Karapatan ng delivery rider ng food at courier activities

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | May 4, 2025

Tuwing ika-unang araw ng Mayo ng bawat taon ay ating ipinagdiriwang ang Araw ng mga Manggagawa. Sa katunayan ay isa itong pista opisyal at walang pasok ang mga empleyado sa araw na ito. Ngunit may mga uri ng manggagawa na nagtatrabaho kahit sa araw na ito. Isa sa mga ito ay ang ating delivery riders.

Noong kasagsagan ng COVID-19 pandemic, marami sa ating mga kababayan ang umasa sa mga delivery rider para sa mga pangangailangang pagkain sa kanilang mga tahanan at maging sa kanilang mga pinapasukang opisina. Marami rin sa ating mga kababayan ang gumagamit ng courier service upang hindi na nila kailangan pang lumabas para ihatid ang kanilang mga kalakal, dokumento, o anumang legal na bagay na kanilang ipadadala sa kanilang customer o kaanak. 

Nang dahil sa kasama na ang food delivery at courier activities ngayon sa ating new normal, inisyu ng Department of Labor and Employment (DOLE) noong 28 Hunyo 2021 ang Labor Advisory No. 14 Series of 2021 na tumutukoy sa “Working Conditions of Delivery Riders in Food Delivery and Courier Activities.”

Sinasaklaw ng labor advisory na ito ang pagbibigay ng proteksyon sa mga delivery rider sa food delivery at courier activities gamit ang digital platform. Ayon sa nasabing advisory, ang digital platform company ay tumutukoy sa isang tao o kumpanya na nagmamay-ari o namamahala ng isang location-based digital platform kung saan nagtatalaga ng trabaho sa isang lugar para sa food delivery at courier activities.  

Ayon sa nabanggit na labor advisory, ang batayan kung paano matutukoy kung ano ang relasyon ng delivery riders sa digital companies ay sa pamamagitan ng paggamit ng “primacy of facts.” Ang prinsipyong ito ay kinakailangang ayon sa mga kasalukuyang panuntunan, katulad ng mga sumusunod:

1. Four-Fold Test

Ito ay tumutukoy sa: 1) pagpili at pagkuha ng empleyado; 2) pagbabayad ng sahod; 3) kapangyarihang magdisiplina; at 4) kapangyarihang ikontrol hindi lamang ang resulta ng pagtatrabaho kung hindi pati rin kung paano ito isasagawa. 

2. Economic Reality Test

Ito ay tumutukoy sa: 1) ang kabuuan ng serbisyong isinasagawa ay kinakailangan at sakop sa negosyo ng employer; 2) kabuuan ng mga equipment at investment at maging ng mga pasilidad na gamit; 3) ang likas at antas ng kontrol ng employer; 4) ang oportunidad ng empleyado sa profit at loss; 5) ang hangganan ng husay, initiative, judgment, at pagtingin ng empleyado sa ikauunlad ng enterprise; 6) tagal ng relasyon ng empleyado at employer; at 7) antas ng pagiging dependent ng empleyado sa kanyang employer para sa kanyang patuloy na pagtatrabaho sa linya ng negosyo ng employer.

3. Independent Contractor test

Ang isang tao ay itinuturing na independent contractor dahil sa kakaiba niyang kakayahan at talento, at kawalan ng kontrol kung papaanong paraan niya isasagawa ang kanyang trabaho.

Ang mga delivery rider na itinuturing na empleyado ay mayroong karapatang magkaroon ng security of tenure, mag-organisa at sa collective bargaining. Sila rin ay may karapatan sa mga sumusunod na benepisyo:

1. Minimum wage;

2. Holiday pay;

3. Premium pay;

4. Overtime pay;

5. Night shift differential;

6. Service Incentive Leave;

7. Thirteenth-month pay;

8. Separation pay;

9. Retirement pay;

10. Occupational safety and health standards;

11. Social benefits e.g. SSS, Philhealth, Pag-IBIG; at

12. Other benefits sa ilalim ng kasalukuyang batas.

Para naman sa mga delivery rider na itinuturing na independent contractors o tinatawag na freelancers, ang mga termino at kondisyon para sa pagtatrabaho nila ay ayon sa kanilang kasunduan sa mga digital platform companies katulad ng, subalit hindi limitado sa mga sumusunod:

1. Pagbabayad ng patas na kabayaran para sa pagtatrabaho na hindi bababa sa minimum wage;

2. Pag-aayos ng registration at coverage sa SSS, PhilHealth at Pag-IBIG;

3. Pagsunod sa occupational safety and health standards katulad ng paggamit ng personal protective equipment (PPEs), at pagdalo sa mga trainings at seminars ukol sa road and traffic rules at napangangasiwaan ng digital platform company sa pakikipag-ugnayan sa iba’t ibang sangay ng pamahalaan; at

4. Pakikipag-ugnayan sa mga local government units o merchants sa pagtukoy ng mga nakatalagang delivery areas para sa mga nasabing delivery riders.

Anumang reklamo o hinaing ng mga delivery rider o ng mga digital platform companies laban sa isa’t isa ay aayusin at reresolbahin sa pamamagitan ng conciliation, mediation, inspection o arbitration sa ilalim ng mga kasalukuyang panuntunan at regulasyon.