Paghahanda sa ‘The Big One’, ‘wag kalimutan

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | February 15, 2023

Kaunti na ang nakakaalala sa nangyari noong ika-2 ng Agosto, 1968. Naalala ko pa ang mga yanig at ugong na nanggagaling sa ilalim ng lupa nang araw na ‘yun. Pakiramdam ko ay umuusog ang hinihigaan kong kama. Kasama ko sa aking kuwarto si Vincent, ang aking kapatid. Naalala ko pang sinabi ko sa kanya, “Vincent, nararamdaman mo ba?

Lumilindol yata.” “Oo nga, kuya, lumilindol,” sagot niya.

Mabuti na lang, yari sa kahoy ang aming bahay at walang nadisgrasya sa amin. Ngunit, kulang-kiulang sampung kilometro mula sa amin, gumuho ang Ruby Tower nang nagsimulang yumanig ang lupa nang alas-4:19 ng madaling-araw. Isang magnitude 7.3 na lindol na tinawag na Casiguran Earthquake ang naganap, 200 kilometro ang layo sa Maynila.

Ang lindol na ito ang dahilan ng pagkamatay ng mahigit 270 mamamayan na natabunan ng gumuhong Ruby Towers sa Doroteo Jose, Binondo, Manila, habang 268 ang natabunang buhay.

Nagtulungan ang 6,000 volunteers upang iligtas ang mga nasa ilalim ng gumuhong gusali. Dahil dito, nabuo ang National Committee on Disaster Operation, na pinagmulan ng kasalukuyang National Disaster Risk Reduction and Management Council o NDRRMC.

Noong 1972, isinabatas ang Republic Act 6541 o An Act to Ordain and Institute a National Building Code of the Philippines upang tiyakin na sapat ang tibay at tatag ng disenyo ng anumang gusali upang hindi na basta-basta gumuho sa mga darating pang lindol.

Pagkaraan ng 55 taon, wala nang naganap na matinding lindol na bumuwis sa maraming buhay.

Subalit, nagdaan na rin ang ilang taon na halos linggo-linggo ay nagkakaroon ng mga earthquake drills sa buong Metro Manila dahil sa banta ng naturang ‘The Big One’.

Ano ang ‘The Big One’? Ito ang maaaring maganap na lindol na mayroong magnitude 7.2 mula sa West Valley Fault, na tumatakbo ng 100 kilometro sa anim na siyudad mula Taguig, Muntinlupa, Parañaque, Quezon City, Pasig, Makati at Marikina, na sakop din ang ilang bahagi ng Rizal, Laguna, Cavite at Bulacan. Ayon sa pag-aaral, kapag nangyari ang Big One, hindi bababa sa 117,000 tahanan ang guguho at mawawalan ng bahay ang 1.2 milyon katao. Tinataya ring masisira ang ¼ ng mga gusaling pampubliko tulad ng mga ospital, paaralan, istasyon ng bumbero at pulis.

Natigil na ang mga earthquake drills. Nakatuon na tayong lahat sa mga pang-araw-araw na problema mula sa presyo ng sibuyas, itlog, gasolina at krudo, gayundin, sa pang-araw-araw na gastusin na halos hindi na makayanan ng napakadaming mamamayan.

Hindi na pinag-uusapan at pinaghahandaan ang Big One, subalit, kailangan nating makinig sa mga eksperto na nagsasabing, “Umasa sa pinakamaganda at paghandaan ang pinakapangit na pangyayari!” “Hope for the best and prepare for the worst!” Ito ang naging motto ng mahigit na 8,000 na rescue volunteers nang tamaan ang Taiwan ng magnitude 6.4 na lindol noong Pebrero 6, 2016. Mula 1901 hanggang 2000, tinamaan ang Taiwan ng 91 lindol, kung saan 48 sa mga ito ang kumitil ng mga buhay. Dahil dito, hindi na bago ang lindol sa Taiwan at natutunan na ng mga tao rito na paghandaan ang anumang sakunang maaring mangyari sa loob o labas ng naturang bansa.

Kayabinuo na rin ng Taiwan ang Cross-Border Humanitarian Assistance and Disaster Response (HADR).

Bakit natin tinitingnan muli ang usapin ng lindol sa labas at paligid ng Pilipinas? Una, dahil sa napakalaking trahedya ng 7.8 magnitude na lindol na naganap sa Antakya, Turkey na kumitil sa buhay ng libo-libong mamamayan. Pangalawa, dahil sa mahalagang tanong at usapin ng “Gaano tayo kahanda sa Big One na hindi pa nangyayari sa ating bansa?”

Napakaraming sakunang nangyayari sa ating bansa at madalas na lang tayong nagugulat at nagtatanong kung paano at bakit nangyari ‘yun? Bakit hindi tayo handa at hindi natin napigilang mangyari ‘yun? Madalas kong bigyang-pansin ang apat na P o 4Ps na humahagupit sa ating bansa at buong mundo. Anu-ano ang mga ito? Ang pandemya na dulot ng COVID-19, pulitika ng korupsyon, kasinungalingan, pandaraya at karahasan.

Ang panahon o climate change at global warming. Ang kapayapaan o peace na nanganganib dahil sa seryosong banta ng giyera.

Halos lahat ay bumalik na sa normal — trapik, pasyalan, gaming, pagdalo sa mga concert o performance ng mga paboritong banda at artista atbp. Parang walang nangyari at parang walang posibleng mangyari.

Subalit nagbago na talaga ang daigdig. Marupok na ang lahat at hindi na natin maaaring balewalain ang mga bantang nangyari at mangyayari. Magising na sana ang bawat isa bago pa mahuli ang lahat. Totoo at nakakamatay ang pandemya, pulitikang korup, panahong nagbabago at kapayapaang lubhang nanganganib.