Sa simula’t hulihan sa kanya ang yaman at lakas, katotohanan at kaligtasan

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | November 26, 2025

NITONG nakaraang Linggo, Nobyembre 23, 2025 ang ika-100 taong anibersaryo ng Pista ng Kristong Hari. 

Itinalaga ang Pista ng Kristong Hari noong 1925 ni Papa Pio XI. 

Katatapos lang noon ng Unang Pandaigdigang Digmaan (First World War). Natapos din ang apat na pangunahing monarkiya (hari at reyna atbp galing sa isang pamilya) at nag-umpisa nang lumaganap ang ateyismo at sekularismo sa Europa. 

Wala pang 20 taon, nagsimula na naman ang Pangalawang Pandaigdigang Digmaan (World War II) sa taong 1943. Nangyari ang madugo at malagim na trahedya sa loob ng tatlong taon. Kasama na rito ang Holocaust ni Adolph Hitler at ang kamatayan ng mahigit na anim na milyong Hudyo sa iba’t ibang Concentration Camp sa Europa.

Sa sumunod pang 20 taon naganap naman ang giyera sa Vietnam noong dekada 60. Sa dekada 70, nagsimula ang ating kalbaryo sa mahabang panahon ng Batas Militar sa ilalim ng diktador. Tumagal ng 21 taon ang pamumuno ng diktador hanggang nawakasan ito sa pamamagitan ng People Power Revolution noong Pebrero 1986.

Pebrero 1986 ang simula ng panahon ng bagong pag-asa.

Marami ang nagalak, maalab ang pag-asa, masigla at malawak ang pagdiriwang ng katapusan ng madilim na panahon ng pagsupil sa kalayaan, pilit na pananahimik sa mga mamamahayag at sa mga mulat na mamamayan. 

Dumaan ang halos apat na dekada at unti-unting nanlamig na naman ang kapaligiran at dumilim ang himpapawid. Nagsibalikan ang mga lumikas noong mapayapang rebolusyon ng 1986. 

Sa ilalim ng pamahalaan ni Pangulong Fidel Valdez Ramos, unti-unting bumalik ang Pamilya Marcos. Hindi nagtagal nakabalik na silang lahat sa pulitika mula lokal hanggang nasyonal. Matagal na naging gobernador ang magkapatid na Imee Marcos at Bongbong Marcos hanggang sa naging mga senador ang dalawa. 

Noong halalan ng 2022, nangyari ang kagulat-gulat na pagbabalik ng mga Marcos sa Malacañang. 

Sa nakaraang siyam na taon mula 2016 hanggang ngayon, mabilis na nagsalitan ang liwanag at dilim, nagkaroon ng karahasan sa nagdaang administrasyon, at sa kasalukuyan ay bangayan ng dating magkakampi, ang UniTeam, na tila sumisira at

humahati sa buong bansa.

Anong nangyari? Tanong pa ng marami: “Paano matatapos, malulutas ang ating mga problema.” 

Panalangin, ang payo natin sa lahat. Gawin natin ang dapat nating gawin. Mag-aaral, magsusuri, magsasaliksik, mag-uusap, mag-oorganisa, kikilos, magcha-chant ng “Ikulong na ‘yan mga kurakot,” magpapa-presscon, magra-rally at titigil. Sa pagtigil, mananalangin upang muling makinig sa Diyos at tumanggap ng kanyang pagpapalang lakas at liwanag. 

Ito ang kahalagahan na magtipun-tipon sa Pista ng Kristong Haring Lingkod, isang linggo bago maganap ang higit pang malaking pagtitipon ng mga galit ngunit mahinahon, pagod ngunit puno ng pag-asa, iba-iba ang pananaw ngunit nagkakaisa sa damdamin at pangarap, tumatanda ngunit pawang mga musmos at batang puno ng galak at tigib ng samo’t saring pangarap para sa kinabukasan. 

Biyaya ang buhay at biyaya rin ang pag-asang nagpapainit at nag-uudyok na kumilos at lumikha para sa kabutihan at kapakanan ng lahat.

Ngunit hindi Siya Hari lamang kundi Haring Lingkod. Hindi Siya dumating sa mundo upang paglingkuran kundi para maglingkod. Hindi siya naghangad maging makapangyarihan at magkaroon ng kayamanan at ari-arian. 

Pinili niyang maging dukha at ipinanganak sa mga magulang na payak, ang ina Niya’y isang karaniwang babaeng Hudyo at ang kanyang ama ay isang karaniwang karpintero. 

Tapat siya sa kanyang Ama na inutusan Siyang mangaral tungkol sa kakaibang kaharian. Kaharian ng mga aba, ng mga naghihirap at pinahihirapan dahil sa kanilang pamamahayag sa kakaibang kaharian.

Ano ang kahariang ito, ang Kaharian ng Haring Lingkod? Kabaliktaran ng kaharian ng tao ang Kanyang kaharian. Wala siyang palasyo, walang magarang damit at gintong trono. Walang salaping pilak o ginto. Walang hukbong sandatahan. Walang hukbong pandagat o panghimpapawid. Walang “pork barrel” o “especial insertions,” walang partido, walang mga kaalyado at mga die hard supporter, walang mga trolls at Troll Farms. 

Siya’y nasa itaas na ngunit bumaba, kaisa ng mga pulubi’t dukha, ng mga nasa gilid ng mga kalye, sa ibabaw ng estero o ilalim ng tulay. 

May-ari ng lahat ngunit naging walang-wala. Bihira siyang magsalita kundi sa pangangaral, pagpapalayas ng masasamang espiritu at sa pamamahayag ng paghahari ng Diyos. Tinig Niya’y nasa hangin, sa bundok, sa puno’t mga ibon, sa kaparangan at kagubatan, sa mababangis at maamong hayop, sa tubig, sa maliit at dambuhalang lumalangoy na hayop at isda, sa hangin, laruan ng lahat ng lumilipad. 

Araw-araw, sa pagsapit ng dilim, lalayo sa tahimik na lugar upang ang Ama’y makapiling. Itataas ang kasalanan at kahinaan ng lahat. Hihilingin ang liwanag at lakas upang lumaya sa kabulagan at kasakiman ang lahat. Handog Niya’y kalayaan, bagong buhay, buhay na ligtas. Sa simula’t hulihan sa Kanya ang yaman at lakas, katotohanan at kaligtasan.

Siya’y kakaibang hari. Nais Niyang tayo’y magising, at totoong unti-unti na ngang gumigising, nagagalit, nagtatanong, naghahanap ng sagot. Nayayamot sa mga taong ganid, mga pamilyang masisiba, sa mga pinunong kurakot at lustay. 

Panahon nang magbago, bumalik sa Kanya at sa Kanyang kaharian, kay Kristo, Haring Lingkod!

Magkakaiba man ang kulay, magkakapatid ang lahat ng Pinoy

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | November 22, 2025

May kani-kanyang tawag ang mga tagasubaybay ng mga istasyon ng radyo at telebisyon. Ang pinakasikat ay: mga Kapuso ng GMA7, Kapamilya ng ABS-CBN. Pati ang mga kilalang newscaster ay may sariling palayaw din tulad ni Kabayan Noli de Castro. 

Pagdating sa pulitika, kulay naman ang gamit: pulahan, dilawan, pinklawan, green, orange, purple, at iba pa. Gayundin ang sitwasyon sa mga simbahan. 

Sa katatapos lang na rally ng ating mga kababayang kasapi ng Iglesia ni Cristo (INC), narinig, napanood at nadama natin ang mga damdamin, kaisipan, paninindigan sampu ng kanilang mga batikos. Maganda ang tawag nila sa kanilang mga kasapi: Kapatid. Tunay namang magkakapatid sila ngunit sa totoo lang, hindi lang sila kundi ang lahat ng Pilipino ay magkakapatid.

Maganda ang merong mga palayaw, bansag, branding, identity, ngunit kailangan nating mag-ingat na mauwi sa pagkakanya-kanya, sa kumpetensiya at sa hindi maayos na paligsahan. 

Noong seminarista pa lamang tayo mahigit 50 taon na ang nakararaan, narinig natin sa kauna-unahang pagkakataon ang salitang ‘tol’. Malulutong na ‘tol’ ang gamit ng mga seminaristang taga-Laguna, Pampanga, Bulacan sa pagtawag at pakikipag-usap sa isa’t isa. Natanong natin minsan ang isang seminaristang taga-Paete, Laguna. “P’re saan ba galing ang salitang ‘tol’.” Tugon niya sa ‘kin, “Ah, madali lang ‘yan sagutin. Galing ‘yan sa ‘utol’ na ang ibig sabihin, kapatid.” 

At ang utol ay galing sa ka-putol dahil may pag-uunawa tayo na ang magkakapatid ay magkaputol ng iisang pusod ng kanilang ina. Kaya kung anak tayo ng iisang Inang Bayan, magkakaputol tayo ng kanyang pusod. Hindi relihiyon o rehiyon ang batayan ng ating ugnayan kundi ang ating pagiging magkaputol sa iisang pusod ni Inang Bayan. Oo, ang lahat ay utol, ang lahat ay maaaring tawaging ‘tol.’

Ang ganda pala ng salitang ‘tol’ kung alam mo ang pinanggalingan. Bagama’t kahawig ito ng salitang kapatid, ka — patid, pinatid mula sa iisang pinanggalingan, hindi pa masyadong gamit, sariwa at puwedeng magamit para muling sariwain ang totoo at malalim na pagkakaugnay ng bawat mamamayan sa iisang Ina, iisang lahi, iisang bansa at iisang Diyos.

Maganda at sana’y totoo ang sinabi ng Malacañang sa nakaraang rally ng INC: “We hear them, we feel them and we will not disappoint them. We will fulfill their call for accountability and transparency.” 

Sa mga kasapi ng INC, naririnig namin kayo, nadarama namin kayo at hindi namin kayo didismayahin. Sana’y hindi lang sa mga kasapi ng INC sabihin ng Malacañang ito, kundi sa lahat at sa bawat Pilipino.

Meron tayong mga kaibigang kasapi ng INC. Meron din akong mga kaibigang Muslim. Marami tayong kaibigang Protestante, ebanghelikal, pati mga Buddhist, Hindi, Sheik at iba pa. 

Sa isang banda, bunga na rin ng masigasig na paglahok sa tinatawag na “inter-religious dialogue” o ang pakikipag-usap at pakikipag-ugnayan sa mga kasapi ng iba’t ibang pananampalataya. Gayunman, merong pinadadala ang Diyos na mga “kaputol” mula sa iba’t ibang relihiyon, ideolohiya, pulitika at sa mga ibang pananaw, paniniwala at paninindigan. 

Hindi natin pinag-uusapan ang relihiyon sa kanila. Buhay ang madalas nating pag-usapan at kung kinakailangan lang, nauuwi sa relihiyon ang talakayan.

Marahil ito ang puno’t dulo ng problema sa ating bansa. Naputol ang pag-uusap, naputol ang pag-uugnayan ng bawat mamamayan. Sino ang pumuputol ng pag-uusap at ugnayan? Sino ang may hawak ng timon ng komunikasyon, gobyerno lang ba? Sinu-sino pa? Sino ang may hawak ng timon ng pag-uugnayan ng bawat sektor at mamamayan, gobyerno lang ba o meron pang iba?

Noong nakaraang administrasyon, pinutol ang makatotohanan at makahulugang komunikasyon sa pamamagitan ng pagpapalaganap ng Troll Farms na nagpakalat (hanggang ngayon) ng fake news. Naputol din ang malaya, mapayapa, ligtas at makabuluhang pag-uugnayan kasabay ang pagkakalat ng takot dahil sa dahas. Sunud-sunod ang mga patayan sa ngalan ng programang war on drugs.

Sa darating na mga Linggo, Nobyembre 23 at 30, panawagan ni Cardinal Pablo David na magkaisa ang lahat, ibalik ang naputol na komunikasyon at ugnayan. Muling mag-usap-usap at sama-samang kikilos ang lahat tungo sa malinis at hindi korup, marangal at hindi tiwali, mapayapa at hindi marahas, malaya at hindi inaalila at inaaliping mga mamamayan. Mga kaputol, mga utol, mga tol, iisa ang pinanggalingan natin at iisa ang nais ng Manlilikha na marating natin kasama ang mahal nating Inang Bayan.

Demokrasya: Bantayan, ipaglaban, ipagdasal

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | November 20, 2025

Katotohanan, katarungan, kapayapaan at kalayaan tungo sa kabanalan at kaligtasan ng bawat tao, bawat anak ng Diyos. Ito ang hindi simple at ‘di madaling mithiin ng bawat simbahan. 

Anumang paglihis sa katotohanan at pagtulak ng anumang hugis at uri ng kasinungalingan ay hinding-hindi naaayon sa batas at kalooban ng Diyos. Anumang pananakit, pang-aabuso, pananamantala sa kapwa ay taliwas sa katarungan na siya ring ipinagtatanggol ng simbahan. Anong simbahan naman ang nagnanais ng hidwaan, gulo o giyera? Kapayapaan ang pangunahing nais ng simbahan. Anong simbahan naman ang magtuturo na maglulubog kaninuman sa kaalipinan? Nais ng simbahan ang lubos na paglaya ng lahat. Paglaya sa kahinaan tulad ng kamangmangan, gutom, kawalan ng trabaho, pagtatalo, hidwaan at pagkakahiwa-hiwalay.

Kailangan natin ang Hukbong Sandatahan ng Pilipinas o ang Armed Forces of the Philippines (AFP). Sila ang una at huling tagapagtanggol ng ating soberanya at kalayaan. Subalit hindi laging ligtas sa panghihimasok ng pulitika ang ating AFP. 

Sa nakaraang mahigit na limang dekada, nagamit, ginagamit at patuloy na ginagamit ang AFP para sa mga lantaran o tagong “political agenda” ng mga administrasyon. Tahimik at tila walang pakialam ang AFP noong nakaraang administrasyon. Ang laging nasa balita ay ang ating kapulisan, ang Philippine National Police (PNP). 

Nakatutok sa kriminalidad ang PNP, ngunit hindi sa iba’t ibang krimen, kundi sa paggamit at pagtutulak ng droga. Higit sa AFP, nagamit nang husto ang kapulisan sa pagpapatupad ng war on drugs ng nakaraang administrasyon. Ito ang ipinatupad ng noo’y Gen. Bato dela Rosa sa kanyang “Oplan Double Barrel” o ang “Tokhang”, sa ilalim ng administrasyong Duterte.

Marami ang naging biktima ng programang ito at halos lahat ng mga pinagbintangang sangkot sa droga ay madaling nahatulan at naparusahan basta’t “nanlaban.” Nanlaban ba talaga o kumbinyenteng Standard Operating Procedure (SOP) na sagot ito ng ilang kapulisan?

Iba sa kasalukuyang administrasyon. Awa ng Diyos, tumigil na ang war on drugs. Wala ng nakikitang mga cardboard na taglay ang mensaheng, “nanlaban.” Nagsimula na rin ang pagtutuwid ng reputasyon, ng pangalan ng kapulisan. 

Salamat kay ex-PNP Chief General Nicolas Torre sa kanyang kagitingan, dangal at tatag sa paghuli sa malalaking personalidad mula kay Pastor Apollo Quiboloy hanggang kay FPRRD. Salamat at ang pawang mahirap ay nagmistulang madali, ang imposible ay posible pala. 

Unti-unting naibalik ang dangal ng kapulisan na tila inagaw at inilubog sa putik ng kriminalidad noong nakaraang administrasyon. 

Hindi natin matanggap at maubos isipin kung paano sa halip na ipagtanggol ang taumbayan, naging kaaway at bantang kinatatakutan ang kapulisan. Sana’y tuluy-tuloy nang magbangong-dangal ang ating kapulisan. 

Ito ang dahilan kung bakit noong nakaraang Biyernes, nagdala ang Obispo ng Diyosesis ng Cubao, kasama ang dalawang kaparian, ng liham kay AFP Chief of Staff General Romeo Brawner. Dala-dala nina Obispo Elias Ayuban, Fr. Jojo Simoun, Vicar General at Fr. Robert Reyes ang “Letter of Support for General Romeo Brawner and the entire Armed Forces of the Philippines”. 

Sa liham, nagpasalamat si Obispo Ayuban sa patuloy na pagtatanggol ni Gen. Brawner sa Konstitusyon at ang “rule of law.” Nangako ang Obispo at Kaparian ng Diyosesis ng Cubao na tatayo sila sa tabi ng ating mga sundalo sa pagtatanggol ng Konstitusyon at “rule of law.” Pinakiusapan din nila ang buong AFP na protektahan ang mga demokratikong institusyon, ipaglaban ang kapakanan ng taumbayan at panatilihin at palakasin ang kapayapaan.

Abala sa maraming gawain si Gen. Brawner noong nakaraang Biyernes, ngunit mainit kaming tinanggap ni Gen. Daniel Tansip ang chief chaplain ng AFP. Inimbitahan pa kaming mananghalian kasama ang ilang military chaplains. Dalawang hanay ng mga sundalo ang nagkasama: Sundalo ng Bayan at mga Sundalo ni Kristo.

Kailangang makipag-ugnayan ang simbahan sa mga sundalo at kapulisan upang ipagtanggol ang demokrasya na ngayon ay nanganganib dahil sa iba’t ibang puwersa na nais manggulo at pahinain ang kasalukuyang kaayusan. Magbabantay at handang kumilos ang ating mga sundalo at pulis laban sa anumang kaguluhan o karahasan na maaaring maglagay sa demokrasya sa panganib. 

Sa parte ng simbahan, ambag nito ang walang humpay na pagbabantay kasabay ang matindi’t malalim na panalangin para sa mapayapa at makabuluhang pagtugon sa kasalukuyang krisis.

Pagpalain, gabayan at patuloy na pagbuklurin ng Panginoon tayong lahat para sa kabutihan, kapayapaan at paglaya sa korupsiyon, masamang pamamahala na pinagmumulan ng kahirapan. Amen.

Pumanaw kamakailan ang isang kababata. Hindi siya kilala, hindi sikat. 

Meron namang namatay noong nakaraang Huwebes, Nobyembre 13, 2025. Kilalang-kilala siya at merong dalawang mukha. Una, meron siyang mukha ng kapangyarihan, mukha ng kayamanan, mukha ng pulitiko. Pangalawa, meron siyang tagong mukha, ang tagong epekto ng halos anim na dekadang ‘pagmamalabis’ sa kapangyarihan at paglabag sa batas. 

Ang kababata kong minisahan natin noong nakaraang araw ay anim na taong nakaratay sa kama. Unti-unti siyang nanghina. Nawalan ng boses dahil nabutasan na ang lalamunan para makahinga (tracheostomy). Ilang taon bago pa ito, nawalan na rin siya ng pandinig hanggang pati ang kanyang mga mata ay tuluyan nang lumabo hanggang sa mabulag. 

Hindi mayaman ang aking kababata, ngunit naging matagumpay siyang bangkero noong malakas pa siya. Nakaipon silang mag-asawa kaya’t ito ang unti-unti nilang pinanggagastos hanggang sa huling sandali para mapanatili ang buhay ng kababata ko.

Malaki ang pagkakaiba ng dalawang lalaking pumanaw. Iisa ang mukha ng aking kababata. Mabuting asawa’t anak, mabait na tao sa lahat. 

Dalawa naman ang mukha ng yumaong pulitiko. Ang mukhang opisyal at ang mukhang itinatago. Lumalabas na ngayon ang mga nagawa nito noong siya’y bata, malakas at makapangyarihan. Nagtayo ito ng malaking kumpanyang gumagawa umano ng posporo. Kinailangan niya ng maraming puno, kaya’t siya’y nagtayo ng “logging corporation” sa hilagang Samar, Bukidnon, Butuan at iba pang lalawigan. Madali niyang nagawa ito dahil sa kanyang kapangyarihan bilang mataas na opisyal ng gobyerno.

Maaalala ang iba’t ibang kaso ng karahasan at pagpatay tulad ng massacre sa hilagang Samar noong 1981 nang ginamit umano ng kanyang kumpanya ang isang para-military group upang ‘lipulin’ ang 45 katao. Nasangkot din siya sa maraming kaso ng korupsiyon, gaya ng PDAF at pork barrel scam. Nakulong din naman ito, ngunit sa isang komportableng silid ng ospital (hospital arrest), at pinakawalan din dahil pinawalang-bisa ang kaso ng isang presidente. 

Personal tayong naapektuhan ng kapangyarihan ng powerful na taong ito. Ito ay dahil sa binitiwan nating pahayag tungkol sa “pagpatay” ng kanyang anak sa aking pamangkin noong Setyembre 25, 1975. Kasama ng kanyang anak na sinasabi kong “pumatay” sa aking pamangkin, kinasuhan nila ako ng libelo. Nakulong tayo ng tatlong araw hanggang sa nakapagpiyansa noong Mayo 30, 2002. Tiniis natin ang kulungan maski na wala tayong kasalanan. Napaikli ng tatlong araw na pagkakakulong. Mahaba ang siyam na taong paglilitis sa ilalim ng dalawang hukom, Normandy Pizarro at Christine Azcarrage Jacob. Salamat sa Diyos at nakita ng babaeng hukom ang katotohanan at inhustisya ng walang katapusang paglilitis sa palsong kaso. Salamat sa isang Judge Christine Jacob sa desisyon nitong i-dismiss ang kasong libelo na isinampa sa akin. 

Nasa 50 taon na ang nakararaan mula nang mapatay ang aking pamangkin ng anak ng makapangyarihang lalaki ngunit wala pa ring hustisya. Hindi nakasuhan, hindi nakulong ang kanyang anak. Pati siya, sa rami ng kanyang mga kasalanan, magaang ang naging parusa niya at sa huli, nakuha pa siyang maglingkod sa anak ng diktador na pinaglingkuran.

Hindi tayo nagsasaya, nagdiriwang o nagpapasalamat dahil namatay na ang makapangyarihang pulitiko. Nalulungkot tayo dahil walang katarungang natanggap ang aking pamangkin at ang kanyang pamilya.

Inilibing na ang aking kababatang pumanaw. Maraming taong lumuha dahil sa kanyang kabutihan. 

Ililibing na rin ang makapangyarihan at mayamang pulitiko. Iiwanan niya ang kanyang kayamanan. Bula, usok, abo na ang kanyang kapangyarihan. Maraming umiyak nang siya’y buhay pa. Hindi natin alam kung sila’y natutuwa ngayon. Nakalulungkot lang na sa pagpanaw ng mga yumaman dahil sa kanilang kapangyarihan at ang pagpupugayan lang ay ang kanilang unang mukha. 

Alam ng Diyos ang pangalawa, ang tagong mukha nila. Kung walang ganap na katarungan dito sa lupa, walang korte, walang abogado, walang halaga ng salaping kayang kontrahin ang katarungan ng Diyos.

Ngunit galit at sawa na ang marami sa mga nagaganap na pagtatakip at pagtatago ng mga may dalawang mukha. Kailangang mangyari rin ang katarungan sa lupa. Kailangan ang tunay na pamahalaan, totoo at malinis na pamamahala ng mga mabubuti, marangal at iisa lang ang mukha.