa umano ito pumanaw.

Sa pagsusuri naman ni Dr. Bisquera sa katawan ng biktima na si Mark Anthony, du’n nakita na meron umano itong galos sa kaliwang bahagi ng noo, sugat sa mga daliri at pasa sa kaliwang bahagi ng bungo nito. Gayunman, wala umanong namataan na pagdurugo sa biktima.

Ang biktima naman na si Amber ay nagtamo umano ng apat na galos na maaaring nakuha nito mula sa pagkakatama sa isang magaspang na bagay. Meron din umanong apat na pasa sa ulo ang nasabing biktima. Ang pagkamatay ng tatlo ay bunsod diumano sa pagkalunod.  Hindi kumbinsido ang mga magulang ng mga pumanaw na aksidente ang nangyari sa kanilang mga anak. Kung kaya’t sila ay naghain ng reklamo laban kina Marione, Chamel at Nicole John.

Si Chamel lamang ang tumayong testigo para sa depensa. Batay sa bersyon ng depensa, alas-3:30 ng hapon, noong ika-2 ng Pebrero 2007 ay namangka umano sina Marione, Chamel, Nicole John, Amber, Mark Anthony at Pedro sa nabanggit na lawa. Makalipas ang ilang oras, napagpasiyahan umano nila na magpahinga sa paanan ng lawa.

Lumangoy umano sa lawa sina Amber, Mark Anthony at Pedro. Ginamit umano ni Mark Anthony at Pedro ang bangka upang marating sa gitna ng lawa, habang si Amber ay sumunod sa kanila habang lumalangoy.

Narinig na lamang diumano ni Chamel na sumisigaw ng tulong si Amber na kasalukuyan nang nalulunod. Siya umano ay may kalayuan, kaya agad niyang sinigawan sina Mark Anthony at Pedro, na noon ay nasa lawa na, na saklolohan si Amber. Lumangoy na rin umano si Chamel sa lawa at nakita niya na magkakahawak na sina Amber, Mark Anthony at Pedro. Nang hindi na umano matulungan ni Chamel ang tatlo ay bumalik siya sa paanan ng lawa at kinuha ang isang plastik na pandilig at initsa ito kay Mark Anthony upang hawakan nito at makalutang.

Sa puntong iyon diumano ay hindi na nakita ni Chamel sina Amber at Pedro. Panandalian diumano na umalis si Chamel upang humingi ng saklolo. Ang tiyuhin niya umano na si Jesse, na kanyang nakita at hiningian ng saklolo, ang siyang sumubok na sagipin sina Amber, Mark Anthony at Pedro, ngunit tuluyan na umanong nalunod ang tatlo.Matapos ang paglilitis ng RTC, nagbaba ito ng hatol na guilty ang tatlong inakusahan para sa krimeng homicide. Napatunayan diumano ng tagausig ang kanilang kriminal na responsibilidad batay sa circumstantial evidence.

Hindi sila sang-ayon sa naturang desisyon, kaya iniangat nina Marione at Chamel ang kanilang pagsamo na mabaliktad ang hatol ng RTC sa pamamagitan ng apela sa Court of Appeals (CA), Cebu City. Lumipas ang ilang taon, sa tulong at representasyon ng aming opisina, sa katauhan ni Manananggol Pambayan B. J. Largosa, pinakinggan ng CA ang pagsamo nina Marione at Chamel at sila ay ginawaran ng pagpapawalang-sala.Ang krimeng homicide ay tinutukoy sa Artikulo 249 ng ating Revised Penal Code (RPC):

“Article 249. Homicide. - Any person who, not falling within the provisions of Article 246, shall kill another without the attendance of any of the circumstances enumerated in the next preceding article, shall be deemed guilty of homicide and be punished by reclusion temporal.”

Ang mahahalagang elemento ng nasabing krimen ay ang mga sumusunod: (1) Merong tao na pinaslang; (2) Ang inaakusahan ang siyang walang katwiran na pumaslang sa biktima; (3) Merong intensyon na paslangin ng inaakusahan ang biktima; at (4) Ang pamamaslang ay walang alinman sa mga sirkumstansya na nakasaad sa Artikulo 248 ng RPC para sa krimen na murder at hindi napapaloob sa krimen na parricide o infanticide.

Wala umanong direktang ebidensiya sa kasong ito. Kung kaya’t ibinatay ng RTC ang kanilang desisyon sa circumstantial evidence, partikular, na: (1) nakita umano ng saksi ang mga inakusahan na kasama sa lawa ang mga biktima; (2) nakilala umano si Marione na may bitbit ng palu-palo; (3) nakita umano ng saksi na mayroong pinapalo sa lawa; (4) ang nasabing palu-palo ay nai-turn over sa barangay; (5) ang natuklasan sa medico-legal na pagsusuri ay makatwiran umano na tumutukoy na sinalakay ang mga biktima gamit ang naturang palu-palo.

Para sa appellate court, hindi umano sumapat ang circumstantial evidence na inihain ng tagausig upang masabi ng may moral na katiyakan na ginawa ng mga inakusahan ang pamamaslang sa mga biktima at meron silang intensyon na gawin ang naturang krimen.

Ipinaalala ng CA na sa bawat kasong kriminal ay kinakailangan na mapatunayan: (1) ang bawat elemento ng krimen, at (2) na ang inakusahan ang may-akda nito. Bagaman maaari umanong maitaguyod ang pagpapatunay ng krimen at kung sino ang may-akda nito sa pamamagitan ng circumstantial evidence, kinakailangan umano na: (1) merong higit sa isang sirkumstansya; (2) napatunayan ang mga impormasyon kung saan ibinatay ang mga imperensiya; at (3) ang kumbinasyon ng mga sirkumstansya ay nagpapakita ng pagkakasala ng inakusahan nang higit pa sa makatwirang pagdududa. Kinakailangan din umano na ang lahat ng mga sirkumstansya ay nagpapakita ng walang patid na tanikala ng mga pangyayari, hindi magkakasalungat, at sang-ayon sa teorya na may sala ang inakusahan.

Para sa CA, hindi sumapat ang testimonya ni Elito upang patunayan ang pagkakasala ng mga inakusahan. Bagaman nakita umano ni Elito ang limang kalalakihan na nagtungo sa lawa sakay ng bangka, ang paggilas ng tubig na tila merong tumalon sa lawa, at merong pinapalo sa tubig, wala umanong sapat na pagpapatunay na ang tao na nasa bangka ang humahampas sa tao na nasa tubig gamit ang palu-palo.

Napuna rin ng CA na naharangan ang paningin ni Elito ng mga baging, bagay na nagdulot diumano ng pagdududa sa isipan ng appellate court kung ang mga inakusahan nga ang pumaslang sa mga biktima.

Magkaiba rin umano ang konklusyon ng RTC na si Marione ang may hawak ng palu-palo na gumamit nito sa mga biktima sa alegasyon ng Office of the Solicitor General na si Chamel diumano ang may hawak ng naturang palu-palo na humahampas sa tubig sa lawa.

Hindi rin umano naiugnay ang naturang palu-palo sa mismong insidente. Sinabi ng saksi na si Bryan na ibinigay sa kanya ng nagngangalang Marian ang palu-palo at wala ng iba pa.

Hindi umano naipresenta ng tagausig si Marian para tumestigo sa hukuman. Hindi rin ipinaliwanag ng tagausig kung paano narekober ang naturang palu-palo at kung ano ang kinalaman nito sa insidente ng pamamaslang sa mga biktima.

Kung kaya’t hindi umano maaaring isapantaha ng hukuman na ang naturang palu-palo ang ginamit upang paslangin ang mga biktima.

Binigyang halaga rin ng CA ang binanggit umano ni Dr. David na posibilidad na nakuha ng mga biktima ang mga pasa at galos sa ibang paraan. Maaari umano na tumama ang ulo ng mga biktima sa malaking bato noong sila ay sumisid sa ilalim ng lawa. Kung kaya’t maaari umano na aksidente ang dahilan ng kanilang pagpanaw.

Binigyang-diin din ng CA na ang presensya nina Marione, Chamel at Nicole John sa pinangyarihan ng insidente ay hindi umano nangangahulugan na sila ang may-akda ng pagkamatay ng mga biktima.

Sapagkat hindi umano natukoy ng ebidensiya ng tagausig ng may moral na katiyakan ang pagkakasala sa batas ng mga inakusahan, minarapat ng appellate court na baliktarin at isantabi ang naunang desisyon ng RTC at sila ay ipawalang-sala. Ang nasabing Desisyon ng CA ay naging final and executory noong Mayo 21, 2024.

Kahit sinong magulang ay sadyang masasaktan, puso ay madudurog at hindi matatanggap ang hindi inaasahang pagpanaw ng kanilang anak. Hindi natin masisisi ang mga magulang ng mga biktima sa kasong aming ibinahagi.

Sila ay naghain ng kaso sa pagnanais na mabigyan ng hustisya ang sinapit ng kanilang mga mahal na anak. Gayunman, kailangan kilalanin ang ipinalabas na desisyon ng hukuman ng mga apela na naging pinal na.

Dalangin namin para sa kaluluwa ng mga yumaong biktima, ang katahimikan at kapayapaan sa kabilang buhay ay makamit na nila upang ang kanilang mga daing ay magwakas na.