Herusalem at ang mailap na pangako ng kapayapaan

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | October 15, 2023

Maraming nangangarap na magsagawa ng “Banal na Paglalakbay” o Pilgrimage sa banal na siyudad ng Herusalem.

Sa hindi inaasahang kauna-unahang pagkakataon, narating ng limang paring estudyante sa Roma ang Herusalem noong taong 1986, pagkatapos na pagkatapos ng mapayapang People Power Revolution.

Sa tuwa ni Jaime Cardinal Sin, kinausap niya kaming limang mga mag-aaral na pari ng Arkidiyosesis ng Maynila na magpunta sa Herusalem upang magdasal at magpasalamat sa Diyos sa mapayapang katapusan ng 21 taon ng pamumuno ng diktadurang si Pangulong Ferdinand Marcos.

Nagkaroon ng pangalawang pagkakataong dumalaw sa Herusalem noong taong 2000, nang bumuo ng “Pilgrimage to the the Holy Land” ang mga parokyano ng Parokya ng Banal na Sakripisyo sa UP Diliman sa pamumuno ng dating UP President Jose Abueva.

At ang panghuling pagkakataon ay noong Nobyembre ng nakaraang taon, nang inanyayahan tayo ni Padre Emmanuel “Pong” del Rosario na Samahan at tulungan siya sa binuo niyang Pilgrimage to the Holy Land. Kakaiba ang pinakahuling dalaw natin sa Herusalem dahil namatay ang paring nag-anyaya at dapat kasama ko sa naturang paglalakbay.

Wala tayong plinano sa tatlong nadaluhang “pilgrimage”. Lahat ay maituturing kong biyaya ng Diyos na hindi inaasahan ngunit ipinagkaloob bilang grasya para sa pagpapalalim at pagpapalakas ng pananampalataya sa Panginoong Hesus Kristo.

Hindi madali at hindi laging ligtas maglakbay patungong Herusalem. Tila may laging nagtatagong banta dahil sa napakahaba nang kasaysayan ng pagtutunggalian ng dalawang bansa na Palestine at Israel. Walang tigil na nagkikiskisan sa lupang may matagal nang kasaysayan ng pagsasagupaan sa pagitan ng dalawang bansa.

Tingnan natin ang ilang mahahalagang bahagi ng kasaysayan ng pagtutunggalian sa pagitan ng dalawang bansa.

1917: Natapos ang World War I. Ibinigay ng Ottoman Empire sa Inghiltera ang Palestinia.

Bahagi ito ng pangako ng Inghiltera sa Balfour Declaration na magkakaroon ng tahanan ang mga mga Hudyo sa Palestinia (a national home for the Jewish People).

1920-30: Dahil sa pangako ng Inghiltera at sa nagsisimulang pag-uusig ni Hitler sa mga Hudyo sa Alemanya, nagkaroon ng malawakang pagdating ng mga Hudyo sa Palestinia.

Ito ang simula ng tuluy-tuloy na paglalabanan ng mga puwersang Arabo ng Palestinia at ng mga Israeli forces sa mga bagong sakop na bahagi ng Palestine.

1947-48-United Nations: nagdeklara na magkakaroon ng dalawang Estado, isang Estadong Arabo at isang Estadong Hudyo. Ilalagay ang Herusalem sa ilalim ng United Nations. Tinutulan ito ng mga Arabong Palestino.

Mayo 15, 1948: Israel declaration of Independence. Ito ang simula ng Israeli-Arab war kung saan limang bansang Arabo ang lumahok para tutulan ang pagbuo ng bagong Estado ng Israel. Ito ang simula ng malawakang pag-alis (exodus) ng mga Palestino sa kanilang lupa. At mula noon nagsimula ang matinding pagtatalo sa lupa ng dalawang bansa.

1948-1967: Nahati ang Palestine sa tatlong bahagi, ang teritoryo ng Israel, ang West Bank at ang Gaza Strip. Nanatiling hawak ng Egypt at Jordan ang West Bank at Gaza Strip hanggang 1967.

Ang West Bank ay lupang may laking 2,200 square miles na napapaligiran ng Israel at Jordan.

1967: Six Day War. Makaraan ang patuloy na kiskisan sa pagitan ng Egypt at Israel, nagsimula ang Six Day War. Pagkatapos ng giyera ng anim na araw, napunta sa Israel ang mga dating lupang hawak ng mga Arabong Palestino, ang West Bank, East Jerusalem, Gaza, Sinai Peninsula at ang Golan Heights, dating hawak ng Syria. Dahil dito, nagpatuloy ang paglikas ng mga Palestino sa mga lupa na dati sa kanila.

1987: Unang Intifada o pag-aaklas ng mga Palestino.

1993: Natapos ang giyera nang pirmahan ang Oslo Accords nina Yitzak Rabin, Presidente ng Israel at Yasir Arafat, lider ng Palestine Liberation Organization.

2000 - Pangalawang Intifada: Napunta sa Palestine ang pamamahala ng West Bank at Gaza Strip.

2005: Umalis ang mga Israeli sa Gaza Strip at binitiwan ang kontrol dito.

2006: Nanalo sa eleksyon ang Hamas upang tuluyan nang kontrolin ang Gaza Strip.

2007: Tuluyang sinakop ng Hamas ang Gaza Strip. Dahil dito, sinimulan ng Israel ang Blockade laban sa Gaza Strip. Nagsimula rin ng matinding paghihigpit sa pagpasok ng anuman, sinuman at supplies tulad ng tubig, kuryente at pagkain sa Gaza Strip.

Ayon sa United Nations, 81% ng populasyon sa Gaza ay mahihirap, 63% ay may matinding kakulangan sa pagkain, na ang “poverty rate” ay nasa 46% at maraming walang matinong suplay ng tubig at kuryente.

Mula 2008 meron nang humigit-kumulang 6,400 Palestino at 300 Israeli ang namatay.

2008: Israel, isinagawa ang Operation Cast Lead.

2012: Israel, isinagawa ang Pillar of Defense.

2014: Israel, isinagawa ang Protective Edge Operation.

2023, October 7: Ang paglusob ng Hamas sa Herusalem. Libu-libo na ang mga nasasawi sa makabilang panig ng Israel at Palestine. Nanganganib din ang pakikialam ng iba pang mga puwersa gaya ng Hezbollah ng Lebanon.

Tumitindi na rin ang iringan sa iba’t ibang bahagi ng West Philippine Sea ng Philippine Coast Guard at ang mga barkong pandigma ng China.

Inaakala’t kinatatakutang magkaroon ng seryosong sagupaan ang mga puwersang Tsina laban sa mga puwersang ka-alyado ng Estados Unidos. Ngunit, biglang sa Gitnang Silangan ay sumabog ang mga missiles at bomba sa Israel at Gaza na sinimulan ng mga Hamas. Mahirap maging mahinahon sa magkabilang bahagi. Panay banta ang binibitiwan ng dalawang bansa.

Sana, sa halip mga bomba at bala mula sa iba’t ibang panig, magkaisa na lamang ang lahat sa panalangin, pakikipag-usap at higit sa lahat sa pakikinig sa bawat isa.

Mailap nga ang kapayapaan, at mas madaling lumusob at gumanti, gamit ang mga mahuhusay na pamatay.

Ngunit, hindi natin kailangan na piliin ang mga paraang pumapatay lamang. Mas dapat na piliin natin ang mga pamamaraang ituturo ang pakikinig, paglilingkod, pakikipag-usap at pagpapalaganap ng kapayapaan.

Mahaba na ang kasaysayan ng giyera sa pagitan ng Israel at Palestine.

Para sa mga mamamayan ng Pilipinas, marapat na ibahin natin ang ituturo sa mga kabataan. Sana ay higit na pag-aralan at ituro sa kanila maging sa lahat, ang mga pamamaraan ng pagkakaisa. Sa halip na giyera ang pagtuunan ng pansin, sana ay itaguyod natin ang tunay at wagas na pagkakasundo at sama-samang pagsusulong ng kapayapaan.

Napakalayo man ng Herusalem at ng Gaza sa atin, ngunit, napakaraming naniniwalang buhay na buhay ang pag-asa dahil buhay ang ating Diyos!