Ang sumpa sa pulitika at sumpa ng ulan

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | July 27, 2025

Bagyong sunud-sunod. Dumaan na sina ‘Crising’, ‘Dante’ at ‘Emong’. Parating pa ang apat, lima, anim, pito at marami pang bagyo mula ngayon hanggang Nobyembre ang pinakahuling buwan ng matitinding bagyo. At tulad noong isang taon sa aming munting parokya sa Barangay Bahay Toro, ilang ulit din kaming kumilos para tulungan ang mga parokyanong kailangang lumikas mula sa kanilang mga tahanang nakatayo sa tabi o ibabaw ng estero.

Taun-taong kailangang gawin ang maaari namang hindi na kung magkakaroon ng tunay at seryosong solusyon ang problema ng lumalalang pag-ulan at bagyo bunga ng climate change dahil sa global warming. 

Ano na ang nangyayari? Bakit pawang kaaway na ang dating kaibigan? Mula sa langit, dumarating ang tubig-ulan na kailangan ng mga tanim, hayop at tao. Kadalasa’y sapat ang tubig-ulan para sa mga pananim -- palay, mais at gulay. Paminsan-minsan, lumalakas at nagiging matinding bagyo na sumisira sa malaking bahagi ng mga bayan at lalawigan. Naroroon ang malalakas na bagyong naranasan ng marami noong dekada sisenta at sitenta (1960-1970). Matunog ang mga pangalang ‘Dading’ at ‘Yoling’ na rumagasa sa NCR at buong Central Luzon. Siyempre walang pasok, ngunit sa halip na kami ay matulog nang mahimbing sa panahon ng bagyo, naging bahagi kaming mga seminarista ng mga relief and rescue teams na naghahatid ng ayuda at tumutulong ding magligtas sa mga nasa mapanganib na kalagayan. Subalit, hindi ganoon kadalas noon ang mga matitinding bagyo.

Ngunit dumating ang mababangis at nakamamatay na mga bagyo. Walang sinabi ang Bagyong Dading (June 19-July 3, 1964) at Bagyong Yoling (November 14, 1970). Ito ang mga bagyo ng aking kabataan na hindi ko makakalimutan. Nasa 70 taon na tayo ngunit kapag inisip ko ang bagyo, biglang lulundag sa aking harapan ang mga pangalang Dading at Yoling. Pero talung-talo na ang mga ito nina ‘Ondoy’ (September 24, 2009) at ‘Yolanda’ (November 9, 2013). 

Wala pang global warming at climate change noong mga dekada sisenta at sitenta, ngunit paglipas ng 40 taon, iba na ang mga bagyo. Sobrang tindi ng hangin at labis-labis ang ulan. Hindi pa binubuo ang National Disaster Risk Reduction and Management Council, ngunit ngayon, dahil sa paglubha ng panahon, bahagi na ng istraktura ng lahat ng antas ng pamamahala mula pambansa hanggang sa kaliit-liitang barangay ang pagkakaroon ng Disaster Risk Reduction and Manangement Council, at siyempre merong pondo ito sa lahat.

Isa pang kataga ang isinilang sa mga nagdaang dekada ng matitinding bagyo, ito ang flood control projects na paborito ng mga pulitiko. Pondo ito at napakalaki na madaling maipagtanggol at makuha tuwing national at local budgeting dahil sa malinaw at matinding pangangailangan. 

Sa isang panayam ni Senador Tito Sotto, inilabas niya ang “budget insertions” ni Senador Chiz Escudero at mga kasama nito na umaabot sa P 142.7 bilyon. Para saan ang salaping ito? Para sa mga paboritong “infrastructure projects” ng mga senador, tulad ng mga flood control project, paggawa ng mga tulay, kalye at health facilities. Ayon kay Sotto, “Grabe ito. Hindi umaabot ng bilyon ang mga “amendments” ng Senado sa mga nagdaang taon. Iskandaloso pa ito dahil galing ang mga “amendments” sa budget cuts sa Department of Education at Department of Health.” 

Pag-aaralan daw ni Sotto ito. Sang-ayon tayo na pag-aralan nang maigi at tingnan ninyo kung magkano sa budget ang napupunta sa flood control.

Nakausap natin noong isang araw ang kilalang environmental architect na si Jun Palafox. Sinabi ni Palafox, halos 70 taon na ang tanda ng marami sa ating mga “flood-control, drainage infrastructure.” Ayon pa sa kanya, matagal na niyang iginigiit na palitan na ang marami nito kundi lahat ng mga tubo para sa drainage at flood control masisira. Matatanda at maliliit na ang maraming mga drainage pipes. Literal na panahon pa ng giyera. Anong nangyari sa payo o mungkahi ni Palafox? Wala. Bakit naapektuhan ang pondo ng flood control? Kung gagastusan nang tama ang flood control napakalaking salapi ang mapupunta at dapat lang para sa flood control.

Masama ba ito? Bakit tila ayaw ng maraming pulitiko?

Kung ginagastos lang sa dapat at kailangan ang ating pondo, hindi magkakaganito ang baha sa maraming bahagi ng bansa. Lalong hindi rin makakaranas ng delubyo at maghihirap ang marami sa atin.

Bagama’t hindi nito mapipigilan ang global warming at climate change, unti-unti namang magkakaroon ng pagbabago. Totoo ba ang sinasabi tungkol sa Marikina. Hindi na ganoon kataas ang tubig-baha dahil tuluy-tuloy ang dredging at paggamit sa flood control funds nang maayos? Kaya naman kung gusto, at ayon sa laging napapanahong payo ni Jun Lozada, aniya, “Kung imo-moderate ang greed… may magandang mangyayari”.

Parang sinusumpa na tayo ng langit sa pamamagitan ng tila walang humpay na pag-ulan. Hindi ganoon kadaling ibalik ang klima at normal na temperatura sa dati. Ngunit kung gugustuhin natin, kayang mabawasan ang sumpa sa pulitika, ang sumpa ng korupsiyon, at ang sumpa ng pagiging ganid.