Bawal ang ‘no permit, no exam’ sa mga eskwelahan

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | Mar. 15, 2025

Dear Chief Acosta,

Kapag parating ang tag-ulan ay nangangamba ako na baka bumaha na naman dito sa amin at maapektuhan ang kabuhayan ng pamilya ko. Noong nakaraang taon kasi ay nasalanta kami ng sunud-sunod na bagyo at nalubog sa baha ang aming sakahan at ani, kaya hindi namin nabayaran ang tuition fee ng anak ko. Nangangamba akong hindi payagang kumuha ng eksaminasyon ang anak ko dahil sa posibleng hindi pagbayad ng tuition fee sa tamang oras. May batas ba tungkol dito? Nais ko sanang maliwanagan. Maraming salamat.

— Eufracio

---

Dear Eufracio,

Ang pagpapabuti ng sektor ng edukasyon ay kabilang sa mga pangunahing layunin ng ating pamahalaan. Kaya naman ang pamahalaan ay nagsusumikap na baguhin ang pamamahala sa sistema ng edukasyon upang mas matugunan ang mga pangangailangan ng mga mag-aaral mula sa mahihirap na pamilya.  

Kaugnay nito, ipinasa ng ating Kongreso ang Republic Act No. 11984 (R.A. No. 11984) o mas kilala bilang “No Permit, No Exam Prohibition Act.” Ayon sa Seksyon 3 at 4 ng R.A. No. 11984:

“Section 3. Coverage. – 

This Act shall cover all public and private basic (k to 12) institutions, higher educational institutions, and technical-vocational institutions (TVIs): Provided, That in the case of TVIs, this Act shall only cover long-term courses exceeding one (1) year.

Section 4. Mandate of Educational Institutions to Disadvantaged Students. – 

All public and private educational institutions covered by this Act are hereby mandated to accommodate and allow Disadvantaged Student unable to pay tuition and other fees to take the scheduled periodic and final examinations without requiring a permit: Provided, however, That in the case of K to 12 students, the mandate shall be for the entire school year: Provided, That the Municipal, City or Provincial Social Welfare and Development Officer, or the Regional Office of the Department of Social Welfare and Development (DSWD), as the case may be, shall issue the necessary certificate on the disadvantaged status of the student due to calamities, emergencies, force majeure and other food or justifiable reasons in accordance with the rules and regulations to be issued by the DSWD: Provided, further, That this Act shall be without prejudice to the right and power of educational institutions to require the submission of a promissory note, withhold records and credentials of students and such other legal and administrative remedies available to them for the collection of unpaid fees: Provided, finally, That educational institutions may voluntarily, without need of the certification mentioned herein, allow a Disadvantaged student with outstanding tuition and other fees to take examinations and release their relevant records and credentials in accordance with its policies, rules and regulations.”

Ayon sa nasabing probisyon, ang lahat ng pampubliko at pribadong institusyong pang-edukasyon ay minamandatong tanggapin at payagan ang mga disadvantaged na estudyante, na hindi kayang magbayad ng matrikula at iba pang bayarin, na kumuha ng kanilang mga pagsusulit nang hindi na kinakailangan ng permit. Ang mga munisipal, siyudad o probinsyal na social welfare and development officer, at mga regional offices ng Department of Social Welfare and Development (DSWD), ay inaatasan ng batas na magbigay ng sertipikasyon ng pagiging disadvantaged ng isang estudyante dahil sa kalamidad, emergency, force majeure, at iba pang mga makatarungang dahilan alinsunod sa mga patakaran at regulasyong ilalabas ng DSWD.

Upang sagutin ang iyong katanungan, malinaw sa batas na ang hindi pagbabayad ng matrikula sa tamang oras ay hindi maaaring maging dahilan upang itanggi sa isang estudyante ang pagkuha niya ng nararapat na pagsusulit kung ang dahilan ng hindi pagbayad ng matrikula ay kalamidad.  Kailangan lamang na maipakita ng nasabing estudyante na siya ay maituturing na disadvantaged upang masakop ng nasabing batas sa pamamagitan ng sertipikasyon mula sa nabanggit na mga opisina.  

Gayunpaman, bilang pambalanse sa interes ng mga estudyante at paaralan, mayroong mga remedyo ang isang paaralan upang masiguro ang koleksyon ng hindi nabayarang tuition fee at iba pang bayarin. Kabilang dito ang pag-withhold ng school record. Kaya naman nararapat pa rin na pagsikapang bayaran ang paaralan para sa mga tuition fee at iba pang bayarin na nauukol para dito.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay. 

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.