ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | Abril 9, 2024
Dear Doc Erwin,
Ako ay 39 years old at isang titser sa elementary school. Noong nakaraang taon ay nagkaroon ako ng mga mapupulang patches na may parang kaliskis (scales) sa aking ulo, sa siko at sa tuhod. Matapos kumonsulta sa doktor ay na-diagnose ako na may plaque psoriasis.
Ano ba ang psoriasis at ano ang dahilan sa pagkakaroon nito? May mga kondisyon ba na magpapalala nito? May mga komplikasyon ba ang psoriasis? Ano ang anti-inflammatory diet? Makakatulong ba ito sa akin? Maraming salamat. Sana ay masagot ninyo ang aking mga katanungan. -- Angelo
Maraming salamat Angelo sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc column. Ganoon din sa inyong pagbabasa ng column at ng BULGAR newspaper. Sisikapin namin na masagot ang iyong mga katanungan ayon sa mga dalubhasa sa sakit na psoriasis.
Ayon sa Mayo Clinic, isang sikat na medical institution sa larangan ng research at panggagamot, ang psoriasis ay isang sakit sa balat kung saan nagkakaroon ng makakating rashes at mga patches sa balat na may kaliskis. Madalas ito sa tuhod, siko, sa likod at sa noon o anit.
May kinikilalang iba’t ibang uri ng psoriasis ang mga dalubhasa. Pinaka-common dito ay ang nabanggit mo na plaque psoriasis. Ang iba pang uri ay ang nail psoriasis, at guttate psoriasis. Mayroon ding pustular, inverse at erythrodermic psoriasis.
Ang psoriasis, ayon sa mga dalubhasa, ay sakit sa immune system na maaaring may genetic at environmental components. Ayon sa paniniwala na ito, inaatake ng immune cells ang balat. Dahil dito mabilis ang pagpapalit ng balat kaya’t nagkakaroon ng mga patches na may kaliskis (scaly patches). Hindi nakakahawa ang psoriasis.
Kung ikaw ay may magulang o ninuno na may psoriasis ay mas mataas ang posibilidad na magkaroon nito. Ang paninigarilyo ay nagpapataas din ng risk, gayon din ng severity nito.
May mga panahon na maaaring mag-flare up o lumala ang psoriasis, gaya ng malamig na panahon. Ang paninigarilyo, pag-inom ng alak at ilang gamot ay maaaring mag-trigger ng atake ng psoriasis.
Anu-ano ang puwedeng maging komplikasyon ng psoriasis? Ang pagkakaroon ng sakit na psoriasis ay maaaring magpataas ng risk na magkaroon ng ibang sakit, katulad ng obesity, diabetes, high blood pressure, at ang kondisyon na tinatawag na psoriatic arthritis. Maaari ring magkaroon ng sakit sa puso, mata at ibang uri ng autoimmune diseases katulad ng inflammatory bowel disease, sclerosis at celiac disease.
Sari-sari ang mga gamot na ginagamit ng mga dalubhasa upang i-manage ang mga sintomas ng psoriasis. Kasama rito ang costicosteroids, Vitamin D analogues, retinoids, salicylic acid, at coal tar. Ginagamit din ang light therapy katulad ng pagpapa-araw, at pag-expose ng balat sa ultraviolet light. Maaari rin gumamit ang mga doktor ng mga biologics, methotrexate at cyclosporine sa mga moderate at severe cases ng psoriasis.
May mga makabagong pamamaraan din upang makontrol ang mga sintomas ng psoriasis. Isang makabagong paraan ay ang paggamit ng anti-inflammatory diet laban sa psoriasis. Bagama’t ito ay makabagong pamamaraan at kakaunti pa lamang ang mga pananaliksik, naniniwala ang mga dalubhasa na makakatulong ito upang mabawasan ang sintomas ng psoriasis.
Sa isang pananaliksik sa paggamit ng anti-inflammatory diet laban sa psoriasis na inilathala ang resulta noong 2017 sa scientific journal na Dermatology and Therapy kung saan lumahok ang 1,206 pasyente na may psoriasis. Naniwala ang may 70 porsyento ng mga pasyente na epektibo ang diet katulad ng vegan diet at paleolitic diet upang makontrol ang psoriasis. Ayon din sa kanila, ang pag-iwas sa alcohol, gluten, nightshades at pagdagdag ng fish oil o omega-3 supplement, gulay at vitamin D supplement ay epektibo laban sa sintomas ng psoriasis. Ang mga nabanggit ay kasama sa mga tinatawag na “anti-inflammatory diet”.
Dahil sa nabanggit na pag-aaral, maaaring makatulong ang anti-inflammatory diet sa iyo. Bagama’t iba-iba ang reaksyon ng ating katawan sa mga pagkain, karamihan sa mga sumubok ng anti-inflammatory diet ay nagsasabing ito ay epektibo sa kanila.
Sana ay nasagot namin ang iyong mga katanungan. Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtangkilik sa BULGAR newspaper at sa Sabi ni Doc column.
Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com