Pagkamatay ng malusog na 11-anyos, isinisisi ng magulang sa kapabayaan sa pagbabakuna ng Dengvaxia

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | March 5, 2021

Sina G. Marlon at Gng. Glerolyn Chavez ay kabilang sa mga magulang na naniniwalang dahil sa kawalan ng eksaminasyon sa pagtuturok ng Dengvaxia, kawalan din ng doktor sa naganap na pagbabakuna at dahil din itinuturing nilang kapabayaan dito ay nasawi ang mahal nilang mga anak. Partikular sa kanilang anak na si Marl Aaron P. Chavez, ani Mang Marlon at Aling Glerolyn:

“Kung hindi nabakunahan si Marl Aaron ay nabubuhay pa sana siya ngayon dahil wala naman kaming nalalaman na karamdaman niya na maaaring maging sanhi ng agaran niyang pagkamatay. Hindi pa rin siya nagkakaroon ng dengue bago siya maturukan ng Dengvaxia at walang kakaiba o bagong gamot o kemikal na pumasok sa katawan niya kundi ang Dengvaxia. Siya rin ay kailanman hindi pa nagkaroon ng malubhang karamdaman at hindi pa na-ospital, bukod lamang nitong kamakailan kung saan siya ay malubhang nagkasakit na naging sanhi ng kanyang biglaang pagpanaw.

“Nais din naming banggitin na si Marl Aaron ay naturukan ng Dengvaxia nang walang isinasagawang eksaminasyon at hindi rin doktor ang nagsagawa ng pagbabakuna sa aming anak. Naging pabaya ang mga taong gumawa ng pagbabakuna ng Dengvaxia na ito.”

Si Marl Aaron ay 11-anyos nang namatay noong Abril 13, 2018 sa isang ospital sa Quezon City. Siya ang ika-54 sa mga naturukan ng Dengvaxia at nakaranas bago siya namatay ng sintomas na kasama sa common pattern of four serious adverse effects (anaphylactic allergic reaction, viscerotropism (pamamaga, paglaki at pagdurugo ng laman-loob), neurotropism (pamamaga at pagdurugo ng utak), and increase in severity of dengue disease) consistent sa Sanofi Declaration of Four (4) Identified and Expected Risks in its Submission for Authorization sa Food and Drug Administration (FDA) {22 Disyembre 2015} — na sumailalim sa forensic examination ng PAO Forensic Team, pagkatapos hilingin ng kanilang mga pamilya. Si Marl Aaron ay naturukan ng Dengvaxia noong Hunyo 14, 2016 sa kanilang eskuwelahan. Nasundan ito ng pangalawang turok noong Enero 9, 2017 at ang huling turok noong Agosto 29, 2017. Makalipas ang halos apat na buwan ay nagsimula nang sumakit ang kanyang dibdib. Narito ang ilan pa sa mga naramdaman ni Marl Aaron:

• Enero 8, 2018 - Dinala siya sa isang ospital sa Cavite. Niresetahan siya ng antibiotics at gamot sa ubo, subalit pagkalipas ng isang linggo ay wala pa ring pagbabago sa kanyang kondisyon, kaya muli siyang ibinalik sa nasabing ospital. Ipinagpatuloy lang ang inireseta nilang gamot at ginawan siya ng X-ray at PPD test.

• Enero 20, 2018 - Isinugod siya sa emergency room ng isang pagamutan sa Cavite at hindi na siya makahinga. Dinala siya sa Research Institute for Tropical Medicine (RITM) at kinuhanan ng dugo para sa dengue test. Negative naman ang resulta ng kanyang test, pero walang pagbabago sa kondisyon ng kanyang kalusugan.

• Enero 29, 2018 - Na-confine siya sa isang ospital at matapos ang ilang pagsusuri ay sinabi ng doktor na siya diumano ay may “mediastinal germ cell tumor”. Halos dalawang araw siya sa Intensive Care Unit (ICU) upang bigyang lunas ang kanyang paghinga. Dinala rin siya sa isolation room dahil madalas na ang daing niya na hirap ang kanyang paghinga, masakit ang kanyang tiyan at namamaga ang kanyang mukha.

• Pebrero 7, 2018 - Isinagawa ang biopsy sa kay Marl Aaron, ganundin ang radiation therapy upang makatulong diumano sa pagpapaliit ng kanyang tumor at para rin makahinga siya nang maayos. Nilagyan siya ng tubo sa baga para sipsipin ang tubig mula rito. Makatutulong din diumano ito sa kanyang paghinga. Sinabihan din ang pamilya ni Marl Aaron na kailangan niya diumano ng chemotherapy.

Pagdating ng huling linggo ng Marso 2018 hanggang pangalawang linggo ng Abril 2018, lalo pang naging seryoso ang lagay ni Marl Aaron, at ito ay humantong sa kanyang kamatayan. Narito ang mga kaugnay na detalye tungkol dito:

• Marso 28, 2018 - Paulit-ulit ang ginagawang blood test at pagsasalin ng dugo kay Marl Aaron sa isang ospital sa Quezon City. Matapos ang tatlong araw na chemotherapy, hindi na bumaba ang lagnat niya. Hindi na rin siya makakain nang maayos. Madalas ang kanyang pagsusuka, pagtatae at pag-ubo. Patuloy ang pagbigay ng antibiotics sa kanya pero wala pa ring epekto. Hindi na siya nawalan ng lagnat na umaabot ng 40 degrees pataas.

• Abril 12, 2018 - Dumugo ang kanyang ilong at pati ang kanyang mga mata ay may bahid na ng dugo. Ginawan siya ng blood culture test at ang resulta diumano ay may infection siya sa dugo.

• Abril 13, 2018 - Inilipat ng treatment room si Marl Aaron at sinalinan ng dugo kahit nilalagnat at hindi nagtagal ay sumuka siya ng dugo. Dumadaing siya na may bara diumano ang lalamunan niya at hindi siya makahinga. Kinausap si Aling Glerolyn ng doktor, kulang diumano ang hangin sa dugo ni Marl Aaron at maaaring maging dahilan upang bumigay ang puso niya anumang oras. At kung mangyari ‘yun ay kailangan ni Aling Glerolyn na lumagda sa isang kasulatan na pumapayag siyang lagyan ng tubo si Marl Aaron upang makahinga ito. Nangyari nga ang sinabi ng doktor kaya pumayag si Aling Glerolyn na lagyan siya ng tubo upang mabuhay lamang. Sinubukan nilang lagyan ng tubo si Marl Aaron, subalit hindi na kinaya nito. Alas-3:20 ng hapon nang araw na ‘yun ay idineklarang wala nang buhay si Marl Aaron.

Ang naging kamatayan ni Marl Aaron ay isang kuwento ng trahedya na nagdulot ng torture sa kanyang murang katawan hanggang sa bawian siya ng buhay. Patuloy na pahirap naman ang mga alaala nito sa kalooban ng kanyang mga magulang. Ang lahat ng ito ang nagdala sa kanila sa PAO upang mabigyang katarungan ang pagkamatay ni Marl Aaron. Kasama na ngayon sa ipinaglalaban ng PAO, ng inyong lingkod, ng special panel of public attorneys, at ng mga doktor at staff ng PAO Forensic Laboratory Division ang kaso ni Marl Aaron.

11-anyos, nagka-dengue...

Namanas ang iba't ibang parte ng katawan at lumaki ang atay bago namatay sa Dengvaxia

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | February 26, 2021

Sa paghawak namin ng mga kasong may koneksiyon sa Dengvaxia vaccine, isa sa mga naging malaking palaisipan sa mga magulang ay ang pagbabago ng kalagayan ng kalusugan ng naturukan nilang mga anak. Ang bakunang inaasahan na magpapatatag ng resistensiya ng kanilang mga anak ay siya pang pinaniniwalaan nila na naging sanhi ng matindi nilang sakit, kumplikasyon at kamatayan. May kaugnayan dito ang sinabi ng mag-asawang Alberto Aberia at Maria Rosario Lariosa hinggil sa nangyari sa anak nilang si Aldrid Aberia. Anila:

“Ang ipinagtataka namin ay bakit nagkaroon ng grabeng sakit si Aldrid, samantalang napakalusog naman niyang bata? Nagsimula lamang siyang makaramdam ng pagkahilo noong matapos na siyang mabakunahan ng Dengvaxia vaccine. Malusog siya at walang idinadaing na sakit sa kanyang katawan mula nang bata siya. Sa katunayan ay kumpleto ang kanyang mga bakuna. Kung mayroon man siyang karamdaman ay ‘yung kanyang asthma at nakakaya naman ito ng kanyang katawan.”

Si Aldrid ay 11-anyos nang namatay noong Mayo 4, 2018 sa isang ospital sa Quezon City. Siya ang ika-53 sa mga naturukan ng Dengvaxia at nakaranas bago namatay ng sintomas na kasama sa common pattern of four serious adverse effects (anaphylactic allergic reaction, viscerotropism (pamamaga, paglaki at pagdurugo ng laman-loob), neurotropism (pamamaga at pagdurugo ng utak), and increase in severity of dengue disease) consistent sa Sanofi Declaration of Four (4) Identified and Expected Risks in its Submission for Authorization sa Food and Drug Administration (FDA) {22 Disyembre 2015} — na sumailalim sa forensic examination ng PAO Forensic Team, pagkatapos na hilingin ng kanilang mga pamilya. Si Aldrid ay naturukan ng Dengvaxia noong Oktubre 26, 2017 sa isang health center sa Las Piñas. Sa pagkakabakuna sa kanya, sabi ng kanyang mga magulang, “Walang magulang ang aayaw na mabigyan ng proteksiyon ang kanyang anak mula sa dengue, lalo pa nga at programa ng gobyerno ang pagpapalaganap ng nasabing bakuna.”

Narito ang mga naranasan at naging karamdaman ni Aldrid bago siya binawian ng buhay:

• Enero 18, 2018 - Sumakit ang kanyang ulo at nahihilo rin siya.

• Pebrero 6, 2018 - Dahil sa pabalik-balik niyang pagkahilo, dinala siya ng kanyang mga magulang sa isang ospital sa Maynila. Isinailalim siya sa laboratory examinations at sinabi na mayroon diumanong dengue si Aldrid. Nanatili sila sa ospital ng tatlong araw hanggang sa bumuti ang kalagayan niya at pinalabas na siya ng ospital.

• Pebrero 18, 2018 - Siya ay nagsuka, nahilo at namaga ang mga mata, ganundin ang kanyang kanang pisngi, kaya muli siyang itinakbo sa pinagdalhan sa kanyang ospital sa Maynila. Namanas ang kanyang mga paa, lumaki ang kanyang tiyan at bayag. Ang sabi sa ospital, mayroong diperensiya ang kanyang kidneys, kaya ‘yun ang binabantayan nila. Nagtagal sila sa nasabing ospital ng 10 araw.

• Marso 2-4, 2018 - Ni-refer sila sa isang ospital sa Quezon City dahil wala diumanong Nephro sa naturang ospital sa Maynila. Habang nasa ospital na ito, unti-unting nawala ang manas ni Aldrid, subalit hindi lumiit ang kanyang tiyan. Ang sabi sa ospital ay lumaki diumano ang kanyang atay kaya malaki ang kanyang tiyan. Nanatili sila roon hanggang si Aldrid ay binawian ng buhay noong Mayo 4, 2018.

Sa pagkamatay ni Aldrid, narito ang sinabi ng kanyang mga magulang:

“Naging pabaya ang mga taong gumawa ng pagbabakuna ng Dengvaxia sa aming anak na si Aldrid at ng iba pang mga bata. Kung hindi nabakunahan si Aldrid ay nabubuhay pa sana siya ngayon at maipagpapatuloy pa namin ang mangarap na maski papaano ay mapag-aral namin siya at makahaon kami sa kahirapan. Kinakailangan na may managot sa naging kapabayaan ng mga taong nagbakuna kay Aldrid. Dapat lang na managot sila sa kanilang kapabayaan.”

Buo ang kalooban ng mga magulang ni Aldrid na panagutin ang mga taong responsable sa pagkamatay niya. At sa pagsasagawa ng mga legal na hakbang na makatutulong upang makamtan ang katarungan sa naganap na kapabayaan, ang Public Attorney’s Office, ang inyong lingkod, ang special panel of public attorneys at mga doktor at kawani ng PAO Forensic Laboratory Division ay kasama ng pamilya ni Aldrid sa kanilang laban.

Sa loob ng halos isang linggo...

10-anyos, paulit-ulit nag-seizure at namanas ang katawan bago namatay sa Dengvaxia

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | February 19, 2021

Kapag ang bata, kahit sa murang edad pa lamang ay nakikitaan na ng galing o husay, hindi maiwasang magkaroon ng magaganda at malalaking pangarap ang kanyang mga magulang para sa kanya. Ganito sina G. Jose Ednalaguim at Gng. Mylin Echon sa kanilang anak na si Philip Jude E. Ednalaguim. Anang mag-asawa, “Marami kaming magagandang pangarap para sa aming panganay na si Philip. Malaki ang tulong niya sa aming mag-asawa dahil siya ang nagbabantay ng aming maliit na bakery kapag wala kami.”

Dagdag pa rito, bukod sa mabait at matalino rin diumanong bata si Philip, siya ay palalaro ng basketball at badminton. Subalit ang anak nilang ito na maaaring maging pastry chef o star athlete balang-araw ay hindi na nagkaroon ng pagkakataon na tumupad ng mga pangarap ng kanyang mga magulang at higit sa lahat — maipagpatuloy ang sarili niyang kuwento at kasaysayan.

Si Philip ay 10-anyos nang namatay noong Hunyo 30, 2017, at siya ang ika-52 sa mga naturukan ng Dengvaxia, at nakaranas bago namatay ng sintomas na kasama sa common pattern of four serious adverse effects (anaphylactic allergic reaction, viscerotropism (pamamaga, paglaki at pagdurugo ng laman-loob), neurotropism (pamamaga, at pagdurugo ng utak), and increase in severity of dengue disease) consistent sa Sanofi Declaration of Four (4) Identified and Expected Risks in its Submission for Authorization sa Food and Drug Administration (FDA) {22 Disyembre 2015} — na sumailalim sa forensic examination ng PAO Forensic Team, pagkatapos hilingin ng kanilang mga pamilya. Si Philip ay unang naturukan ng Dengvaxia noong Hunyo 16, 2016, at pangalawa noong Enero 30, 2017 sa kanilang eskuwelahan sa Zambales. Narito ang pahayag ng kanyang mga magulang hinggil sa pagpayag nila sa pagpapaturok ng nasabing bakuna para sa kanilang anak:

“Kami ay pumayag mabakunahan si Philip ng bakuna kontra dengue gawa ng lahat naman sila sa kanilang eskuwelahan ay mababakunahan, kaya panatag kaming siya ay maturukan. Isa pa, hangad namin na mapabuti ang kalagayan niya.”

Nakitaan si Philip ng kanyang pamilya ng pagbabago sa kanyang kalusugan noong Hunyo 25, 2017. Nag-umpisang mawalan ng ganang kumain si Philip at siya rin ay tumamlay. Bihira na rin siyang lumabas ng bahay dahil palaging natutulog. Ipinagtaka ito ng kanyang mga magulang dahil palalaro diumano siya noon. Tinanong nila si Philip kung ano ang nararamdaman niya, subalit wala naman siyang sinasabi. Matapos ang tatlong araw, noong Hunyo 28, 2017, madaling-araw ay biglang nag-seizure si Philip, kaya dinala siya sa isang ospital sa Zambales para malapatan ng paunang lunas. Nagtagal sila sa nasabing ospital nang mga humigit-kumulang limang oras bago inilipat sa ibang ospital sa Zambales matapos dumating ang ambulansya ng kanilang barangay.

Tulog siya nang ilipat siya at pagdating nila roon ay nag-seizure siyang muli. Matapos siyang lapatan ng lunas, naging maayos siyang muli, pero napansin ng kanyang mga magulang na namanas ang kanyang katawan. Dalawang araw lang siya roon dahil inilipat siya sa isang ospital sa Olongapo City. Pagdating doon ay sinabihan sila na lalagyan si Philip ng catheter dahil ‘yun na lamang ang maaaring gawin para sa kanya. Ginawa naman lahat ng mga doktor ang sa tingin nila ay makakaya nila, pero bumigay din ang musmos na katawan ni Philip at siya ay binawian ng buhay noong Hunyo 30, 2017.

Narito ang naging pahayag ng mga magulang ni Philip sa kanyang pagkamatay:

“Malaking palaisipan sa amin ang kanyang biglaang pagkamatay, sapagkat wala naman kaming nalalaman na sakit ni Philip. Hanggang bandang December, 2017 ay ibinalita sa telebisyon ang ginagawang imbestigasyon ng Senado tungkol sa Dengvaxia. Sa aming pakikinig sa mga balita, naintindihan namin kung ano ang pinagdaanan ni Philip dahil parehas ang sintomas na nakita namin sa kanya at sa mga batang nababalitang nabakunahan ng Dengvaxia at namatay.

“Maayos ang kalusugan ng aming anak bago siya maturukan ng nasabing bakuna kontra dengue. Malusog siya at wala siyang idinadaing na sakit sa kanyang katawan magmula nang bata siya. Kung mayroon man siyang karamdaman ay pangkaraniwang ubo at sipon lamang. Hindi kapani-paniwala na sa loob lamang ng halos isang linggo ay babawian ng buhay si Philip. Masama ang loob naming mag-asawa sa mga taong nagturok ng Dengvaxia vaccine.”

Kasama sa ikinasasama ng loob nina Mang Jose at Gng. Mylin ang kawalan ng pagpapaliwanag tungkol sa nasabing bakuna na itinurok sa kanilang anak. Bago ito nabakunahan, wala rin diumanong blood testing o screening na naganap upang malaman kung maaaring mabakunahan ng Dengvaxia si Philip. Ang mga kaugnay ritong safety protocols ay nararapat sanang naisagawa, lalo pa’t hindi pa nagkakaroon ng dengue si Philip. Naniniwala sina Mang Jose at Gng. Mylin na may naganap na kapabayaan sa pagbabakuna kay Philip. Anila:

“Kung hindi nabakunahan si Philip ay nabubuhay pa sana siya ngayon at maipagpapatuloy pa namin ang mangarap na makaahon kami sa kahirapan. Kinakailangang may managot sa naging kapabayaan ng mga taong nagbakuna sa aming anak. Dapat lang na managot sila sa kanilang kapabayaan.”

Inilapit nila sa PAO, sa inyong lingkod at sa PAO Forensic Laboratory Division ang laban nila sa naganap na kapabayaan at trahedyang sinapit ni Philip. Ang kaso ni Philip ay kabilang na ngayon sa mga kaso na may kaugnayan sa Dengvaxia na aming pinagsisikapan na mabigyan ng katarungan.