Benepisyo nina lolo’t lola ‘wag nang patagalin, ibigay na

ni Judith Sto. Domingo @Asintado | Dec. 6, 2024

Isang liham ang ating natanggap sa pamamagitan ng email noong ika-30 ng Nobyembre bilang reaksyon sa ating isinulat noong Nobyembre 22 tungkol sa mga itinalagang benepisyo at pribilehiyo ng senior citizens sa ilalim ng ating mga batas. 

Ang liham ay galing kay Ginoong Rudy Ruiz ng Las Piñas City. Nabanggit kasi natin sa nasabing kolum na ang sinumang Pilipino na naninirahan sa Pilipinas o sa ibayong dagat na tumuntong sa edad na 80, 85, 90 at 95 ay makakatanggap ng P10,000 mula sa gobyerno.

Anang ating tagatangkilik, may kababayan siyang nagdiwang ng ika-81 na kaarawan ngunit walang nakuhang P10,000 dahil wala raw pondo ang gobyerno. 

Ginoong Rudy, sa iyong tanong na kung anong batas ito nasasaad, ito ay isang importanteng probisyon ng Republic Act (RA) 11982 o ang Act Granting Benefits to Filipino Octogenarians and Nonagenarians o ang Expanded Centenarians Act na ipinasa noong unang bahagi ng taong ito. 

Sa ilalim ng amyendang ito, ang makakatanggap lamang ay iyong mga Pilipinong narating ang tinatawag na “milestone” na edad na 80, 85, 90 at 95. Hindi nito saklaw ang mga may edad na 81, 82, 83, 84 at 91, 92, 93 at 94. Kaya’t kung ang iyong kababayan ay 81, makukuha niya ang benepisyong ito pagtuntong niya ng 85. 

Ayon sa RA 11982, may isang taon ang mga senior citizen na umedad na ng 80, 85, 90 o 95 para kunin ang nasabing P10,000 na benepisyo mula sa gobyerno. 

Nabanggit ni Ginoong Rudy na siya ay 78-taong gulang. Pagtuntong ni Ginoong Rudy ng edad na 80, siya rin ay karapat-dapat na makatanggap ng benepisyong ito mula sa gobyerno. 

Kaya’t nananawagan tayo sa Kongreso na tiyakin ang pagpondo ayon sa itinatalaga ng batas na ito para sa kapakanan ng senior citizens na tulad ng ating mambabasang si Ginoong Rudy. Na hindi matulad ang nakaaantig sanang batas na Expanded Centenarians Act sa ilan pang mga batas na nawalan ng saysay sapagkat wala namang katapat na alokasyon o pondo. 

Nauna nang inamin ng mga opisyal ng gobyerno na hindi maipatupad nang lubusan ang Centenarians Act at Expanded Centenarians Act dahil sa kakapusan o walang pondo para rito. Umaasa naman ang Department of Social Welfare and Development (DSWD) na sa 2025 ay mabibigyan ito ng kaukulang pondo para sa pagpapatupad ng batas na ito.

Sa magkahiwalay na pahayag naman kamakailan ng DSWD at ng Department of Budget and Management (DBM) ay sinabing para sa 2025, ang budget ng DSWD ay P229 bilyon at ang P3 bilyon dito ay para sa Centenarian Act at Expanded Centenarian Act.

Tulad ng bulalas ng kasabihan, “Ilagay ninyo ang salapi sa kabig ng inyong bibig.”  Sapagkat ang bawat araw ng paghihintay ng isang senior citizen sa inaasahang biyaya mula sa pamahalaan sa kanilang pagtanda ay matagal nang labis. 

Hindi na dapat magpatumpik-tumpik pa ang gobyerno sa pagbibigay sa ating mga nakatatanda ng benepisyong hindi naman kalakihan at kulang na kulang nga para sa mga nasa takipsilim na ng kanilang buhay. Asintaduhin naman ang kanilang kapakanan bilang pagkilala sa kanilang mahalagang naiambag sa pag-angat ng ating bayan noong sila ay malalakas pa.  

Salamat, Ginoong Rudy, sa inyong pagliham na sumasalamin sa inyong masugid na pagtangkilik sa pahayagang ito at sa inyong lingkod.

---

Kung may reaksyon, sumbong o katanungan, sumulat sa ASINTADO ni Judith Sto. Domingo sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa asintado.bulgar@gmail.com.

Employed o nag-goodbye sa work, may ‘K’ sa 13th month pay

ni Imee Marcos @Imeesolusyon | Dec. 6, 2024

Mga mars! Feel n’yo na ba ang Christmas rush? ‘Yung tipong abot-langit ang gastos — pang-Noche Buena, pangregalo sa fam at sa dyowa, tapos dadagdag pa ang mahal na bilihin! Kaka-stress! Kaloka!

But wait! Na-get mo na ba ang 13th month pay mo?

Karapatan mo ‘yan, beshie! Walang ek-ek o charot-charot. Employed ka man ngayon o nag-goodbye na sa work, may ‘K’ ka pa rin sa 13th month na ‘yan! Kahit isang buwan ka lang nag-work this year at ‘di na kineri, entitled ka sa pro-rated bonus. May P1K mahigit ka rin pandagdag sa Christmas budget mo teh, kung minimum wage earner ka sa Metro Manila. Bongga, ‘di ba?

Nasa batas ‘yan, sis! Salamat sa aking pudrakels na si Apo Lakay Ferdinand E. Marcos, sa kanyang Presidential Decree 851 noong 1975. Kasama rito ang mga rank-and-file employees, employed man o nag-move on na.

Ngayon, sa mga bossing diyan -- huwag maging Grinch ngayong Pasko! Tandaan, ang deadline ng pamimigay ng 13th month pay ay bago mag-December 24. Kung wala pa rin ito by then, aba, oras na to make chika sa HR. Kalmahan mo lang, beshie, but be assertive!

Slay dapat tayo sa Pasko! Kung si Santa Claus may sleigh, tayo rin, dapat SLAY dahil sa 13th month pay!

Dasurv na dasurv n’yo maging merry this Christmas! Agree?

Maaaring makuha ang life insurance ng nag-suicide

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | Dec. 6, 2024

Dear Chief Acosta, 

Matapos ang aming kasal, ang aking asawa ay kumuha ng life insurance at ako ang kanyang ginawang beneficiary. Dahil sa maselang pagbubuntis ko, naapektuhan ang kanyang trabaho kaya siya ay kalaunang nasisante. Nakahanap agad ako ng trabaho matapos kong manganak kaya ang aking asawa ang nag-alaga sa aming anak sa bahay. Unti-unti kong napansing nagbabago ang kanyang ugali. May mga pagkakataon na nakikita kong inaaway niya ang kanyang sarili. Madalas ko rin siyang nakikitang nagsasalitang mag-isa habang binabantayan ang aming anak, ngunit ito ay aking ipinagwalang-bahala sapagkat ako ay abala sa pagtatrabaho para matustusan ang aming mga gastusin. Hindi ko akalain na pagkauwi ko sa aming bahay ay ang kanyang bangkay ang sasalubong sa akin. Ako ay lumapit sa kanyang insurance company upang makuha ang proceeds ng kanyang kinuhang life insurance ngunit ako ay tinanggihan ng kumpanya. Maaari bang tanggihan ng isang insurance company ang life insurance claim dahil sa suicide? — Luzviminda

---

Dear Luzviminda, 

Alinsunod sa Presidential Decree (P.D.) No. 612, na inamyendahan ng Republic Act (R.A.) No. 10607, o ang ating Insurance Code, ang isang insurance company ay mananagot lamang sa kasong suicide kung dalawang taon na ang lumipas mula sa petsa kung kailan na-issue o na-reinstate ang life insurance policy, maliban na lamang kung ang kontrata ay nagsasaad ng mas maikling panahon o kung ang pagpapakamatay ay dahil sa pagkabaliw. Ang patakarang ito ay nakasaad sa Section 183 ng Title 5 nito:

“Section 183. The insurer in a life insurance contract shall be liable in case of suicide only when it is committed after the policy has been in force for a period of two (2) years from the date of its issue or of its last reinstatement, unless the policy provides a shorter period: Provided, however, That suicide committed in the state of insanity shall be compensable regardless of the date of commission.”

Tulad ng ibang mga kontrata, kinakailangan na walang halong pandaraya ang pagkuha ng life insurance policy. Ito ay dapat walang layunin na makapagpahamak o magdulot ng panganib sa buhay ng iba, kung kaya’t kinakailangan din ng good faith at insurable interest bago makakuha ng insurance policy sa buhay ng isang tao. 

Sa iyong sitwasyon, maaaring managot ang insurance company ng namatay mong asawa kung dalawang taon na ang lumipas mula sa petsa kung kailan na-issue ang kanyang life insurance policy. At kahit wala pang dalawang taon ang lumipas, maaari rin itong managot kung mas maikling panahon ang nakasaad sa nabanggit na policy o kung mapatutunayan mo na mayroong problema sa pag-iisip ang iyong asawa nang siya ay nagpakamatay. 

Itinakda ng batas ang paglipas ng dalawang taon bago managot ang isang insurer upang sa mahabang panahon na iyon ay mabawasan ang posibilidad na ang maging intensyon ng pagkuha ng life insurance ang pagpapakamatay para makakuha ng salapi ang benepisyaryo. Gayunpaman, kung ang pagpapakamatay ay ginawa sa estado ng pagkabaliw, mananagot pa rin ang isang insurance company anuman ang petsa ng kamatayan. Hindi importante ang petsa ng kamatayan sa mga ganitong sitwasyon sapagkat kinikilala ng batas na ang isang taong nasa estado ng pagkabaliw ay hindi maaaring makapag-isip ng intrikadong pamamaraan ng panloloko sa insurer kung saan pinakalayunin ng pagpapakamatay ay upang makalikom ng salapi. 

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay. 

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.