Mulat na ang lahat sa katiwalian, mga kontraktor, DPWH officials at auditors, magkakakutsaba

ni Ka Ambo @Bistado | November 27, 2025

Inilunsad ng DPWH ang portal platform kontra kuno sa katiwalian.

Pero, malinaw na hindi ito sapat, bagkus ay mailalarawan lamang bilang propaganda.

----$$$--

IPINAKIKITA lamang dito ay ang proseso sa implementasyon pero hindi mismo sa proseso — bago mag-bidding.

Lihis ito at hindi nakabatay sa datos na lumalabas sa ongoing investigation sa flood control projects scam.

----$$$--

MULAT ang lahat sa katiwalian sa DPWH dahil ang mga kontraktor, DPWH officials at auditors ay magkakakutsaba — bago pa i-award ang proyekto.

May tinatawag na “pre-qualification” — at ito ay pormalidad lamang dahil natukoy na ang “contractor”.

----$$$--

ANG “award-winning contractor” ay dikta o rekomendado ng “mambabatas o ehekutibo sa itaas” — at sa kanila nagmumula ang SOP — na tinataya sa pinakamaliit na 3-8 percent sa project cost.

Matagal nang kalakaran ‘yan, at iyan mismo ang tinatawag na “under-the-table” na itinuring nang “moral” o kalakaran sa lahat ng subasta — serbisyo man o produkto.

----$$$--

DAHIL “mistulang lehitimo ang SOP” na naglalaro sa average na five percent — nagahaman ang mga kontraktor at mismo ang signatories at “pork barrel sponsors” — na palobohin ito.

Hindi ito nag-ugat sa administrasyong Marcos Jr. bagkus ay kakambal na ng burukrasya.

----$$$--

WALANG nangangahas na i-trap ang mga nagbibigay at tumatanggap nang suhol — dahil iyan na mismo ang kalakaran o nakamihasnan.

Walang ebidensya rito — dahil walang “marked money” na idinidiskarte.

Iyan mismo ang ugat ng corruption — across all departments and all levels of government.

-----$$$--

HINDI masasakop ng portal ang naturang iskema, kaya’t lalabas na propaganda lamang at “display-display” lang ang portal.

May ilang iskema kung saan — ang bidding ay mayroon nang “winner” na naidikta ng mambabatas na utak ng insertion.

-----$$$--

ANG pork barrel ay hindi isang klase ng pondo o budget, bagkus ito ay isang garapalang “modus operandi” sa paglalabas ng pondo sa gobyerno.

Nagtatanga-tangahan lang ang mga opisyal dahil ang pork barrel modus na ito ay nagaganap — sa lahat ng antas — national, provincial, municipal, city hanggang sa barangay.

----$$$--

ANG mga pondo na inilalaan sa mga “committee” na pinamumunuan ng mga lawmakers — senador, kongresista, bokal, konsehal at kagawad — ay tipikal na pork barrel modus.

Ang mga kontratista rito ay pinipili at idinidikta pero iniaayos ang dokumento “kuno” na may basbas ng auditor.

----$$$--

PAANO mareresolba ang corruption kung kakutsaba o ang “secret advise” ay nagmumula rin sa “auditor” — kung saan ituturo ang mga “legal requirements”.

Inuulit natin, hindi ito ngayon lamang nagaganap — bagkus ay “nai-master” o nai-“doctorate” na ito ng mga kawatan sa loob ng pamahalaan — sa matagal nang panahon.

-----$$$--

ANG mga mambabatas ay hindi gagawa ng batas na pipigil o magbibisto sa kanila sa “garapalang pork barrel system”.

Maging ang dati-rating tumatanggi sa “pork barrel kuno” na si Sen. Ping Lacson ay walang lakas ng loob na ibunyag ang kanyang mga kasamahan — na nagkakamal ng bilyun-bilyong pisong kulimbat.

----$$$--

NAPAKATAGAL nang senador nina Lacson at Senate President Tito Sotto — pero wala silang nagawa kundi kunsintihin dili kaya’y makipagkutsaba na lamang.

Sa ngayon, kung totoo ang mga datos — lumilitaw na ang “pork barrel system modus” ay ginamit sa isang “massive fund-raising drive” na hindi pa matukoy — kung ano ang motibo.

-----$$$--

IPAGDASAL nating maging seryoso ang mga imbestigador upang matungkab ang lahat ng datos.

Ang artificial intelligence partikular ang AGENTIC AI ay mas makakatulong kung ito ay pangangasiwaan o imamaniobra  ng “Composite Task Force” mula sa mga Constitutional bodies — COA, Civil Service Commission, Comelec at Ombudsman, at gawing observers ang pribadong sektor.

-----$$$--

MABILIS na nagbabago ang panahon, dapat bigyan ng mahalagang papel ang hanay ng mga kabataan — estudyante na nag-aaral sa senior high school at kolehiyo — upang sila ang humawak ng portal kontra corruption.

Hindi na nating mapagkakatiwalaan ang mga “matatanda” na masasabi na nating mga “AI ILLITERATE”!

---$$$--

PAANO makakagawa ng epektibong batas ang mga mambabatas tungkol sa isang modernong teknolohiya na sila ay aktuwal na mangmang o “illiterate”.

Sige, magpaliwanag kayo!

---

Kung may reaksyon, sumbong o katanungan, sumulat sa ASINTADO ni Judith Sto. Domingo sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa asintado.bulgar@gmail.com.