Karapatan ng mga Filipino seafarer

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | Nov. 3, 2024

Nakapaloob sa Republic Act No. 12021 na inaprubahan nitong September 23, 2024 at kilala sa titulo bilang “Magna Carta of Filipino Seafarers”, ang polisiya ng Estado na magsikap na makakuha ng disenteng kondisyon sa pagtatrabaho at pamumuhay para sa mga marino; gawing pamantayan ang mga tuntunin at kondisyon ng kanilang trabaho; itaguyod ang kanilang mga kakayahan; ayusin ang mga operasyon ng mga manning agencies; bigyan ng insentibo ang mga stakeholder ng maritime; at magtatag at magpahusay ng mga mekanismo para sa mga serbisyong administratibo, adjudicative, at social and welfare services para sa mga marino at kanilang mga pamilya. 

Kaugnay nito ay marapat ding tiyakin ng Estado na ang naaangkop na aksyon ay ipapataw para sa mga paglabag sa karapatang pantao sa dagat at epektibong parusa na magpapatibay sa pagpigil sa mga pang-aabuso sa hinaharap.

Sinasaklaw ng Republic Act No. 12021 ang mga Pilipinong marino na nagtatrabaho sa anumang kapasidad sa barko o sasakyang pandagat na naglalakbay sa internasyonal na karagatan, nakarehistro man sa Pilipinas o nakarehistro sa ibang bansa. 

Kasama rin dito ang mga Pilipinong kadete alinsunod sa mga probisyon ng Chapter XVIII ng Education and Training of Seafarers and Cadets. Ang cadet o kadete ay tumutukoy sa isang mag-aaral ng isang maritime educational institution na hindi bababa sa 16 taong gulang at kinakailangang sumailalim sa pagsasanay sakay ng isang rehistradong barko upang matupad ang isang maritime degree o teknikal na kurso.

Sa Chapter III ng nabanggit na batas nakapaloob ang mga karapatan ng mga tinaguriang Filipino seafarers katulad ng mga sumusunod:

1. Ang mga marino ay may karapatan sa: (a) Isang ligtas na lugar ng trabaho na sumusunod sa mga pamantayan sa kaligtasan; (b) Patas na mga tuntunin at kondisyon ng trabaho; (c) Disenteng kondisyon sa pagtatrabaho at pamumuhay sa barko; at (d) Naaangkop na pangangalagang medikal para sa parehong mga seafarer sa ibang bansa at domestic.

2. Ang mga marino ay may karapatang bumuo, sumali, o tumulong sa pagbuo ng isang organisasyong paggawa na kanilang pinili para sa mga layunin ng kolektibong pakikipagkasundo, upang makisali sa mga sama-samang aktibidad alinsunod sa batas, at lumahok sa pagtalakay ng mga isyu at pagbabalangkas ng mga patakarang nakakaapekto sa kanila, kabilang ang garantiya ng pagkatawan sa mga lupon ng pamamahala o pagtatalaga sa mga instrumentalidad ng pamahalaan.

3. Ang mga marino ay dapat mabigyan ng daan sa pagsulong sa edukasyon at pagsasanay na makatwiran at abot-kayang gastos. 

4. Ang mga may-ari ng barko, mga ahensyang namamahala, at iba pang mga organisasyong responsable para sa pangangailangan at paglalagay ng mga marino ay dapat magbigay sa mga marino ng may katuturang impormasyon, kabilang ang mga tuntunin at kondisyon ng pagtatrabaho, mga patakaran ng kumpanya na nakakaapekto sa mga marino, at mga kondisyon at katotohanang kaakibat ng kanilang propesyon.

5. Sa mga kritikal na insidente, tulad ng mga aksidente o deaths on board o offshore, piracy, abandonment of vessel, at iba pang katulad na mga kaso, ang pamilya ng marino o ang mga kamag-anak ay dapat na mabigyan ng abiso ukol sa insidente, kabilang ang mga ulat ng imbestigasyon, mga aksyon na ginawa, at mga plano ng may-ari ng barko, gayundin ang kinauukulang ahensyang namamahala para sa seafarer sa ibang bansa at sa mga remedyong ginawa para sa nasabing marino maging ng repatriation nito. 

Para sa mga seafarers sa ibang bansa, ang may-ari ng barko at ang kinauukulang manning agency ay dapat mag-ulat ng insidente sa Department of Migrant Workers (DMW) sa loob ng limang araw mula nang naganap ang insidente. Para sa mga domestic seafarer, dapat iulat ng may-ari ng barko ang mga naturang insidente sa Department of Labor and Employment (DOLE) sa loob ng parehong panahon.

6. Ang mga marino ay dapat bigyan ng karapatan sa safe passage at ligtas na paglalakbay. Ang mga marino sa ibang bansa ay may karapatan na sumakay at bumaba sa ibang mga bansa kapag in transit. May karapatan din silang mapauwi (repatriation) at makauwi.

7. Ang mga seafarers at mga stakeholders ng maritime, nakasakay man sa barko na nasa ibang bansa o rito sa Pilipinas, ay dapat sapat na konsultahin bago pagtibayin ang anumang patakarang pandagat, mga ehekutibong pagpapalabas, tuntunin o regulasyon, o pagsasabatas ng anumang batas pandagat na maaaring direktang makaapekto sa mga marino, kanilang pamilya, at ng kanilang mga benepisyaryo.

8. Ang mga marino ay may karapatang mabigyan ng proteksyon laban sa diskriminasyon batay sa lahi, kasarian, relihiyon, o opinyong pampulitika, na isinasaalang-alang ang mga likas na pangangailangan ng partikular na trabaho o gawain. Ang mga pagkakataon sa karera at angkop na mga kondisyon sa pagtatrabaho at pamumuhay ay dapat garantisadong pantay sa mga lalaki at babaeng marino.

9. Ang mga marino ay dapat mabigyan ng proteksyon laban sa lahat ng anyo ng panliligalig at pambu-bully habang nakasakay sa mga barko o nasa pampang. Ang mga may-ari ng barko ay dapat magpatibay ng mga patakaran para sa proteksyon ng lahat ng mga tripulante mula sa panliligalig at pambu-bully. Ang mga may-ari ng barko ay dapat ding magtatag ng mga helpline at mekanismo ng reklamo para sa lahat ng biktima ng panliligalig at pambu-bully.

10. Sa mga pagkakataong mayroong mga kasong paglabag sa probisyon ng batas na ito o paglabag sa kontrata at walang kakayahan ang seafarer na kumuha ng abogado, ang mga marino ay may karapatan sa libreng tulong na legal at proteksyon sa gastos mula sa pamahalaan, at sa patas at mabilis na disposisyon ng mga kaso, kabilang ang mabilis na settlement of money claims na naaayon sa mga kasalukuyang tuntunin at regulasyon.

11. Ang mga marino ay may karapatan na makakuha ng mabilis at hindi mahal na grievance mechanism para resolbahin ang kanilang mga reklamo, hinaing, hindi pagkakaintindihan at kontrobersiya.

12. Ang mga marino ay dapat bigyan ng agaran at sapat na serbisyong medikal, mga gamot, at mga panustos na medikal habang sila ay sakay ng barko; pag-access sa mga pasilidad na medikal na nakabase sa baybayin, kabilang ang mga serbisyo sa kalusugan ng pag-iisip para sa proteksyon ng kanilang pisikal at mental na kagalingan; gayundin ang kaukulang mga medikal o mga bihasa na tauhan na magbibigay ng first aid at pangangalagang medikal, alinsunod sa Maritime Occupational Safety and Health Standards na ibinigay sa ilalim ng batas na ito.

13. Ang mga marino, lalo na sa kanilang libreng oras o kapag wala sila sa kanilang takdang trabaho, ay dapat magkaroon ng makatwirang access sa mga komunikasyon sa telepono, email, at internet mula sa barko patungo sa baybayin, kung saan mayroon.

14. Sa pagtatapos ng employment contract, ang mga marino ay kinakailangang mabigyan ng record of employment on board the ship o certificate of employment kung saan nakalagay ang espisipikong length of service, posisyon na inukopa ng marino, bilang ng kanyang final wages, at ng iba pang mahalaga at angkop na impormasyon.

15. Ang mga marino ay marapat na tratuhin nang tapat kapag nagkaroon ng maritime accident alinsunod sa International Labor Organization (ILO) at International Maritime Organization (IMO) 2006 Guidelines on Fair Treatment of Seafarers in the Event of a Maritime Accident and its amendments.

16. Ang mga marino ay may karapatang mabigyan ng patas na medical assessment sa pagkakataong sila ay nagkaroon ng pinsala buhat sa aksidente habang sila ay nakasakay sa barko. Ang mga overseas seafarer ay may karapatan na kumuha ng pangalawang opinyon mula sa mga accredited clinics ng Department of Health (DOH) o mula sa karampatan at lisensyadong manggagamot sa mga pagkakataong mayroong pagdududa sa medical assessment ng examining physician o clinic na nakakaapekto at nakakaabala na mabigyan ng agarang trabaho ang marino. Kung ang clinic o doktor na pinili ng overseas seafarer ay magbibibigay ng kanyang pagtutol sa unang assessment, isang pangatlong doktor mula sa DOH-accredited clinic o DOH regional or provincial hospital, na parehas na pinili ng employer at ng seafarer, ay maaaring kunin ng shipowner o manning agency para magbigay ng kanyang pangatlong medical assessment na walang gastos mula sa marino o seafarer. Ang mga nakitang tuklas ng pangatlong doktor ay pinal at may bisa sa magkaparehas na partido.

 17. Ang mga marino na kuwalipikado at rehistradong mga botante ay maaaring bumoto sa pambansang halalan, gayundin sa lahat ng pambansang referenda at plebisito, alinsunod sa probisyon ng Republic Act No. 9189, o kilala bilang “The Overseas Absentee Voting Act of 2013”, na sinusugan ng Republic Act No. 10590.