Investment natin sa mga kabataan, investment sa kinabukasan ng bayan

ni Bong Go @Bisyo Magserbisyo | August 22, 2025

Tuluy-tuloy ang trabaho natin para sa kabataan. Sa 20th Congress, ang inyong Senator Kuya Bong Go muli ang Chairman ng Senate Committee on Youth. Ang mga kabataan ang kinabukasan ng bayang ito kaya napakahalagang bigyan natin sila ng sapat na suporta para matupad nila ang kanilang mga pangarap. Nakasalalay sa kanila ang kinabukasan ng ating bansa.

Marami sa ating mga kabataan ang hirap hindi lang sa gastos sa edukasyon kundi pati sa health. Kaya nga isa sa mga prayoridad ko ay palakasin ang mga programa para sa kalusugan kabilang na ang mental health. May mga batas na tayong naisulong tulad ng Republic Act No. 12080 o Basic Education Mental Health and Well-Being Promotion Act bilang isa sa mga co-authors at co-sponsors.

Dagdag pa riyan, patuloy kong isinusulong ang Senate Bill No. 176 na layong magtatag ng Mental Health Offices sa lahat ng state universities at colleges. Hangad natin na matutunan nilang alagaan ang pangangatawan at pag-iisip.

Para palawakin pa ang access sa edukasyon, inihain natin ang SBN 169 na mag-aamyenda sa RA 10931 o Universal Access to Quality Tertiary Education Act na sinuportahan natin at naisabatas noong panahon ni dating Pangulong Rodrigo Duterte. Ipaglalaban natin na mapalawak ang saklaw ng tertiary education subsidy program para sa mga kwalipikadong estudyante ng private institutions.

Bilang isang health reforms crusader, naniniwala tayo na kung malusog ang kabataan, mas malayo ang kanilang mararating. Kaya isinusulong ko ring madagdagan ang pondo para sa mga programang pangkabataan ng National Youth Commission. Ang investment natin sa kabataan ay investment sa kinabukasan ng bansa.

Bilang Chairman ng Senate Committee on Sports, palagi nating hinihikayat ang mga kabataan na pumasok sa sports para mailayo sa bisyo at droga. Get into sports, stay away from illegal drugs to keep us healthy and fit!

Noong panahon ni dating Pangulong Duterte, naisabatas natin ang RA 11470 na lumikha ng National Academy of Sports (NAS). Ngayon, gusto nating palawakin ito sa iba’t ibang rehiyon kaya inihain natin ang SBN 171 o National Academy of Sports Regional Expansion Bill. 

Magtulungan tayo para sa kapakanan ng ating kabataan upang mas maging matatag ang kinabukasan ng Pilipinas.

Samantala, noong August 14, dumalo rin kami sa Philippine Public Health Association, Inc. (PPHA) 90th Annual Convention and General Assembly kasama sila National President Dr. Marc Shane Adeva, PPHA Luzon Vice President Arnold Alindada, Southern Philippines Medical Center Chief Dr. Ricardo Audan, at Northern Mindanao Medical Center Chief Dr. Jose Chan na ginanap sa Davao City.

Nagpunta naman tayo sa Bukidnon noong August 15 para sa ika-54 na Araw ng Damulog at ika-3 Kalambo-an Festival kasama sina Mayor Mel Buro, Vice Mayor Clinette Paco-Buro, Kadingilan Mayor Jerry Canoy at Manolo Fortich Mayor Rogelio Quiño. Pagkatapos nito, sinaksihan din natin ang pag-turnover ng isang Super Health Center sa Don Carlos sa pangunguna ni Mayor Ma. Victoria Pizzaro. Nagbigay tayo ng food packs para sa mga barangay health workers doon bilang pasasalamat sa kanilang serbisyo sa komunidad. 

Noong August 17, nakiisa rin tayo sa selebrasyon ng Kadayawan Festival sa Davao City bilang pagpupugay sa mayamang kultura at tradisyon ng lungsod. Nakasama natin sina Senator Bato dela Rosa, Congressman Omar Duterte, Councilors Myrna Dalodo-Ortiz, Jopet Baluran, Tek Ocampo, Al Ryan Alejandre, at Dose Apostol.

Noong nakaraang linggo, nakapaghatid ng tulong ang Malasakit Team sa iba’t ibang sektor ng ating lipunan. Para sa mga biktima ng bagyo at habagat, natulungan ang 100 residente sa Maynila, 300 sa San Mateo, Rizal, at 250 sa Iloilo City. Samantala, para sa mga biktima ng sunog, nakapag-abot ng tulong sa 37 na residente sa Muntinlupa City at 30 sa Imus City, Cavite.

Bukod dito, nabigyan din ng tulong ng ating Malasakit Team ang ilang mga iskolar. May 166 estudyante mula sa Lyceum of the Philippines Batangas na nakatanggap ng scholarship, gayundin ang 85 mula sa University of the Perpetual Help System Dalta sa Calamba City, Laguna, at 50 sa parehong unibersidad sa Bacoor City, Cavite.

Bukod dito, tumutok din ang Malasakit Team sa pagpapalakas ng ating health infrastructure. Sa Cagayan de Oro City, Misamis Oriental, naisagawa ang turnover ng Super Health Center sa Brgy. Balubal, habang sa Brgy. Binuangan, Maco, Davao de Oro naman ay dinaluhan naman natin ang inagurasyon ng isa pang Super Health Center.

Bilang inyong Mr. Malasakit, hindi ko sasayangin ang pagkakataong makapaglingkod sa kapwa Pilipino. Bisyo ko ang magserbisyo at ako ay naniniwala na ang serbisyo sa tao ay serbisyo sa Diyos.

---

Kung mayroon kayong nais idulog o ipaabot sa inyong abang lingkod, maaari kayong sumulat sa BISYO MAGSERBISYO ni Bong Go, BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa bisyo.magserbisyoo@gmail.com.

Paalala lamang na sana ay isama ninyo sa inyong mga liham ang inyong contact number upang mas madali namin kayong mapaglingkuran.

Pagiging aligaga, nauuwi sa wala

ni Judith Sto. Domingo @Asintado | August 22, 2025

May matimbang na mensahe ang nagdaang Biyernes, bilang International Relaxation Day. Huwag itong maliitin, sapagkat malinaw pa sa sikat ng araw na sinuman ay kinakailangang panandaliang pumihit at halukipkipin ang kanyang sarili. 

Ang madaliang naiisip sa usapin ng pagre-relax ay ang pagtigil sa pinagkakaabalahan at pagpapahinga kahit ilang sandali lamang, na kadalasa’y naidadaan sa pag-upo, pagkakape o kaya’y pagsiyesta. Ngunit ito ay isang paksang malawak at maaaring magsanga sa talakayan.    

Sa isang banda, maaaring kapakanan ng kapwa ang maisaalang-alang rito. Kung tayo ay hindi bagabag at aligaga, makahaharap tayo sa kasalukuyan ng may tamang kaisipang magiging giya natin para makipagkapwa ng tama at maging inspirasyon sa pamilya at lipunan. 

Samantala, hindi maitatatwa na pansariling sitwasyon ang karaniwang napagbubulay-bulayan ng konsepto ng pagre-relax. Nariyan ang paglalakad, pag-eehersisyo, pagmuni-muni, paghinga nang malalim, pag-inom ng tubig, pag-idlip, pagpapamasahe, pagpapahangin o kahit man lang pagtingin sa malayo, lalo na sa maaliwalas na tanawin o kalangitan. Kasama na ang pakikinig sa tunog ng kalikasan imbes na ang ungol ng lansangan, o musikang banayad na makapananariwa ng masasayang alaala, o kaya’y pagbabasa ng aklat na nakalimbag sa papel imbes na nakatambad sa telepono o kompyuter. Kung magagantimpalaan ng pagkakataong makapagbakasyon, ito’y samantalahin kahit sa maiksing panahon lamang.

Ang pag-iwas o tuluyang pagtigil sa masasamang bisyo o kinagawiang nakalalason ng pangangatawan ay mauuwi rin sa tunay at pangmatagalang pagre-relax. Ganoon rin ang pagpili sa pahahalagahang tao o gawain, at pag-iwas sa toksikong mga kamag-anak, kaibigan, katrabaho o kinahiligan kung malinaw din lang na sila’y nakawiwindang o nakahihila ng iyong pag-unlad.

Planuhin ang paparating na mga araw at mga linggo para kahit may lumitaw na mga panggulat sa gitna ng pinagkakaabalahan, may kodigo namang magsisilbing gabay at mistulang aguhon. 

Sa gitna ng pagkagumon sa internet, idiskarga muna ang sarili lalo na mula sa trapik ng social media. Iwasan ang mga alertong hindi talaga kailangan, at hayaang tanging katok sa pinto o tawag sa telepono ang ituring na mahalaga’t apurahing atupagin. Nariyan din ang ilang mga “Huwag”.

Huwag dibdibin ang maliliit na bagay o ang naranasang kabiguan. Baka nakamaskara pala iyon na hakbang tungo sa pag-angat at pag-usad. Huwag ding masamain ang puna at baka paraan pala iyon upang mapabuti at mapatalas ang angking kakayanan.

Huwag malungkot o mainggit kung mayroon ang iba na ika’y wala pa, gaya ng matiwasay na tirahan imbes na sa magulong pamayanan, pagkain sa mamahaling restawran sa halip na pagtitiyaga sa pansiterya, o kaya’y pag-aangkas imbes na pagmamaneho ng sariling sasakyan.

Sa halip ay maging mapagpasalamat at sa gitna ng nakakahilong mga kasalimuotan at nakabibinging ingay sa paligid, itala ang kahit kaunting mga bagay na maituturing na biyaya. 

Magpugay din sa mabubuting impluwensiya at maging marikit at nakapagpapagaan ng loob na halimbawa para sa iba. Maging maalab sa pagtulong at pagmamalasakit sa kapwa, kahit sa mga pasaway. 

Maging banayad at alalahaning kadalasang nauuwi sa lubhang kasayangan ang walang saysay na pagmamadali. Ang pagiging palaging abala o aligaga ay hindi mabuti para sa atin.

Sa tuwing mapapagal, sa hanapbuhay man o sa tahanan, pumreno’t magpahinga, at huwag magpagiba o sumuko. Padayon lang, at malay natin na ang malumanay na inaasam, pinananabika’t isinusumamo ay ating makamit.

---

Kung may reaksyon, sumbong o katanungan, sumulat sa ASINTADO ni Judith Sto. Domingo sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa asintado.bulgar@gmail.com.

Buwanang association dues ng condominium, dapat walang VAT

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | August 22, 2025

Dear Chief Acosta,

May katanungan ako ukol sa binabayaran ko buwan-buwan sa condominium ko bilang isang unit owner. Dahil sa gusto kong malaman kung anu-ano nga ba ang binabayaran ko, humingi ako ng breakdown ng buwanang koleksyon ng condominium corporation kung saan ako nakatira. Napansin ko na naniningil sila ng Value Added Tax (VAT) sa aking association dues. Upang makumpirma kung ganito rin ang ginagawa ng ibang condominium corporations, tinanong ko ang aking katrabaho na isa ring unit owner sa ibang condominium. Ngunit ayon sa kanya, ang kanilang association dues ay walang sinisingil na VAT. Nais kong malaman kung ang paniningil ng VAT sa association dues ay naaayon sa ating batas. – Roberto

---

Dear Roberto,

Una sa lahat, ang National Internal Revenue Code (NIRC) ay inamyendahan sa pamamagitan ng Republic Act (R.A.) Nos. 8424 (Tax Reform Act of 1997) at 10963 (Tax Reform for Acceleration and Inclusion [TRAIN]). Kaugnay nito, sa kasong napagdesisyunan ng ating Korte Suprema na pinamagatang First E-Bank Tower Condominium Corp vs. Bureau of Internal Revenue (G.R. No. 215801, 15 Enero 2020, isinulat ni Kagalang-galang na Kasamang Mahistrado Amy C. Lazaro-Javier), inilahad na ang association dues, membership fees at iba pang assessments/charges ay hindi maaaring patawan ng value added tax (VAT). Ayon dito:

“Association dues, membership fees, and other assessments/charges do not arise from transactions involving the sale, barter, or exchange of goods or property. Nor are they generated by the performance of services. As such, they are not subject to value-added tax per Section 105 of RA 8424, viz.:

Section 105. Persons Liable. - Any person who, in the course of trade or business, sells, barters, exchanges, leases goods or properties, renders services, and any person who imports goods shall be subject to the value-added tax (VAT) imposed in Sections 106 to 108 of this Code.

The value-added tax is an indirect tax and the amount of tax may be shifted or passed on to the buyer, transferee or lessee of the goods, properties or services. This rule shall likewise apply to existing contracts of sale or lease of goods, properties or services at the time of the effectivity of Republic Act No. 7716.

The phrase ‘in the course of trade or business’ means the regular conduct or pursuit of a commercial or an economic activity including transactions incidental thereto, by any person regardless of whether or not the person engaged therein is a non-stock, non-profit private organization (irrespective of the disposition of its net income and whether or not it sells exclusively to members or their guests), or government entity.

The rule of regularity, to the contrary notwithstanding, services as defined in this Code rendered in the Philippines by nonresident foreign persons shall be considered as being course of trade or business.”

Ang isang condominium corporation ay hindi idinisenyo upang makisali sa mga aktibidad na lumilikha ng kita. Bagama’t ang isang condominium corporation ay pinahihintulutan na mangolekta ng mga association dues, ito ay para lamang sa kapakinabangan ng mga may-ari ng condominium units. Ito ay kinakailangan upang epektibong pangasiwaan, mapanatili, o mapabuti ang mga “common areas” ng condominium. Ang mga association fees at iba pang mga singilin ay hindi bumubuo ng kita o pakinabang sa condominium. Ang mga gastusin ng condominium corporation, kaisa ang mga may-ari ng condominium units, ay hindi nilalayon upang makabuo ng kita o katumbas ng halaga ng paggawa ng negosyo. Binanggit din sa kasong nasa itaas na:

“Both under RA 8424 (Sections 106, 107,52 and 108) and the TRAIN Law, there, too, is no mention of association dues, membership fees, and other assessments/charges collected by condominium corporations being subject to VAT. And rightly so. For when a condominium corporation manages, maintains, and preserves the common areas in the building, it does so only for the benefit of the condominium owners. It cannot be said to be engaged in trade or business, thus, the collection of association dues, membership fees, and other assessments/charges is not a result of the regular conduct or pursuit of a commercial or an economic activity, or any transactions incidental thereto.

Neither can it be said that a condominium corporation is rendering services to the unit owners for a fee, remuneration or consideration. Association dues, membership fees, and other assessments/charges form part of a pool from which a condominium corporation must draw funds in order to bear the costs for maintenance, repair, improvement, reconstruction expenses and other administrative expenses.”

Kaya naman tungkol sa iyong katanungan, batay sa ating batas at nabanggit na kasong napagdesisyunan ng ating Korte Suprema, malinaw na hindi maaaring patawan ng VAT ang association dues na buwanang sinisingil ng condominium corporation sa iyo.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.