ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | Pebrero 19, 2024
Bago namatay ang aking kapatid na si Vincent noong Disyembre 1, 2004, sinamahan ko siya sa paghain ng kaso laban sa isang malaking kumpanyang gumagawa at nagbebenta ng sigarilyo.
Mayo 31, 2004 nang samahan ko ang aking kapatid sa korte. Naroroon din ang aming mga magulang upang magbigay suporta sa kanya. Mahusay ang napakiusapan naming abogado na ilaban ang kanyang kaso. Ang yumao nang abogado na si Frank Chavez ang tumulong sa aking kapatid.
Pagkatapos isampa ng aking kapatid ang kaso laban sa Philip Morris, mabilis na lumubha ang kanyang sakit hanggang sa namatay siya. Naghintay akong ipagpatuloy ng kanyang asawa at dalawang anak na itulak ang kaso niya, ngunit hindi na nila ginawa.
Madalas kong isipin at panghinayangan ang pagkakataong ilaban ang kaso ng kapatid ko sa isang malaking korporasyon ng sigarilyo. Sana’y natutukan natin ang kaso hanggang sa magkaroon ng malinaw na patakaran laban sa paninigarilyo ng mga kabataan.
Sayang na sayang ang buhay ng aking mahal na kapatid na pumanaw sa murang edad na 47. Naiwan niya ang kanyang asawa at dalawang anak na lalaki. Mabuting asawa at ama ang aking kapatid. Napakarami pa niya sanang naituro at naitulong sa pagpapalaki ng kanyang mga anak. Kung hindi sana siya nagsimulang magsigarilyo, marahil buhay pa siya.
Naaalala ko pa nang nahuli kong nagsisigarilyo ang aking kapatid sa likod ng aming bahay. Labing-apat na taong gulang pa lang siya noon. Mahigpit ko siyang pinagsabihan na ihinto na niya ang paninigarilyo kung nais niyang humaba ang kanyang buhay.
Ngunit, hindi ko na nasubaybayan ang aking kapatid dahil nasa seminaryo na ako at naiwan na siya sa aming bahay. Nasabi ko sa aking nanay ang nangyari subalit hindi ko na alam kung ano ang ginawa ng aking ina para sa aking kapatid. Tiyak na pinangaralan niya ito, ngunit anong magagawa ng pangaral ng magulang sa impluwensya ng barkada at kapaligiran?
Nakapasa sa Unibersidad ng Pilipinas ang aking kapatid ngunit hindi ito nakatagal sa UP. Lumipat ito sa San Juan de Letran at doon nagtapos. Hindi nawawalan ng barkada ang aking kapatid. Mababait naman ang mga ito pero hindi maiaalis ang karaniwang bisyo ng mga kabataan, ang pag-inom at paninigarilyo. Madalas kong maabutan ang masayang pagtitipon ng mga barkada ng aking kapatid. At kasama na siyempre rito ang madalas na pag-inom at pagyoyosi.
Kinakabahan akong maagang magkasakit ang aking kapatid. Awa ng Diyos, bago siya magkasakit, napagsikapan niyang itigil ang paninigarilyo, ngunit hindi ang pag-inom.
Naroroon lang akong nagmamasid na hindi malaman kung paano ko mapapayuhan ang aking kapatid na sana itigil na rin niya ang pag-inom ng alak.
Wala pang 40-taong gulang nang itigil ng aking kapatid ang paninigarilyo. Ngunit, sa kabila ng kanyang pagtigil, pagkaraan ng humigit-kumulang pitong taon ay natagpuan na ang kanser sa kanyang isang baga. Mabuti na lang at maagang na-diagnose ang kanyang kanser.
Disyembre 1, 2000 nang matagpuang merong stage 1b lung cancer ang aking kapatid.
Naroroon kaming lahat na sumusuporta sa kanyang paglaban sa kanser.
Nakadalawang cycle ng chemo at radiation treatment ang aking kapatid. Nakaranas ito ng halos isang taon ng naturang “remission” o ang panahon na parang natutulog lang ang mga “cancer cells.” Umasa at nagdasal kami na sana ay tuluy-tuloy na ang paggaling ng aking kapatid. Ngunit, hindi nagtagal at bumalik ang kanser. Sinubukan na rin ng aking hipag na gumamit ng mga mamahaling “Chinese Cancer Medicine.” Hindi nagtagal at nagsimula nang humina ang aking kapatid. Pupunta lang sa banyo ay kailangang sumakay sa wheelchair. Sa kabila nito, nagkaroon pa rin kami ng maraming pagkakataong mamasyal at magkuwentuhan hanggang unti-unti siyang magreklamo na masakit na ring maglakad at kumilos.
Kamakailan, tumanggap ang Pilipinas mula sa Global Alliance for Tobacco Control (GATC) ng “Dirty Ashtray Award” para sa mga paninindigan ng ating pamahalaan na pumapabor sa industriya ng tabako. Habang humihigpit na ang maraming bansa sa paglaganap ng e-cigarettes o vape at mga “heated tobacco products”, mabagal naman ang paghihigpit ng ating bansa sa mga bagong produktong gumagamit pa rin ng tabako at tila sanhi pa ng adiksyon.
Kung tutuusin, hindi lang kasalanan ng mga gumagawa at nagbebenta ng sigarilyo ang paglaganap ng mga nakamamatay na sakit ng baga. Malaki pa rin ang papel ng pamahalaan upang protektahan ang kanyang mga mamamayan sa itinuturing ng buong mundo na “lason ng tabako.”
Nagsimula na ang Kuwaresma noong nakaraang Ash Wednesday. Magandang tingnan ang ating iba’t ibang kahinaan, bisyo at adiksyon. Apatnapung araw hindi lang ng pag-aayuno at pagsasakripisyo kundi ng pagpili: Sakit o kalusugan, bisyo o kadalisayan, disiplina o kapabayaan, kapwa o sarili, pagmamahal sa buhay o kamatayan. Ito ang Kuwaresma, ang pagdiriwang ng biyaya ng kalusugan, ng kalinisan, sa katawang puspos ng espiritu ng Diyos, sa katawang templo ng Espiritu Santo.
Mula nang mamatay ang aking kapatid, itinalaga ko na ang aking sarili sa paglaban sa mga gumagawa ng sigarilyo, nagtataguyod at nagpapalaganap nito. Ano kaya’t hikayatin natin ang mga naninigarilyo, nag-e-e cigarettes o vape at humihitik ng heated tobacco products na piliin sana ang kalusugan para sa sarili at ng iba, itigil na ang paninigarilyo!