Sumasalimuot ang kaso dahil nahahaluan ng pulitika at personal

ni Ka Ambo @Bistado | November 22, 2025

Nagkakaproblema at sumasalimuot ang imbestigasyon sa talamak na katiwalian sa gobyerno dahil sa pagbanggit ng mga personalidad.

Ibig sabihin, isa-isantabi muna ang “character” o mga pangalan ng nasasangkot sa multi-bilyong pisong corruption upang makita nang maayos ang larawan o perspektibo ng sitwasyon.

----$$$--

NAGIGING pulitika at personal ang mga impormasyon at argumento kapag hinaluan ng personalidad.

Ibig sabihin, obhektibo at teknikal dapat ang mga pagtaya, opinyon o impormasyon na inilalabas.

-----$$$--

KAPAG walang personalidad na inililitaw, maiiwasan na akusahang “pulitika” o “personal” ang imbestigasyon o pagsisiyasat.

Halimbawa, magkasundo muna sa mga impormasyon kinakatigan ng bawat panig.

Ito ay upang mabilis na matukoy kung ano ang naganap, aktuwal na nagaganap — at magiging resulta sa hinaharap.

----$$$--

GANITO ang mas maayos na diskarte kaugnay ng masalimuot na katiwalian.

Una, nagkakaisa ang lahat ng panig — na may “aktuwal na pandarambong, technical man o hindi isang technical malversation na naganap, nagaganap at magaganap pa”.

Ikalawa, nagkakaisa ang lahat na sangkot ang ilang opisyal o kawani o tauhan ng DPWH (nagkakaisa rin na hindi 100 percent ng personnel ng DPWH ay sangkot para ingatan ang reputasyon ng department).

-----$$$--

IKATLO, dawit sa katiwalian ang Kongreso — Senado at Kamara ng mga Representante (hindi lahat ng senador at hindi rin lahat ng kongresista).

Walang debate r’yan!

-----$$$--

IKAAPAT, sangkot din at kakutsaba ang ilang personnel — high ranking at rank-and-file — ng Department of Budget and Management (DBM).

Ikalima, dawit din ang opisina ng Office of the President na ikinakatawan ng opisina ng Executive Secretary (hindi rin lahat ng personnel).

----$$$--

IKAANIM, sangkot ang ilang pribadong kontraktor.

Ikapito, involved din ang staff at opisyal ng Commission on Audit (COA) — partikular ang ilang resident auditor.

-----$$$--

IKAWALO, sangkot din ang ilang pribadong tao — gaya ng mga bodyguards, security o personal assistant o maging mga tsuper.

Ikasiyam, dawit din ang ilang staff ng mga bangko sa “pagtanggap at paglalabas” ng hindi ordinaryong bulto ng salapi.

-----$$$-

PANSAMPU, alamin ang mismong iskema o modus operandi — at tukuyin kung ang “kutsabahan” ay naganap din bago ang Marcos Jr. administration.

Sa 10 diskarte na tinukoy natin — nang walang binabanggit na “aktuwal na pangalan” — matutukoy natin nang mas malinaw at mabilis — ang ugat, iskema at solusyon ng problema.

-----$$$--

MAS makikita ang perspektibo ng talamak na corruption kapag wala munang tinutukoy na mga “pangalan” — markahan na lamang ito ng Mr. A, Ms. B o Madame X.

Ano ang gagawin sa mga “personalidad na aktuwal na sangkot” sa katiwaliang ito?Iyan na mismo ang “trabaho at responsibilidad ng Ombudsman, hukuman, NBI at ibang ahensya: Kilalanin at kasuhan ang mga personalidad — batay sa ebidensya at testimonya na makakalap.

----$$$--

Nagkakagulo at sumasalimuot ang kaso — dahil nahahaluan ng pulitika at personal.

Malinaw na hindi kasama rito ang “isyu ng paggamit ng droga” — malayong-malayo iyan sa kaso ng katiwalian.

Kumbaga, “ibang usapan ‘yan”!

---

Kung may reaksyon, sumbong o katanungan, sumulat sa ASINTADO ni Judith Sto. Domingo sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa asintado.bulgar@gmail.com.