Kaya mo pa ba?

ni Fr. Robert Reyes - @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | July 10, 2022

Noong nagsisimula pa lang ang pandemya noong Marso hanggang Abril 2020, hinilingan natin ang kaibigang sikologo na magbigay ng panayam na may pamagat na, “Takot, Topak, Tsismis at iba pang Virus… ” Naintriga ang marami sa ating mga parokyano na nagtanong, “Hindi ba katawan ang inaatake ng virus? Eh, hindi naman pisikal ang mga sinasabi ninyong sakit? Hindi ba’t normal lang ang matakot at ang topak? Hindi ba’t tsismosa o tsismoso ang karamihan ng mga Pinoy, sakit na ba ang tsismis?

Sa sobrang takot sa COVID-19, talagang tiniyak na hindi ito makapapasok ng bahay.

Kaya’t ipinaliwanag natin sa mga parokyano sa San Isidro Labrador Parish sa Barangay Pinyahan, Quezon City na kasabay ng COVID-19, may iba pang virus na kumakalat, tulad ng “fake news” na galing sa mga trolls at sa mamamayang mahilig manakot at magkalat ng kung anu-anong hindi nakatulong sa kalusugan ng katawan maging ng isip at kaluluwa.

Hindi natin makalimutan ang karagdagang bigat, ang karagdagang krus ng maliliit at mahihirap na parokyano ng sunud-sunod pang biniktima ng Oplan Double Barrel o Tokhang na mas malinaw na tawagin na lang nating EJK.

Sa buong taon ng 2001, 12 ang pinatay sa dati nating parokya. Sobrang takot na ang inabot ng mga parokyano sa COVID-19, takot pa sa mga pulis at naka-bonnet na naka-motorsiklo na, basta na lang dumdukot o bumabaril ng kanilang binansagang mga gumagamit o nagtutulak ng droga.

Mabilis na kumalat ang takot, mula sa mga indibidwal hanggang sa pamayanan at hanggang sa buong bansa. Kung binanggit ng WHO ang “mental health” o “kalusugan ng isipan” bilang pangalawang pandaigdigang pandemya dulot ng labis na takot, merong pangatlong pandemya na kumalat at hanggang ngayon ay nakikipagsabayan sa COVID-19 sa Pilipinas. Ito ang pandemya ng takot sa karahasan ng mga may kapangyarihan, tulad ng ilang pulis at iba pang tumutulong na ipatupad ang madugong programa na war on drugs.

Ngayong patapos na ang pandemya at kung meron mang kaso ay hindi na malala at nakamamatay, kailangang tingnan kung naroroon pa rin ang takot na nagbubunsod sa topak at pinalala ng chismis.

Sa dahan-dahang pagbalik natin sa ligtas na buhay, minabuti nating idaos ang panayam para sa kabataan ng parokya ng Ina ng Laging Saklolo sa Proj 8, QC na may pamagat na, “Kaya Mo Pa?” Nagbigay ng pasimulang sulyap sa katotohanan ng mental health, kalusugang pang-isipan si Fr. John Era CM. Todong, pakikinig ang halos pitong pung kabataan ng parokya sa paring may malawak na pagdadalubhasa at karanasan sa pagtulong at pag-alalay sa mga taong nakararanas ng iba’t ibang sakit o kondisyon ng isipan at kalooban.

Binigyang-diin ni Padre John ang kahalagahan ng sistema ng suporta para sa lahat, lalung-lalo na sa mga may isyu ng “mental health.” Napakalinaw na kailangan ng lahat ang sistema ng suporta mula pamilya, barkada, classmates, ministri o organisasyon sa simbahan at siyempre, mula sa sariling kakayahan at kahandaang harapin ang anumang personal na isyu o problema.

Kaya mo ba? Hindi dapat tanungin lang ang indibidwal na may isyu o problema. Higit kailangang tanungin ang pamayanan, pamilya, barkada, eskuwela at simbahan kung naibibigay ng mga ito ang angkop at nararapat na suporta, sa halip na kaya mo ba ang tanong, kailangan itanong, "Kaya ba ninyong lahat" sumuporta sa mga may matinding pangangailangang sikolohikal, mental, espiritwal at moral?