Tobacco at nikotina sa sigarilyo, e-cigarettes, ends, htps, snus at nicotine patches ay lason

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo |August 7, 2023

“Papatayin ng sigarilyo ang aking kapatid!” Ito ang naging pahayag ko nang kinasuhan ko ang isang kilalang gumagawa ng sigarilyo na siyang naging paboritong “brand” ng sigarilyo ng aking kapatid na nagkasakit at namatay sa kanser noong Disyembre 1, 2004.

Bandang Abril ng taong 2004 nang sinamahan ko ang aking kapatid sa Regional Trial Court ng Makati upang sampahan ng kaso ang Philip Morris, Philippines.

Mula nang matutong magsigarilyo ang aking kapatid, naging paborito na nito ang nasabing brand. Humigit-kumulang 20 taon na nagsigarilyo ang aking kapatid hanggang nagpasyang tumigil ito alang-alang na rin sa kanyang pamilya, ang kanyang misis at dalawang anak.

Mabuti na lang at nakuha pa niyang tumigil dahil nang magkaroon siya ng kanser ito ay nasa Stage 1B pa lamang. Paliwanag ng kanyang mga doktor na bagama’t matagal nang tumigil sa paninigarilyo ang aking kapatid, matagal na ang 20 taon para mag-iwan ng makapal na deposito ng “tar” (alkitran) mula sa bawat hitik (usok ng sigarilyo) na pumapasok sa kanyang baga. At hindi ganoon kadaling tanggalin at linisin ang baga ng dumikit na tar.

Maraming doktor at mga anti-tobacco groups ang natuwa sa hakbang naming magkapatid na sampahan ng kaso ang naturang kumpanya ng sigarilyo. Masaya’t masigasig ding tumulong ang opisina ni Atty. Frank Chavez sa aming adbokasiya. Sayang nga lang at humina, hanggang sa namatay ang aking kapatid at hindi ko na nasusugan pa ang sinimulan kong laban sa kumpanya na naging dahilan ng pagkakaroon ng kanser at kamatayan ng aking kapatid.

Mabuti na lang at mayroong mga grupo tulad ng kina Dra. Maricar Limpin na isinulong ang pagpapatupad sa Framework Convention on Tobacco Control ng World Health Organization noong 2005. Dahil sa sinimulang ito, unti-unting nagkangipin sa laban ang iba’t ibang grupo at indibidwal sa patuloy na paggawa at pagbebenta ng sigarilyo.

Damang-dama sa mga sandaling ito ang epekto ng mga bagong batas na nagtaas ng buwis sa paggawa at pagbenta ng sigarilyo.

Nabawasan nang malaki ang bilang ng nagsisigarilyo dahil sa kamahalan nito.

Sa ganang akin, salamat na lang at kung hindi, tuloy pa rin ang pagdami ng mga may sakit at mayroong sari-saring problema dahil sa bisyo ng paninigarilyo. Nakatulong din ang mga “graphic anti-tobacco warnings” o ang mga pangit na larawan ng mga kanser sa bibig, lalamunan at mukha.

Kaya lang, kataka-taka at kamangha-manghang tingnan kung paano pikit-mata o dedma ang mga bumibili ng mamahaling pakete o kaha hanggang mga ream ng sigarilyo.

Anumang pangit ng nasa harapan ng kaha ng sigarilyo parang walang napapansin o nakikita ang bumibili nito.

Samantala, noong Pebrero 2000, ilang linggo bago magsimula ang lockdown, namatayan din kami ng kaiskwelang pari na taga-Bulacan at Pampanga. Mula nang kami ay maging magkaklase hanggang sa naging pari ay hindi na tumigil ang aming classmate na napakahusay kumanta kaya siya ang nataguriang “Singing Priest” ng Bulacan, at ng Pilipinas. Namatay sa “atake ng puso” ang aming mahal na kaiskwela sa murang-murang edad na 63. Nabanggit ko ito dahil sa tila pareho ang paboritong sigarilyo niya at ng aking kapatid na namatay sa kanser.

Sa nagdaang mga araw, nagkaroon ng palitan ng kuru-kuro ang dalawang ahensya ng pamahalaan. Nagpahayag ang Department of Health (DOH) pagkatapos hikayatin ni USEC. Ceferino Rodolfo ng Department of Trade and Industry (DTI) ang pamahalaan na gawing “prime investment location for manufacturing.” Nasabi niya ito kaugnay ng posibleng pagtaas ng konsumo sa mga “Heated Tobacco Products” o HTP.

Magugunita kung paano tumindi ang kampanya ng mga Transnational Tobacco Companies o TTCs sa produksyon ng higit na bagong produktong nicotina at tabako.

Isinilang noong panahong iyon ang mga “e-cigarettes” o kilala rin sa “electronic delivery systems o ENDS at ang mga “heated tobacco products” o HTPs at ng mga “snus” at “nicotine” pouches. Ito ang itinuturing ng mga TTCs na kanilang mga Next Generation Products o NGPs.

Salamat naman sa DOH na nagbabala, hinggil sa negatibong epekto ng pagpapalabas ng mga iba’t ibang bagong produktong may nikotina at tabacco ay “magbubunga ng pangmatagalang pabigat sa ekonomiya sa anyo ng mga seryosong isyung pangkalusugan at kamatayang bunga ng paninigarilyo” (long term economic burden in the form of serious health issues and deaths caused by smoking).

Para naman sa ating pamahalaan, huwag sanang magbulag-bulagan sa taginting ng pera, samantalang alam nating pagkain ang mas mahalaga kaysa sa posibleng lason ng sigarilyo, na higit na kailangan ng ating mga kababayan ang pagkakaroon ng mabuting kalusugan kaysa sa bisyo.