Sa 2026 budget, mas nangangailangan, ‘di dapat kalimutan

ni Kuya Win Gatchalian @Win Tayong Lahat | November 25, 2025

Maliban sa pagsulong sa edukasyon at kalusugan ng ating mga kababayan sa ilalim ng 2026 national budget, isinusulong din nating mapatatag ang social protection program para sa mga senior citizens, mga bata, at mga kababayan nating pinakanangangailangan.

Sa ilalim ng Senate Committee on Finance report sa panukalang 2026 national budget, P230 bilyong pondo ang isinusulong natin para sa Department of Social Welfare and Development (DSWD). Sa panukalang pondo para sa kagawaran, P101.8 bilyon ang inilaan natin para sa Pantawid Pamilyang Pilipino Program (4Ps). Saklaw ng pondong ito ang 3.3 milyong mga pamilya na mga kasalukuyang benepisyaryo, pati na rin ang dagdag na 500,000 na tinaguriang “near-poor” na mga pamilyang natukoy gamit ang Community-Based Monitoring System (CBMS). 

Bahagi na rin ng pondong ito ang P6.5 bilyong kulang para sa ayudang nakatakdang matanggap ng mga benepisyaryo noong December 2025. Sa paglalaan natin ng pondong ito, matitiyak nating hindi kulang ang tulong pinansyal na matatanggap ng mga benepisyaryo ng 4Ps.

Isinulong din nating dagdagan ang tulong pinansyal para sa ating mga indigent senior citizens. Nagdagdag tayo ng P8.2 bilyon sa Social Pension for Indigent Senior Citizens upang maisama ang 663,000 na mga lolo at lola nating naghihintay makatanggap ng benepisyo.

Nagdagdag din tayo ng P3.3 bilyon para madagdagan ang mga feeding days ng Supplementary Feeding Program. Kung dati ay umaabot lamang sa 120 days ang Supplementary Feeding Program, aabot na ito ng 180 days sa tulong ng dagdag pondo na ating inilalaan. Inaasahang 1.8 milyong mga batang wala pang limang taong gulang na naka-enroll sa mga Child Development Centers (CDCs) ang makikinabang sa programang ito.

Mahalagang tustusan natin ang nutrisyon ng ating mga kabataang wala pang limang taong gulang, lalo na’t patatatagin nito ang kanilang pundasyon para sa kanilang pag-aaral. Kung malusog ang katawan ng ating mga kabataan, magiging malusog din ang kanilang pag-iisip at magiging mahusay silang mga mag-aaral.

Isinusulong din natin ang dagdag na P200 milyon para sa pagpapatayo ng limang bagong regional facilities para sa Bahay Pag-Asa, bagay na makakatulong sa pagbibigay ng kalinga at rehabilitasyon para sa mga children in conflict with the law (CICL). Bawat isa sa mga pasilidad na ito ay may 50 kama kaya aabot sa 250 ang mga bagong kama para sa buong bansa. Kung gagawin nating batayan ang pangkaraniwang haba ng panahong inaabot ng mga kaso ng ating mga CICL, inaasahan nating 125 hanggang 500 bata ang matutulungan natin kada taon. 

Ilan lamang ito sa mga isinusulong natin upang patatagin ang suporta sa mga kababayan nating nangangailangan. Patuloy nating tutukan ang mga talakayan sa Senado tungkol sa 2026 national budget upang makita natin kung paano ilalaan o magagamit sa susunod na taon ang buwis na ating ibinabayad para sa mga makabuluhang programa at serbisyo sa ating mga kababayan.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com

Libreng gamutan, malaking tulong sa 18M Pinoy

ni Kuya Win Gatchalian @Win Tayong Lahat | November 20, 2025

Isa sa mga prayoridad natin para sa panukalang 2026 national budget ang pagtataguyod sa kalusugan ng ating mga kababayan. Sa ilalim ng panukala ng Senate Committee on Finance para sa 2026 national budget, P376.5 bilyon ang inilaan natin para sa sektor ng kalusugan. Kabilang dito ang P62.6 bilyon na makakatulong sa 18 milyong Pilipino sa pamamagitan ng Zero Balance Billing (ZBB) Program ng pamahalaan.

Sa ilalim ng ZBB, wala nang babayaran ang mga pasyente na nasa basic accommodations ng mga ospital ng Department of Health (DOH). Sa ilalim ng programang ito, sagot na ng pamahalaan ang mga gastusin para sa silid, gamot, laboratory, at diagnostics, pati na rin ang professional fees ng mga doktor.

Sa ilalim ng National Expenditure Program (NEP), P53.3 bilyon ang inilaan para sa ZBB upang makatulong sa 16 milyong Pilipino. Ngunit sa ilalim ng panukalang pondo ng Senate Committee on Finance, P9.3 bilyon ang dinagdag nating pondo para sa mga DOH hospital upang mapalawak pa natin ang saklaw ng ZBB.

Matutulungan ng dagdag na pondong ito ang karagdagang 2 milyong Pilipino. Tulad ng nabanggit ko, ang P62.6 bilyong pondong nakalaan sa ZBB ay inaasahang makakatulong sa 18 milyong Pilipino.

Kasabay nito, naglaan din tayo ng dagdag-pondo para sa mga institusyong tumutugon sa mga malulubhang karamdaman. Ang Lung Center of the Philippines, Philippine Heart Center, National Kidney and Transplant Institute, at Philippine Children’s Medical Center ay makakatanggap ng tig-P1 bilyon. Layunin ng dagdag na pondong ito na mapalawak ang kapasidad ng mga ospital, mapaganda ang mga pasilidad, at mabigyan ng libreng serbisyo ang mas maraming pasyente sa ilalim ng ZBB.

Upang matiyak ang pagkakaroon natin ng sapat na mga propesyonal para sa ating health workforce, naglaan din tayo ng P290 milyon para sa paglikha ng mga bagong medical schools sa ating State Universities and Colleges (SUCs). Kung madadagdagan natin ang mga medical schools sa ating mga SUCs, mabibigyan natin ng mas maraming oportunidad ang mga kabataang Pilipinong nais maging doktor at maglingkod sa ating mga komunidad.

Ilan lamang ito sa mga isinusulong natin upang mapatatag ang ating sistemang pangkalusugan. Patuloy nating tututukan ang mga talakayan sa panukalang 2026 national budget upang masuri kung paano balak gastusin ng ating pamahalaan ang mga ibinabayad nating buwis.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com

Mas malaking budget sa 2026, tugon sa krisis sa edukasyon

ni Kuya Win Gatchalian @Win Tayong Lahat | November 18, 2025

Noong sinimulan natin sa plenaryo ang talakayan para sa panukalang 2026 national budget, binigyang-diin ng inyong lingkod na makasaysayan ang pondong ilalaan natin para sa sektor ng edukasyon. Sa kauna-unahang pagkakataon, makakamit natin ang 4% hanggang 6% benchmark na inirekomenda ng United Nations para sa nasabing sektor.  

Umabot sa P1.38 trilyon ang ipinanukala nating pondo sa edukasyon, katumbas ng 4.5% ng Gross Domestic Product (GDP). Katumbas din ng halagang ito ang 20% ng panukalang P6.793 trilyon na kabuuang pondo para sa 2026.

Napakahalaga nito para sa bansa dahil kung malaki ang budget, mas madaling masosolusyunan ang mga pangunahing pangangailangan ng sistema ng edukasyon. Sa madaling salita, maaari na nating matugunan ang education crisis -- marami pa ring bata ang nahihirapan sa reading at math, kulang ang learning materials, at mababa ang learning outcomes.

Mapapalawak na rin ang programa para sa remediation, learning recovery, at teacher training.

Noong nakaraang linggo, binigyang-diin ng inyong lingkod na kabilang sa mga prayoridad natin para sa edukasyon ang pagpapatupad ng Academic Recovery and Accessible Learning (ARAL) Program, ang pagpapalawak ng School-Based Feeding Program, at ang pagtiyak na may sapat na textbooks ang ating mga mag-aaral. 

Ngunit, marami pang mga programa ang binigyan natin ng dagdag na pondo. Halimbawa nito, ang dagdag na pondo para sa pagpapatayo ng mga silid-aralan.

Nagdagdag ang Senado ng P19.3 bilyon sa P48.7 bilyong inilaan ng Mababang Kapulungan para sa pagpapatayo ng mga karagdagang classroom. Halos P68 bilyon na ang pondo upang mapunan natin ang kakulangan sa mga classroom na umabot na sa 147,000 nitong Hulyo. 

Naglaan din tayo ng karagdagang pondo para sa paghahatid ng mga programa at serbisyo para sa Early Childhood Care and Development (ECCD). Naglaan tayo ng P2.468 bilyon mula sa Local Government Support Fund upang tulungan ang mga fourth- at fifth-class municipalities na gawing child development centers (CDC) ang mga kasalukuyang daycare centers.

Itinutulak din natin sa ilalim ng 2026 national budget ang paglikha ng 4,622 plantilla positions para sa mga child development workers na may sahod na katumbas ng hindi bababa sa Salary Grade 8.

Para naman sa ating mga State Universities and Colleges (SUCs), nagdagdag tayo ng P8 bilyon upang palawakin ang kanilang kakayahang tumanggap ng mga mag-aaral. Kung babalikan natin ang ating pagdinig sa panukalang pondo ng ating mga SUCs, lumalabas na humigit-kumulang 168,000 ang napagkaitan ng pagkakataong mag-enroll dahil sa kakulangan ng slot sa ating mga pampublikong pamantasan at kolehiyo. Kung mapapalawig natin ang absorptive capacity ng SUCs, mas marami tayong matutulungang mga kabataan na naghahangad ng dekalidad na edukasyon.

Marami pang mga programang dinagdagan natin ng pondo para sa susunod na taon at tatalakayin natin ang mga ito sa mga susunod na araw. Patuloy nating tutukan ang mga talakayang ito upang lalo pa nating maunawaan ang mga prayoridad na programa ng ating pamahalaan.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com