ni Bong Revilla @Anak ng Teteng | November 10, 2023
Apatnapu’t limang araw na lang Pasko na!
Wala nang atrasan dahil marami sa ating mga kababayan ang nagsasagawa na ng countdown at ramdam na ramdam na ang pagkukumahog ng ating mga kababayan habang lahat ay excited na sa pagdiriwang ng kapanganakan ni Hesus.
Kilala ang Pilipinas na bansang may pinakamahabang selebrasyon ng Kapaskuhan dahil sa pagpasok pa lamang ng ‘bermonths’ ay nagsisimula na ang marami na magkabit ng mga Christmas decoration at naghahanda ng mga ipanreregalo kahit paunti-unti.
Ang mismong Senado ay nagsagawa na ng Christmas lighting na dinaluhan ng mga senador at mga empleyado kaya kitang-kita ngayon ang napakaliwanag na gusali tuwing sasapit ang gabi na lalong nagbigay sigla sa papalapit na araw ng Pasko.
Kasunod nito ay ang paghahanda sa mga dadaluhang Christmas party kaya masiglang-masigla na ang mga pamilihan at kabi-kabila na naman ang mga paninda na lahat ay may kaugnayan sa Pasko kaya ang lahat ng mga kababayan nating may hanapbuhay ay magsisimula nang planuhin kung paano pagkakasyahin ang inaasahang 13th month pay.
Ang 13th month pay ay karaniwang ibinibigay ng mga pinapasukang kumpanya sa bawat manggagawa tuwing Nobyembre 30 bilang karagdagang panggastos para sa isasagawang holiday shopping na bukod sa regular na buwanang suweldo.
Ngunit, nakiusap ang Department of Labor and Employment (DOLE) sa mga negosyante na maagang ibagay ang 13th month pay ng kanilang mga empleyado upang maaga umanong makapaghanda ang mga empleyado sa darating na holiday.
Ipinaalala ng DOLE sa mga employer na walang exemption ang pagbibigay ng 13th month pay at nauunawaan umano ng kagawaran ang kalagayan ng ilang kumpanya na nagre-recover pa sa epekto ng pandemya, subalit ang pagbibigay ng 13th month pay ay obligasyon umano ng mga employer.
Hindi bonus ang 13th month pay dahil sa bisa ng Presidential Decree No. 851, lahat ng employer na mula sa pribadong sektor ay obligadong magbigay ng 13th month pay sa rank-and-file employees kumita man o hindi ang kumpanya, hindi tulad ng bonus na ibinibigay depende sa employer kung maganda ang takbo ng kumpanya.
Ayon sa website ng Department of Labor and Employment (DOLE) lahat ng rank-and-file employees ng kahit isang buwan lamang ay may karapatan na makatanggap ng 13th month pay kahit anong uri pa ng trabaho at kung gaano kalaki ang suweldo. Hindi kailangang maging permanent employee o makabuo ng isang taong pagtatrabaho.
Hindi kabilang sa panuntunan ang mga empleyado ng pamahalaan dahil hindi sila nito sakop ngunit nakatatanggap sila ng year-end bonus, cash gifts at posibleng may karagdagan pa ngunit hindi naman ‘yan ang pinag-uusapan.
Kung ang isang employer ay nagbibigay na ng higit pa sa 13th month sa loob ng isang taon, ang naturang kumpanya ay maaari nang hindi magbigay ng 13th month pay at ito ay aplikable lamang sa mga tanggapang nagbibigay ng garantisadong bonuses tuwing quarter o semester na kung susumahin sa kabuuan ay mas higit pa sa inaasahang 13th month pay.
Nakalulungkot ding sabihin na hindi rin makatatanggap ng 13th month pay ang mga project basis employees lalo na ‘yung mga kumikita na nakabase sa komisyon.
May mga employer na buwan pa lamang ng Hunyo ay ibinibigay na ang kalahati ng 13th month pay at ang kalahati ay sa buwan ng Disyembre na pinapayagan naman sa batas basta’t tiyakin lamang na bago sumapit ang Disyembre 25 ay nakumpleto na ang kabuuan ng 13th month pay.
Hindi rin puwedeng makiusap o humingi ng amnestiya ang isang kumpanya na mahina o nakararanas ng pagkalugi na huwag munang magbigay ng 13th month pay at sa halip ay pinapayuhan silang mangutang para hindi lamang maantala ang 13th month pay ng mga manggagawa.
Nag-aalok naman ang pamahalaan ng loans for workers 13th month pay lalo na sa mga maliliit na negosyante o kaya ay ‘yung mga kumpanyang labis na naapektuhan ang negosyo dahil sa kasagsagan ng pandemya kaya walang katuwiran ang mga employer na hindi maibigay ang 13th month pay.
Ngayon, sakaling may mga employer na hindi talaga nagbigay ng 13th month pay sa mga empleyado, maaaring isumbong ang mga ito sa online sa DOLE Establishment Report System sa report.dole.gov.ph. bago pa matapos ang Enero 15 ng kasunod na taon upang mabigyang aksyon.
Halimbawa namang nawala sa trabaho ang isang empleyado dahil sa kung anong dahilan o kaya ay nag-resign o nagretiro ay maaari pa ring makakuha ng 13th month pay benefit ngunit kailangan lamang kuwentahin kung gaano ang haba pa ng ipinanatili sa kumpanya na may kaakibat na halaga.
Marahil, maraming kababayan natin ang naliwanagan sa ilan nilang katanungan tungkol sa 13th month pay at malinaw din na marami sa ating mga kababayan ang ngayon pa lamang ay inaasahan na mapasakamay nila ang biyayang ito.
May panawagan naman ang Simbahang Katoliko hinggil sa ‘bermonths’ o ang mahabang pagdiriwang ng Kapaskuhan dahil sa wala umano itong basbas ng Simbahan dahil hakbangin lamang umano ito ng mga negosyante para gawing commercial celebration ang Araw ng Pasko.
Ang nagbigay ng paalala patungkol dito ay ang Catholic Bishops’ Conference of the Philippines (CBCP) na tila nababahala sa maagang pagsisimula ng pagdiriwang ng Kapaskuhan ngunit hindi naman ito tinututulan basta’t hindi lamang iniuugnay ang Simbahan.
Pinaninindigan ng Simbahan na hindi kailanman hinihikayat o sinusuportahan ang maagang pagsisimula ng Pasko sa bansa dahil taliwas umano ito sa Liturgical calendar ng Simbahang Katoliko.
Wala umanong kinalaman ang Simbahan kung paano nagsimula ang ‘bermonths’ celebration sa bansa o ang pagpasok ng September, October, November at December – halos apat na buwan bago mag-Pasko dahil isa umano itong malaking pagkakamali kung iuugnay ang Simbahan at mariin nila itong tinututulan.
Kaya huwag magpadala sa bugso ng kalakaran na likha ng mga negosyante at ating ilaan ang ating 13th month pay at bonus sa mas kapaki-pakinabang na gastusin dahil ang diwa ng Pasko ay nagsisimula sa Simbang Gabi at sama-sama ang buong pamilya na magsimba sa mismong araw ng kapanganakan ng Panginoong Hesus.
Hindi naman masamang magsaya sa panahon ng Kapaskuhan ngunit sana ay huwag ubus-ubos biyaya para sa pagpasok ng Bagong Taon ay may nakatabi tayong ipon.
Anak Ng Teteng!
May katanungan ka ba, reklamo o nais ihingi ng tulong? Sumulat sa ANAK NG TETENG! ni BONG REVILLA sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa anakngteteng.bulgar@ gmail.com
Comentários