Benefits ng Nattokinase sa kalusugan

ni Dr/Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | October 3, 2025

Photo File

Dear Doc Erwin, 

Ako ay isang empleyado ng gobyerno, mahigit na 50 years old at may pamilya. Isa akong masugid na tagasubaybay ng Sabi ni Doc column at ng BULGAR newspaper.

Sa aking edad na ito ay may mga kaibigan ako at kakilala na nagkaroon na ng atake sa puso at na-stroke. Dahil dito ay nababahala ako sa aking kalusugan. Bagama’t maingat ako sa aking katawan at regular na nag-e-exercise, nais ko sanang makaiwas o kahit papaano ay mabawasan ang aking risk na magkaroon ng atake sa puso o ma-stroke.

Sa isang TV show ay napanood ko na maaaring makatulong ang Nattokinase bilang supplement upang makaiwas sa atake sa puso at stroke. May katotohanan ba ito? May mga pag-aaral ba na nagpakita ng bisa ng Nattokinase upang makaiwas sa atake sa puso o stroke? 

Sana ay matugunan ninyo ang aking mga katanungan. -- Anastacio

---

Maraming salamat Anastacio sa iyong pagsulat at pagsubaybay sa Sabi ni Doc at BULGAR newspaper. 

Ang Nattokinase ay isang uri ng protein enzyme na makikita sa pagkaing Natto sa bansang Japan. Ayon sa mga naunang pag-aaral ang Nattokinase ay may antihypertensive, lipid lowering, anti-platelet at neuroprotective effect. Bukod dito ayon sa isang scientific article na na-publish noong 2018 sa journal na Biomark Insights, ang Nattokinase ay may anti-atherosclerotic effect at isang promising alternative sa prevention at treatment ng mga iba’t ibang uri ng sakit sa puso. Naniniwala ang mga scientists na ang pagkain ng Natto ay may significant na contribution sa mahabang buhay ng mga Hapon at dahilan kung bakit mababa ang cardiovascular mortality sa Japanese population.

Ayon sa tatlong published na mga scientific studies may iba’t ibang mekanismo ang Nattokinase kung paano ito nakakatulong sa ating kalusugan sa pamamagitan ng pagbawas ng paglala ng atherosclerosis o pagbabara ng ugat. Sa isang randomized controlled trial na pag-aaral sa bansang Taiwan na nailathala sa Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition noong 2009, ang Nattokinase ay epektibo sa dose na 6,000 to 7,000 FU sa pagpapababa ng level ng cholesterol at pagliit ng bara sa ugat.

Sa isang pananaliksik na na-publish noong August 2022 sa journal ng Frontiers in Cardiovascular Medicine ay pinag-aralan ng mga dalubhasa kung epektibo ang Nattokinase laban sa pagbabara ng ugat (atherosclerosis) at pagpapababa ng lipids sa 1,062 study participants.

Ayon sa pag-aaral na nabanggit naging epektibo ang Nattokinase laban sa progression ng atherosclerosis at nagpababa ito ng lipid profile kasama ang cholesterol at triglycerides ng mga study participants. Nakatulong din ang pag-inom ng Vitamin K2 at aspirin dahil sa naobserbahang synergistic effect nito kasama ng Nattokinase.

Kung ninanais na uminom ng Nattokinase supplement ay makakabuti na kumonsulta sa inyong doktor kung paano ito maisasama sa inyong health regimen.

Maraming salamat muli sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y ipagpatuloy ninyo ang pag-aalaga sa inyong kalusugan. 

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

Pananagutan ng drayber ng bus sa natamong pinsala ng pasahero mula sa kapwa pasahero

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | November 3, 2025

Dear Chief Acosta,

Ako ay isang drayber ng pampasaherong bus. May pasahero ako na sinaksak ng kapwa niya pasahero sa hindi malamang kadahilanan. Hindi nakilala ng biktima ang salarin at hindi rin ito nahuli dahil kaagad itong nakatakas. Ang masakit ay ako ang inirereklamo ng pasahero para magbayad ng danyos dahil hindi diumano namin siya nadala sa kanyang destinasyon nang ligtas. Sinabi pa niya na ang pag-iingat na kinakailangan mula sa amin sa lahat ng pagkakataon ay “extra-ordinary diligence”. Maingat naman ako sa aking pagmamaneho at wala rin akong napansin na kahina-hinala sa aming mga pasahero noong nangyari ang insidente. Totoo ba na ang extraordinary diligence ang dapat na pag-iingat na gagawin namin sa lahat ng pagkakataon? -- Boznia

---

Dear Boznia,

Ang pananagutan ng isang pampasaherong bus kung may natamong pinsala ang isang pasahero mula sa kapwa pasahero ay nakasaad sa Artikulo 1763 ng Bagong Kodigo Sibil ng Pilipinas na:

“A common carrier is responsible for injuries suffered by a passenger on account of the willful acts or negligence of other passengers or of strangers, if the common carrier's employees through the exercise of the diligence of a good father of a family could have prevented or stopped the act or omission”.

Ang ilustrasyon o aplikasyon ng nabanggit na probisyon ng batas ay ginamit sa kasong G.V. Florida Transport, Inc. vs. Heirs of Battung, Sr., October 14, 2015, na kung saan ang Korte Suprema ay nagsalita sa pamamagitan ni Kagalang-galang na Mahistrado Estela M. Perlas-Bernabe:

“On the other hand, since Battung’s death was caused by a co-passenger, the applicable provision is Article 1763 of the Civil Code, which states that “a common carrier is responsible for injuries suffered by a passenger on account of the willful acts or negligence of other passengers or of strangers, if the common carrier’s employees through the exercise of the diligence of a good father of a family could have prevented or stopped the act or omission.” Notably, for this obligation, the law provides a lesser degree of diligence, i.e., diligence of a good father of a family, in assessing the existence of any culpability on the common carrier’s part.

Case law states that the concept of diligence of a good father of a family “connotes reasonable care consistent with that which an ordinarily prudent person would have observed when confronted with a similar situation. The test to determine whether negligence attended the performance of an obligation is: did the defendant in doing the alleged negligent act use that reasonable care and caution which an ordinarily prudent person would have used in the same situation? If not, then he is guilty of negligence.” 

Sa iyong sitwasyon, totoo na ang pampasaherong sasakyan (common carrier) ay inaasahang gawin ang pag-iingat na tinatawag na “extraordinary diligence” pero hindi sa lahat ng pagkakataon. Kung ang pinsala ng pasahero ay natamo niya mula sa kapwa pasahero, ang hinihiling na uri ng pag-iingat mula sa pampasaherong sasakyan ay mas mababa at ito ay tinatawag “diligence of a good father of a family”. Kinakailangan lamang na mapatunayan na gumamit ng makatwirang pangangalaga at pag-iingat para maiwasan ang sakuna na nangyari sa iyong pasahero dahil kung hindi ay maaari ngang ikaw ay nagkaroon ng kapabayaan at kailangan ay managot sa danyos na natamo ng pasahero.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay. 

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Sangkaterbang pera baka wala na sa mansyon ni Zaldy Co, lulan ng private plane at 2 helicopters na nakapuslit sa ‘Pinas

ni Pablo Hernandez @Prangkahan | November 3, 2025

WALANG PATOL SA MAMAMAYAN ANG MGA ATAKE AT PANINIRA NI TRILLANES KAY SEN. BONG GO DAHIL ‘ROCKSTAR’ PA RIN ANG ARRIVED NITO SA TAUMBAYAN -- Sa survey ng Pulse Asia noong Oct. 18, 2025 ay si Sen. Bong Go ang top performer sa mga senador, binigyan siya ng highest 76% approval ratings ng publiko, at makalipas lang ang tatlong araw, noong Oct. 21, 2025 inatake at siniraan na ni former Sen. Antonio Trillanes ang senador, isinasangkot sa katiwalian at sinampahan pa ng kasong plunder. 

At kung titingnan ang mga social media accounts ni Sen. Bong Go, sa kanyang daily activities ay sa kabila ng mga atake at paninira sa kanya ni Trillanes ay rockstar pa rin ang arrived ng senador, na talaga namang pinagkakaguluhan siya, ipinakikita ng taumbayan ang pagmamahal sa kanya.

Ang nais nating ipunto rito, walang patol sa mamamayan ang mga atake at paninira ni Trillanes kay Sen. Bong Go, period!

XXX

SANGKATERBANG PERA MULA SA KICKBACK BAKA WALA NA SA MANSYON NI ZALDY CO, NAIPUSLIT NA PALABAS NG BANSA LULAN NG ISANG PRIVATE PLANE AT 2 HELICOPTERS -- Sa testimonya nina former Dept. of Public Works and Highways (DPWH)-Bulacan 1st District officials, Engrs. Henry Alcantara at Brice Hernandez ay napag-alaman ng Independent Commission for Infrastructure (ICI) na ang mansyon ni former Ako Bicol Partylist Rep. Zaldy Co sa Villa Verde sa Pasig City ay ginagawa lang imbakan ng sangkaterbang male-maletang pera mula sa kickback nito sa flood control projects.

Naku, sa sobrang tuso ni Zaldy Co, malamang ang sangkaterbang pera na nasa kanyang mansyon ay wala na, baka nga ang laman ng kanyang private plane at dalawang helicopters na nakapuslit palabas ng bansa ay iyong male-maletang naglalaman ng mga kuwarta mula sa na-kickback niya sa mga flood control projects, tsk!

XXX

PABIDA LANG BA NI SEC. DIZON NA NAKA-FREEZE NA ANG AIR ASSETS NI ZALDY CO

O ‘NGANGA’ LANG TALAGA ANG MGA TAGA-CAAP KAYA NAKAPUSLIT PALABAS NG ‘PINAS ANG PAG-AARI NITONG ISANG PRIVATE PLANE AT 2 HELICOPTERS -- Noong Sept. 24, 2025 ay ibinida ni DPWH Sec. Vince Dizon na isinailalim na raw sa freeze order ng mga awtoridad ang walong air assets (mga pribadong eroplano at helicopter) na pag-aari ni Zaldy Co, at nitong nakalipas na Oct. 30, 2025 ay kinumpirma naman ni Civil Aviation Authority of the Philippines (CAAP) Director General Raul Del Rosario na ang isang private plane at dalawang helicopters ng dating kongresista ay nakapuslit palabas ng ‘Pinas.

Kaya ang tanong: Pabida lang ba ni Sec. Dizon na naka-freeze na ang air assets ni Zaldy Co o "nganga" lang sa kanyang puwesto sa CAAP si DG Del Rosario kaya naipuslit palabas ng ‘Pinas ang isang private plane at dalawang helicopters ng ‘tulisang’ dating kongresista na ito? Boom!

XXX

SC MAGTATALAGA NG MGA SPECIAL COURT NA LILITIS SA MGA SANGKOT SA FLOOD CONTROL PROJECTS KAYA UNANG BATCH NA KINASUHAN NG ICI SA OMBUDSMAN KABADO NA, MAPAPADALI NA ANG PAGKULONG SA KANILA SA CITY JAIL -- Inanunsyo ng Supreme Court (SC) na magtatalaga sila ng mga special courts na maglilitis sa mga sangkot sa flood control projects scam.

Hindi man aminin ay tiyak kakaba-kaba na ang mga unang batch na kinasuhan ng ICI sa Ombudsman sina Sen. Jinggoy Estrada, Sen. Joel Villanueva, former DPWH Usec. Roberto Bernardo, Zaldy Co, Commission on Audit (COA) Comm. Mario Lipana at former Caloocan City Rep. Mitch Cajayon, kasi ang aksyon na iyan ng SC ay indikasyon na mas mapapadali ang pagpapakulong sa kanila sa Quezon City Jail, abangan!