Eleksyon ng ‘Pinas, protektahan laban sa mga dayuhan

ni Ryan Sison @Boses | Apr. 26, 2025

Sa tuwing sasapit ang halalan, umaasa ang mamamayan sa isang malinis at patas na botohan. 

Isa itong panahon ng pagdedesisyon, panahon ng pag-asa — na sana, sa pamamagitan ng balota, ay maririnig ang mamamayan. Pero paano kung ang halalan ay nilalason ng mga banyagang kamay? Paano kung ang desisyon ng bayan ay ginagambala ng mga puwersang dayuhan na walang pakialam sa tunay na kapakanan ng Pilipino?

Nakakabahala, nakakagalit, at higit sa lahat ay nakakatakot. Kaya naman ikinabahala ng Malacañang ang mga ulat na diumano’y manghihimasok ang China sa darating na 2025 midterm elections. 

Ayon kay National Security Council Assistant Director General Jonathan Malaya, may indikasyon na mayroong mga information operations na isinusulong ang mga Chinese state-sponsored groups sa Pilipinas.

Ang mga ganitong operasyon ay ginagamitan ng mga lokal na proxy o third party individuals upang palakasin ang naratibong pabor sa interes ng China.

Agad itong umabot sa Pangulo, kaya’t iniutos ang mas malalim na imbestigasyon upang tukuyin ang katotohanan sa likod ng naturang isyu. Hindi ito ang unang beses na ginamit ang disinformation para impluwensyahan ang halalan. Sa ulat ng Taiwan FactCheck Center, naitala rin ang malawakang paggamit ng mga pekeng impormasyon at larawan sa panahon ng eleksyon sa Estados Unidos at Taiwan. Kadalasan, sinasadyang baluktutin ang mga pahayag o kulang-kulang na detalye ang ibinabahagi upang magduda ang publiko. 

Sa Taiwan, lumaganap pa ang takot tungkol sa posibilidad ng digmaan laban sa China, gamit ang mga naratibong nagpapakita na mahina ang militar ng Taiwan at walang kakayahang protektahan sila ng Amerika. Mga halimbawa ito kung paanong ginagamit ang disimpormasyon bilang sandata sa modernong digmaan — hindi na gamit ang bala, kundi ang kasinungalingan.Sa kabila ng mga alegasyong ito, mariing itinanggi ng China ang mga paratang. 

Ayon sa Foreign Ministry spokesperson na si Guo Jiakun, wala umanong interes ang Beijing na makialam sa eleksyon ng Pilipinas. Subalit sa isang pagdinig sa Senado, inamin ni Malaya na may mga kandidatong umano’y pinapaboran ang China, habang binabawasan naman ang tiwala ng publiko sa iba. 

Maging ang Commission on Elections (Comelec) ay kinumpirma na nakatanggap sila ng impormasyon mula sa intelligence agencies ukol sa mga social media bots na galing sa ibang bansa na may layuning sirain ang imahe ng halalan at ng Comelec mismo.

Sa harap ng ganitong banta, dapat tayong maging mapagmatyag. Hindi sapat ang pagiging masigasig sa pagboto, dapat ding alamin ang pinagmumulan ng impormasyong ating pinaniniwalaan. Ang laban para sa isang malinis na halalan ay hindi lang responsibilidad ng gobyerno, kundi ng bawat mamamayan. Huwag nating hahayaan na ang mga dayuhan ang magdikta ng ating kinabukasan.

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com

Nagbebenta ng pekeng medical certificate, nasampulan

ni Ryan Sison @Boses | Apr. 25, 2025

Sa kagustuhan marahil na kumita ng pera, na sa kahit na anong paraan ay magagawang makapanloko ng kapwa, at hindi na alintana ang posibleng masamang mangyari pagkatapos nito.

Ganyang siguro ang naisip ng isang 22-anyos na lalaki na inaresto ng mga otoridad dahil umano sa pagbebenta ng pekeng medical certificate sa Pasay City at paggamit sa pagkakakilanlan ng isang doktor. 

Ayon kay PLt. Wallen Arancillo, spokesperson ng Philippine National Police-Anti-Cybercrime Group (PNP-ACG), ibinebenta ng naturang lalaki ang pekeng medical certificates online sa halagang P200, habang siya rin ang nagde-deliver nito kapag nagkasundo na sa transaksyon. Nabatid din ng PNP-ACG na kasintahan ng lalaki ang relative ng doktor na nakasulat sa mga pekeng medical certificate.

Sinabi ni Arancillo na online na nag-iisyu ito ng medical certificate, sealed at signed din ang mga nasabing dokumento. Aniya, ang mga binibigyan o iniisyuhan ng lalaki ng medical certificate ay hindi talaga nakapunta sa mismong klinik para sumailalim sa laboratory o anumang physical examination.

Iginiit naman ng opisyal na pinag-aaralan na ng pulisya ang insidente dahil sa kilala ng lalaki ang doktor na biktima, at inaalam na nila kung paano ito nagkakaroon ng med cert. Gayundin aniya, may koneksyon sa personnel o staff ng doktor ang lalaki.  

Sa ngayon ay nasa kustodiya na ng mga otoridad ang naturang lalaki na posibleng maharap sa patung-patong na mga kaso.

Dati na ring namayagpag ang ganitong klase ng pang-i-scam na sandaling nahinto pero heto’t umaarangkada na naman.

Tiyak na marami nang nabiktima at naisyuhan ng pekeng medical certificate na ‘yan kaya dapat na kumilos ang kinauukulan upang ito ay maresolbahan. 

Payo lang natin sa mga kababayan at sa mga doktor na maging mapanuri. Huwag magtiwala sa mga online med cert lalo na’t hindi naman talaga mismong nagpagamot o nagpatingin sa mga doktor.

Madalas na biktima niyan ang mga nag-a-apply ng work dahil isa ito sa mga requirements upang makapasok sa trabaho.

Maraming clinic o kahit sa public hospital na lamang pumunta para makasigurong mabibigyan ng tamang medical certificate. At sa ating mga doktor, alamin munang mabuti ang pagkakakilanlan ng kukuning personnel o staff bago tanggapin nang sa gayon ay hindi naman madawit ang inyong pangalan sa anumang scam nang dahil sa tauhan.

Sa mga pasaway nating kababayan, tigilan na ang mga panloloko. Maaaring hindi kayo mahuli sa ngayon subalit darating ang panahon na matatapos ang lahat ng masasamang gawain at siguradong himas-rehas ang inyong kapupuntahan.

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com

Ambulansya, dapat sapat sa pangangailangan ng bawat LGU

ni Ryan Sison @Boses | Apr. 24, 2025

Isa sa mga mahahalagang bagay na kinakailangan para sa agarang pagdadala ng mga pasyente, lalo na sa mga nag-aagaw-buhay, ay ang pagkakaroon nila ng maayos na masasakyan patungo sa mga pagamutan. 

Kaya tinatarget na ng administrasyong Marcos na makapagbigay ng patient transport vehicles (PTVs) sa bawat local government unit (LGU) sa buong bansa upang may maaasahang transportasyon para sa mga pasyenteng isusugod sa mga ospital.

Ayon kay Pangulong Ferdinand Marcos, Jr., sa Cagayan de Oro City ay nakapamahagi na ang Philippine Charity Sweepstakes Office (PCSO) ng 567 na PTVs, habang 985 units pa ang planong i-distribute bago matapos ang taong ito sa lahat ng LGUs.

Kapag natapos ang distribusyon, inaasahang lahat ng 1,493 LGUs sa buong Pilipinas ay magkakaroon na ng tig-isang sariling PTV, habang may ilan din na mabibigyan ng tig-dalawang unit.

Pinaalalahanan naman ang mga LGU na dapat alagaan at ingatan ang mga ibibigay na PTVs para marami ang maserbisyuhan ng mga sasakyan.

Ang naturang programa ay sa ilalim ng medical transport vehicle donation program ng PCSO na bahagi ng kanilang adhikain na palakasin ang access ng mga mamamayan para sa de-kalidad na serbisyong medikal, lalo na sa mga lugar na malalayo at kulang sa pasilidad.

Mainam talaga na bawat lokal na pamahalaan ay mayroong ganitong klase ng transportasyon na malaking tulong sa pagsagip ng buhay sa mga kababayan.

Maituturing na rin natin itong ambulansya na magdadala sa mga pasyenteng nangangailangan ng agarang lunas sa mga ospital.

Kung ating susuriin, marami ang namamatay sa atin lalo na ang mga naaksidente sa lansangan, kung saan oras ang hinahabol ay hindi agad naisusugod sa mga pagamutan dahil walang masasakyan. Kumbaga, huli na bago pa dumating ang mga rescue vehicle na ito.  

Hiling lang natin sa kinauukulan na sana ay makapagpamahagi na sila ngayon sa bawat LGU ng mas maraming PTVs nang sa gayon ay marami ring mailigtas na mga pasyente.

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com