Alam ng Diyos ang ibig sabihin ng ‘forthwith’

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | June 15, 2025

Bakit hindi sumang-ayon sina Senate Minority Leader Aquilino “Koko” Pimentel, Senators Risa Hontiveros, Grace Poe, Sherwin Gatchalian at Nancy Binay na ibalik ang “articles of impeachment” sa House of Representatives? Bakit naman naisip ni Sen. Alan Peter Cayetano na i-remand o ibalik ito sa Kamara? Paliwanag niya na dapat tiyakin ng mga kongresista na hindi ito lumabag sa “one year ban on filing an impeachment case.”

Anuman ang tunay na dahilan, isa lang ang malinaw, ayaw ng limang senador na maantala at tumagal pa ang prosesong dapat nang simulan. Gusto naman ng 18 senador na patagalin at maghanap pa ng ibang dahilan para hindi agad magsimula ang proseso ng impeachment trial ni Vice President Sara Duterte. 

Abogado si Alan, lawyer din si Chiz, at attorney si Koko. Alam nilang tatlo na isa sa maaaring gawin sa anumang kaso ay harangin, hadlangan at patagalin ang simula ng proseso ng paglilitis. Hindi mahirap gawin ito dahil sa rami ng mga kaso at sa kakulangan ng mga huradong maaaring lumitis sa mga ito. 

Marami akong nakakausap na mga Regional, Metropolitan Trial Court judges na nahihirapang gawin ang kanilang tungkuling litisin ang mga kasong na-raffle sa kanila sa simpleng dahilan na sobra-sobra ang dami ng mga kaso. Daan-daan ang mga ito, suwerte o malas kung ang kaso ay nasa ilalim ng ga-bundok na mga kaso na kailangang litisin.

Matagal-tagal ding pinagtatalunan ang salitang “forthwith” na nakadikit sa kaso ng impeachment ni VP Sara. Ito ang sinasabi ng Konstitusyon sa impeachment complaint na naipadala na ng Kamara sa Senado: “Trial by the Senate shall forthwith proceed.”  Ipinaliwanag ni Sen. Koko ang salitang “forthwith” noong nakaraang Lunes, Hunyo 9, “Forthwith means without any delay without interval of time according to the Merriam-Webster dictionary. Ang ibig sabihin nito ay agad-agad o dapat isunod agad.” Sinalag naman ito ni Sen. Alan, na sinabi umano, “Ang ibig sabihin ng ‘forthwith’ ay susunod na ngunit hindi agad-agad.” Na parang ang ibig sabihin nito sa Ingles ay “coming soon”. Kaya lang may problema tayo sa “coming soon.” Bahala nang maghanap ng sari-saring pakahulugan ang sinumang abogado na sanay magpatagal, mag-delay ng anumang kaso.

Hindi naman mga abogado ang ibang senador na nagpasyang ibalik sa Kamara ang

“articles of impeachment” ni VP Sara. Hindi na sila sumali pa sa palitan ng mga abogadong Sen. Koko at Sen. Alan Peter. Basta sila, sang-ayon na hindi muna ituloy, i-postpone at hayaang magpahinga ang kaso sa pinanggalingan nitong House of Representatives.

Kaya’t hindi kataka-takang hindi tinanggap ng Kamara ang ibinalik na “articles of impeachment”. Ano ngayon ang mangyayari na hindi tinanggap ito ng Kamara na ibinalik ng Senado? Simple at malinaw, pag-uusapan, pagdedebatehan at tatagal ang pagsisimula ng paglilitis dahil baka sakaling makakita ng butas ang mga nagteteka-teka na tuluyan nang hindi matuloy ang impeachment trial ni VP Sara.

Nandirito na tayo sa misteryosong sitwasyon ng ‘naudlot’ ngunit hindi pa naman daw napurnadang impeachment. Nag-recess na ang Kamara at Senado kamakailan. Katapusan ito ng termino ng mga nahalal na senador noong 2022, na nagsimula ang paglilingkod noong Hulyo 25, 2022 (nagtapos noong Hunyo 11, 2025). 

Sisimulan nga kaya ang “impeachment trial” ng Senado sa susunod na 20th Congress? At kailan magsisimula ang Kamara at Senado? 

Ayon sa opisyal na kalendaryo, magbubukas ang 20th Congress sa Hulyo 28, 2025. Halos isa’t kalahating buwan mula ngayon na walang gagawin, walang mangyayari sa impeachment complaint na naipadala na, ibinalik, at hindi tinanggap ng nagpadala. Nagtagumpay ang ‘Team Teka-Teka’.

Ngunit meron pa ring konsensya, delicadeza, prinsipyong umiiral sa Senado at Kamara. Hindi lahat ng senador o kongresista ay teka-teka at depende sa mismong indibidwal. Gumagana pa rin ang konsensya sa mga bukas at handang makinig dito. Mayroon pa ring delicadeza sa mga marunong mahiya at pairalin ang tama at disente. Malinaw din na merong prinsipyo ang sinusunod, hindi pera o paratang. At lahat nang ito ay bahagi ng walang sawang pagkakaloob sa lahat ng grasya o biyaya ng Diyos.

Hindi teka-teka ang Diyos. Ipagkakaloob Niya sa atin ang kailangan natin sa tamang panahon. Wala Siyang ibang dahilan kundi gawin Niya ang mabuti at nararapat para sa atin, at bahagi nito ay ang tamang panahon ng pagkakaloob dito. 

Salamat sa lima, salamat din sa 18. Sa huli, alam ng Diyos ang ibig sabihin ng “forthwith.” Hindi ang depinisyon ng diksyonaryo at hindi rin ang depinisyon ng mga abogado.

Ang batas at ang mga teka-tekang senador

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | June 14, 2025

Makapal ang tao noong nakaraang Miyerkules, Hunyo 11, sa labas ng gate ng Senado. Bakit? Bahagi ito ng tuluy-tuloy na protesta laban sa ginawa ni Senate President Chiz Escudero na sinuportahan ng 17 pang mga senador. 

Hindi itinuloy ni SP Chiz na simulan na ang proseso ng paglilitis sa bise presidente. Sa halip lagi niyang inaantala ito. Unang ipinostpone niya ang kaganapan sa impeachment ni Vice President Sara Duterte noong Hunyo 2 at inilipat ng Hunyo 11. Hindi uli ito itinuloy sa halip noong gabi ng Hunyo 10, ibinalik (remanded) ng 18 senador ang mga “articles of impeachment” sa Kamara. 

Malinaw na naman ang ginawa ni Sen. Escudero at ng mga kasama niyang mga senador. Inantala, pinabagal o sa madaling salita drinibol-dribol ang bola ngunit hindi ito hinagis tungo sa ring para magka-score. Ang galing-galing magdribol at hindi hayaang tumakbo nang maayos ang laro. Ang husay paralisahin ang laro na parang walang nangyari. Pero, laro ba ang nangyayari sa Senado? 

Maraming nagsasabing laro ito, dahil laro ng pulitika ang impeachment mula sa talakayan at pag-apruba nito sa Kamara hanggang sa pagpapadala sa Senado. Ngayong nasa Senado na, tuloy ang laro. Kung laro man ito, dapat ituloy at dumaan sa tamang proseso. Tila hinahadlangan nina SP Chiz at ng kanyang mga kasama. Bakit? Maski na “laro” ito, katotohanan ang ibubunga kung matutuloy. Ang 24 na senador na mabubuo bilang impeachment court ang magiging mga hurado na makikinig sa prosekusyon at sa depensa, at hahayaang malitis si VP Sara. 

Totoong pinasumpa ni SP Chiz ang kanyang mga kasamahang senador na magiging tapat na mga hurado sa impeachment court. Ngunit pagkatapos nilang manumpa, biglang ibinalik (remanded) ang “articles of impeachment” sa Kamara kung saan ito nanggaling. Parang isu-shoot lang sa goal ng kalaban para umiskor, pero bigla na lang itinapon sa kabilang court para roon umiskor. Malabong laro, parang larong bata. Lokohan ba o biru-biruan?! Teka-teka, saka na lang maglaro ng matino. 

Ang unang pagbasa noong nakaraang Huwebes ay mula sa liham ni San Pablo sa mga taga-Corinto (2 Cor 3:15- 4: 1,3-6). Ganito ang sinasabi rito: “Hanggang ngayon may talukbong pa ang kanilang isip tuwing babasahin nila ang aklat ni Moises. Ngunit pagharap ng tao sa Panginoon naaalis ang talukbong. Ang Panginoong binabanggit dito ay ang Espiritu at kung saan naroroon ang Espiritu naroroon ang kalayaan.”

Tila may talukbong ang ilang mga senador habang binabasa nila ang batas. Ano kaya ang talukbong na iyon? Saan o kanino galing ito? Ito ba ay talukbong laban sa kasinungalingan o laban sa katotohanan? Humaharap ba ang lahat ng mga senador sa Panginoon, sa taumbayan, sa kasaysayan, sa kasalukuyan at sa kinabukasan, o nagtatago sila sa Diyos at sa taumbayan? 

Sa halip na tanggalin nila ang mga kubli, nagtatalukbong sa katotohanan, at humahadlang sa kinakailangang proseso ng hustisya tungo sa totoo upang makamit ang katarungan para sa lahat. Lalo ring tinatakpan at itinatago ang katotohanan para pairalin ang kasinungalingan. 

Para saan ba at kanino ang Senado? Para kanino rin ang paglilingkod? Napakagaling magtalukbong, magpatagal at mag-antala ng nararapat na proseso para lumaya ang lahat sa kadiliman at kasinungalingan.

“Kasalanang malaki ang inyong ginagawa!” Ito ang mensahe ni Arsobispo Socrates Villegas. Sa halip na tanggalin ang talukbong, dinadagdagan pa ito para wala nang makita ang lahat. Para maitago ang dapat malaman ng taumbayan. Paano lalaya ang ating bansa kung ang mismong namumuno rito ay ‘kalaban’ ng kaliwanagan at katotohanan? Paano natin makikilala ang ating tunay na sarili kung mismong sila ay ‘sumasamba’ sa pagkataong huwad na malayo at umiiwas humarap sa Diyos.

Sinabi ni San Agustin,“Walang pahinga ang puso ng tao hangga’t hindi ito nakapagpapahinga sa Panginoon.” 

Nakakatakot o mahirap bang humarap sa Panginoon kaya’t saka na lang, teka muna kami haharap dahil masarap mamuhay sa luho, pribilehiyong nagmumula sa aming posisyon? 

Iyon lang ang problema, sila lang ang nakikinabang habang naiiwan ang nakararami at tuluyan nang nalalayo sa kanilang makatarungang parte ng biyayang ipinagkaloob ng Diyos sa lahat. 

Ito ang pulitika ng teka-teka, ang pulitika ng sarili, pulitikang tila walang pakundangan sa iba. Iyan ang pulitika ng mga trapo at dinastiya, na dapat lang palitan ng pulitika ng kapwa, at para sa lahat. 

Ano kaya ang ipinaglalaban ng 18 nagpasyang ibalik sa Kamara ang “articles of impeachment”? Bakit hindi sa kanila, kundi sa limang tumutol natuwa ang marami. Malinaw dito ang ibig sabihin ng ‘paghahari ng marami, laban sa katotohanang nagpapalaya sa iilan’.

Paulit-ulit man ang problema ng bansa, ‘di dapat mawala ang pananalig at pag-asa sa Diyos

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | June 10, 2025

Sa loob ng ilang araw, matatapos na ang tatlong linggong paglalakbay sa mga banal na lugar sa España at Italya. Bago para sa atin noon ang Camino de Santiago de Compostela. Noong nakaraang linggo, nang marating namin ang simbahan ng Santiago de Compostela, pagkaraan ng humigit-kumulang 115 kilometro, maikukuwento na namin kung ano ang naging karanasan ng araw-araw na paglalakad nang matagal at malayo, at ang kabuluhan nito. 

Sa katapusan ng aming paglalakbay sa naturang lugar, sa daan at dulo nitong Santiago de Compostela, napakalinaw ng isang leksyon. Isang tuluy-tuloy na paglalakbay ang buhay at bagama’t mahalaga ang dulo o katapusan nito, ganu’n din kahalaga ang araw-araw, minu-minutong paglalakbay tungo rito. Kaya nang matapos ang Camino de Santiago de Compostela, dumugtong naman ang Camino de Roma e Assisi.

Dito sa Roma, bumalik ang makulay at mayamang karanasan naming mga paring estudyante noong 1983. Dumating kami ng tatlo kong kasabay na paring mag-aaral sa Roma noong Setyembre 1983. Kamamatay lang ni Ninoy Aquino noong Agosto 21, 1983. Gumulo ang bayan at nagsimula ang mga pagkilos ng marami ng sumunod na mga taon. Hindi alam ng marami kung ano at kelan magaganap ang harinawa’t

matagumpay ngunit mapayapang pagbabago.

Ito ang naging istorya ng tatlong taon, mula Agosto 21, 1983 hanggang ika-22 hanggang 25 ng Pebrero 1986. Sama-sama ring naglakbay ang buong bansa tungo sa isang bagong simula, bagong buhay para sa lahat. Lumaban noon ang karamihan sa rehimen ng diktador noon. Nasa Roma tayo noong tatlong taon ng paglalakbay ng karamihan ng mga mamamayan. 

Sa gitna ng pag-aaral at pang-araw-araw na pamumuhay sa Roma, pinilit ng ilang estudyanteng pari na mag-organisa at kumilos, kasabay ang mga mamamayan sa ating bansa. Naalala ko pa ang mga pulong ng ilang mga lider ng iba’t ibang pamayanan, organisasyon at kongregasyon upang planuhin ang mga gagawin sa mga darating na araw at linggo. Nang malapit na ang kilalang People Power Revolution (Pebrero 22-25, 1986), nabuo namin ang dalawang pagkilos, mga martsa tungo sa ilalim ng balkonahe ng Papa kung saan siya nagbibigay ng mensahe at pagbabasbas sa araw ng Miyerkules (Public, Papal Audience ang Angelus). Hindi man malaki ang bilang ng mga nagmartsa, malaki at kapansin-pansin ang aming mga streamer na nagsasabing: SIAMO COI NOSTRI VESCOVI!!! Kaisa kami ng aming mga obispo. Namahayag ang mga obisong Pilipinong Katoliko ng ganito dahil malinaw ang dayaan ng eleksyon. Malayo man kami, tiyak naming na nakaambag kami sa matagumpay na payapang pag-aaklas ng mga Pilipino.

Nasa 39 na taon na, halos mag-aapatnapung taon na ang mapayapang EDSA Revolution. Magulo noong panahon ni Marcos Senior, at magulo pa rin ngayon sa panahon ni Junior. Mahalagang itanong, ano ang nangyari sa mga nagdaang halos apat na dekada mula 1986 hanggang 2025. Bakit parang umikot at bumalik ang lahat sa pinagsimulaan?

Mula Lunes hanggang Biyernes, mapalad kaming makausap at makakuwentuhan ang mga mamamayan mula sa mga nasa kalyeng manlalakbay din hanggang sa mga batang paring nakatira sa Collegio Filipino na nagmula sa iba’t ibang diyosesis sa Pilipinas. Masaya at nakapagpapataba ng puso na makadaupang palad ang mga batang paring estudyante. Marami sa kanila ay nais tumulong sa mga nagsisikap na palayain ang bansa sa mga tao at sitwasyong nagpapahirap at pumapatay sa dangal ng bawat Pilipino.

Naimbitahan kami noong Biyernes ng hapon na makiisa sa misa ng isang paring estudyante sa Embahada ng Pilipinas sa Quirinale (o Pamahalaang Italyano). Mahusay magbigay ng omeliya ang batang-batang paring sinamahan namin.

Maganda ang omeliya ng batang pari. “Ano pagkakaiba ni Hudas kay Pedro?” tanong nga pari. Sinagot niya ang tanong ng ganito, “Hindi na bumalik si Hudas. Bumalik at humingi naman ng tawad si Pedro. At pinatawad ng Panginoon si Pedro at sinugo kaagad. … Tatlong beses na tinanong si Pedro, ‘Mahal mo ba ko? Pakainin mo ang aking maliliit na tupa.’ … Dalawang beses pang inulit ni Kristo ang tanong at sinundan ito ng kaparehong utos, ‘Pakainin mo ang aking mga tupa’.” Hinamon ng pari ang mga taga-embahada na maging mahinahon, mapagmahal at mapaglingkod sa ating mga OFW, lalo na sa mga domestic helpers.

Matapos nito ay sinundan ng simple ngunit masarap na hapunan. Nakahanda na ang karaoke at mabilis na nagkantahan ang mga pari at ang mga empleyado ng embahada. Patok ang mga awit ng River Maya at ni Bamboo.

Napakasaya ng gabi at natupad ang sinabi ko pagkatapos ng misa: “Dama at alam ko ang laman ng inyong mga puso. Isang bagay lang, na maglingkod ng totoo sa ating mga kababayan at harinawa’y matapos at malutas nang maayos ang tumitinding problema ng impeachment sa ating bansa.” Tahimik at taimtim na nakinig ang mga empleyado at pamunuan ng embahada. Dama at nakita ko ang wagas na pagmamahal at pagkalinga sa ating mga kababayan dito sa Roma.

Nakakadismaya ang paulit-ulit at pabalik-balik na problema sa ating bansa, ngunit hindi nawawala ang pananalig at pag-asa ng marami. Magkakaisa, kikilos pa rin tayo para sa kapakanan ng lahat. Buo ang tiwala na kasama natin ang Diyos, hindi pababayaan ang mga naniniwala at umaasa sa Kanya. Amen.