Dear Doc. Shane,
Mahigit anim na taon na akong nagtatrabaho bilang OFW ngunit, kasalukuyan akong nasa Pilipinas para magbakasyon. Nitong mga nakaraan linggo, madalas kong iniinda ang pananakit ng aking tiyan, lalo na kapag ako ay dumurumi. Napansin ko rin na mayroong dugo ang aking dumi, ayon sa bunso kong kapatid na nag-aaral ng medisina, palatandaan daw ito ng colon cancer. Nababahala ako dahil ilang linggo na lang ay babalik na ulit ako sa Jeddah. Maaari ba ninyong pakitalakay ang tungkol sa colon cancer? Paano malalaman kung mayroon nito, gayundin kung paano ito ginagamot? — Karli
Sagot
Ang colon cancer ay cancer ng malaking bituka (large intestine). Ito ay nasa ibaba o panghuling bahagi ng sistemang panunaw o digestive system ng ating katawan. Ang rektal na kanser naman o cancer sa tumbong ay nasa huling 15 cm. na bahagi ng malaking bituka. Kapag magkasama, ito ay karaniwang tinataguriang kolorektal cancer (colorectal cancer).
Ang kolorektal cancer ay pangatlo sa pinakalaganap na cancer sa Pilipinas at maging sa buong mundo. Ang cancer sa colon ay lubhang nakamamatay subalit, ito ay maaaring mabigyan ng lunas kung maaagapan.
Pangkaraniwan, ang colon cancer ay nagsisimula bilang maliit na polip (polyp). Ito ay para lamang maliit na butlig o nunal sa loob ng malaking bituka. Sa paglipas ng maraming taon, ang ilan sa mga polip na ito ay maaaring maging cancer. Bihirang may sintomas na mararamdaman kapag mayroong polip. Ang pinakamainam na gawin ay regular na magpasuri sa doktor upang maalis ang mga polip bago pa ito maging colon cancer.
Paano malalaman kung mayroong colon cancer?
Maraming kaso ng colon cancer ay walang sintomas, bagamat, ang mga sumusunod ay maaaring maging palatandaan nito:
Mga pagbabago sa ugaling pagdumi — maaaring pagtatae (diarrhea) o pagtitibi (constipation).
Dugo o bahid ng dugo sa dumi.
Walang lubay na pananakit ng tiyan o puson at pagkakaroon ng kabag (gas or cramps).
Pananakit ng tiyan/puson habang dumurumi.
Pakiramdam na parang hindi lubos ang pagdumi.
Hindi maipaliwanag na anemia o pagkukulang sa dugo.
Panghihina at pagkahapo.
Pagbaba ng timbang na walang maipaliwanag na dahilan.
Pagkitid ng sukat ng dumi.
Pagkaduwal (nausea) at pagsusuka.
Sa pamamagitan ng tamang pagsusuri, ang colon cancer ay maaaring matuklasan bago pa magkaroon ng mga sintomas, kung kailan ito ay pinakamadaling maagapan at mapagaling.
Paano sinusuri ang colon cancer?
Ang colon cancer ay dapat matuklasan nang maaga habang wala pang sintomas. Ito ay maaaring matamo sa pamamagitan ng pagsusuri gamit ang colonoscopy; fecal occult blood test (FOBT) na may kasamang flexible sigmoidoscopy; barium enema o CT virtual colonoscopy.
Sa isang banda, kung mayroon ng nararanasang mga palatandaan ng colon cancer o polip, ang colonoscopy ang naaangkop na gamitin. Kung ang polip ay matagpuan, ito ay maaari nang tanggalin at ipasuri sa laboratory upang malaman kung ito ay malignant. Ang pagtanggal ng mga polip ay makatutulong upang ito ay hindi na maging cancer sa paglipas ng mga taon. Ganito rin ang gagawin kung tumor ang matagpuan sa bituka.
Paano mapagagaling ang colon cancer?
Ang pangunahing lunas sa colon cancer ay operasyon (surgery). Ang mga bahagi ng bituka na apektado, gayundin ang mga kulani ay tatanggalin. Kung ang cancer ay maliit pa, ito ay puwedeng gamitan ng minimally-invasive laparoscopic surgery. Bukod sa maliliit ang butas, ito ay hindi gaanong masakit at mas mabilis ang pagpapagaling. Ang ibang kaso ng cancer ay maaaring mangailangan ng chemo at radiation therapy.