Sabay-sabay tayong nawalan ng mukha dahil sa face mask

ni Fr. Robert Reyes - @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | September 3, 2022

Ang face mask, bow! Hanggang kailan pa ba natin kailangan isuot ang maskarang ito? Mula ika-15 ng Marso 2020 hanggang ngayon o 29-buwan na tayong nagsusuot ng face mask, na proteksyon laban sa COVID-19. Epektibo ba ito?

Bago natin ito sagutin, magandang pag-usapan ang konsepto na pinalaganap ng Pilisopong Frances na si Emmanuel Devinas. Ayon kay Levinas, mahalaga ang “mukha ng tao”. Mahalaga ang “rapport de face a face.” O, mahalaga ang pakikipag-ugnayang “mukha sa mukha.” Ang malalim na kahulugan nito ay ang pananagutang moral natin sa mga taong pinakikitunguhan natin ng mukha sa mukha. At dahil lahat ng tao ay may mukha, meron tayong pananagutang moral sa lahat ng tao. Ayon kay Levinas, inuutusan at tinadhana tayo ng mukha ng kapwa.

Ano ang nangyayari sa mukha, sa pananagutan sa kapwa sa panahon ng pandemya, sa panahon ng face mask? Napakaraming nangyari. Tingnan natin ang ilang nangyari.

Una, naging pare-pareho tayong walang mukha. Hindi na mahalaga kung sino o ano tayo. Kung dati nang walang mukha ang maliliit at dukha, tuluyang naging burado ang kanilang mukha. Pati ang mga may pangalan, kilala, makapangyarihan at mayaman ay nawalan ng mukha.

Nabawasan ang yabang at labis na pagmamataas ng mga sumisino at nangmamaliit. Ngunit, hindi rin maganda ang mga abusong lumaganap dahil sa face mask. Sa likod nito, nakapagtago ang mga mapagsamantala, magnanakaw at manloloko. Nagkaroon ng Senate Blue Ribbon hearings tungkol sa Pharmaly. Pansamantalang nakulong ang ilang sangkot. Ngunit pagkatapos na pagkatapos ng halalan, napakawalan na silang lahat.

Pangalawa, ang isa pang malaking abuso ay ang abuso ng mga ahensya ng pamahalaan na ipinatupad ang madugong war on drugs. Kaya’t maraming pulis at ang mga assets nito ay nagsuot ng face masks at nagtungo sa mga mahihirap na komunidad at doon hinasik ang lagim ng madugong tokhang. Medyo madaling makilala ang mga marahas na elemento ng tokhang bago magpandemya, noon hindi pa obligado ang lahat na magsuot ng face mask.

Pangatlo, dahil sa face mask, naging madali na at laganap na ugali ang magwalang bahala at balewalain ang lahat o tuluyan nang mawalan ng pakikialam at pagmamalasakit sa kapwa. Salamat sa face mask, wala akong mukha, walang mukha, wala silang mukha, walang mukha tayong lahat. Dahil sa face mask, lumayo tayo sa isa’t isa. Lumayo ang ating mga isip, puso at kaluluwa sa ating kapwa Pilipino at kapwa tao. Tulad ng maskara natulungan tayo ng face mask na magtago o pagtaguan ang isa’t isa… ang kapwa.

Pang-apat, dahil sa face mask o ang “buradong mukha” madali-dali na ring maniwala sa kasinungalingan at pumayag sa pagpapalaganap ng sari-saring pagbubura, pagpapalit, pagbabaluktot, pagpapaganda, paghihimas, paghihilot ng baluktot at malali para ang kabaliktaran nito, ang mabuti ang makita sa halip ng hindi mabuti o masamang katotohanan.

Kaya’t magandang dugtungan ng “ed” ang face mask — face masked, ang mukhang tinakpan.

Ang pananagutang itinago, ipinagkait, hinadlangan, pinigilan at pinalitan. Pare-pareho na tayong walang pananagutan sa isa’t isa. Pare-pareho na tayong walang mukha.

At mula noong Huwebes, ika-1 ng Setyembre 2022, naging “optional” na ang pagsuot ng face mask sa Cebu City sa ilalim ng Executive Order no. 5 na ipinatupad ni Mayor Michael Rama. Madaling magtanggal ng face mask. Ngunit alam kaya ng butihing Mayor ng Cebu ang mas malalim na maskara na hindi ganun kadaling tanggalin… ang face masked?