SK at Brgy. officials, patuloy na maging tapat, may disiplina at malasakit

ni Leonida Sison @Boses | November 13, 2025

Dahil may isang taon pa na manunungkulan ang mga opisyal ng barangay at Sangguniang Kabataan, dapat ay mas humaba rin ang malasakit, disiplina, at tapat na serbisyo nila sa mga nasasakupan. 

Kamakailan, pinagtibay ng Korte Suprema (SC) ang legalidad ng Republic Act No. 12232, na nagtakda ng apat na taong termino para sa mga opisyal ng Barangay at Sangguniang Kabataan (BSK). Dahil dito, naurong ang halalan mula Disyembre 2025 at naging Nobyembre 2026. 

Ayon sa desisyon ng SC, ang bagong batas ay isang “term-setting law” at hindi batas na naglalayong ipagpaliban ang halalan. Ang pagbabago ng petsa ng eleksyon ay “incident lang”, hindi intensyunal na postponement. 

Tinanggihan din ng korte ang petisyong inihain ni Atty. Romulo Macalintal at iba pang grupo na nagsasabing labag ito sa karapatang bumoto ng publiko. 

Paliwanag ng Korte Suprema, nananatiling malinaw sa taumbayan kung kailan gaganapin ang susunod na halalan. Kaya’t hindi nawawala ang kakayahan ng mga botante na managot at magpanagot sa tamang panahon. 

Binigyang-diin ng hukuman na ayon sa Article X, Section 8 ng Konstitusyon, may ganap na kapangyarihan ang Kongreso na tukuyin ang haba ng termino ng mga barangay officials dahil sila ay hindi saklaw ng karaniwang tatlong taong limitasyon ng ibang halal na opisyal. 

Dagdag pa ng SC, hindi nito sinisira ang demokrasya dahil hindi naman tinatanggal o walang katapusang ipinagpapaliban ang eleksyon. Sa halip, binabago lamang ang pagitan ng termino mula tatlo patungong apat na taon. Sa madaling sabi, may bisa at saysay pa rin ang karapatan ng publiko sa pagboto. 

Habang pinag-uusapan ang bagong iskedyul, patuloy naman ang paghahanda ng Commission on Elections (Comelec). 

Ayon kay Chairman George Garcia, may 356,421 bagong aplikante na para sa 2026 BSKE. Pinakamataas ang bilang ng rehistrado sa Calabarzon (75,936), sinundan ng Metro Manila (49,342) at Central Luzon (29,541). 

Ngunit higit pa sa mga bilang at batas, ang tunay na tanong ay kung magiging matino, tapat, at may malasakit pa rin kaya ang mga opisyal sa dagdag na taong ibinigay sa kanila. 

Hindi dapat ito maging dahilan para sa kumpiyansa o katamaran, kundi panahon ng paghimok, kung paano nila mapatutunayan na karapat-dapat silang pagkatiwalaan.

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com

ST Uwan, nakaalis na, mag-a-ala Douglas MacArthur pa

ni Ka Ambo @Bistado | November 12, 2025

Nasa bisinidad na ng Taiwan ang Super Typhoon Uwan.

Pero, siya ay mag-a-ala Douglas MacArthur na nagsabi: “I shall return”.

----$$$--

Humina na ang Bagyong Uwan, pero siya ay iikot na mala-trumpo at magyo-yoyo pabalik sa bisinidad ng North Luzon — anumang oras sa araw na ito, Miyerkules.

Ito ay bunga ng mainit na temperatura at epekto ng klima ng mga kabundukan sa Taiwan.

-----$$$--

Kung paano binasag ng Sierra Madre, Caraballo at Cordillera ang enerhiya at lawak ng Super Typhoon Uwan, itinutulak naman siya ngayon ng mga bulubundukin ng Taiwan pabalik ng Pilipinas.

Ibig sabihin, ipini-ping pong ang Bagyong Uwan ng Taiwan at Pilipinas.

----$$$--

MALINAW na posibleng magkaroon ng malalakas na pag-ulan hangga’t hindi natutunaw si “Uwan”.

Manatiling mag-ingat.

----$$$--

TULAD sa Bagyong Uwan, magbabalik sa eksena ang imbestigasyon sa flood control projects na sasabayan ng isyu sa “warrant of arrest” ng ICC kay Sen. Bato.

Hindi nauubusan ng “content” ang mga tsismoso’t tsismosa sa social media.

----$$$--

SA totoo lang, lihim na naghahanda ang mga pro-Marcos at anti-Marcos sa isang malawakang protest sa mga huling araw ng Nobyembre.

Itinatapat ang demonstrasyon sa kaarawan ni Gat. Andres Bonifacio.

----$$$--

SIMBOLO si Bonifacio, hindi lang ng pagrerebelde o pagrerebolusyon, inilalarawan siyang “inaapi” at mainitin ang ulo o may marubdob na emosyon.

Taliwas siya sa kalmante at praktikal na si Dr. Jose Rizal.

-----$$$--

NASASAPAWAN naman nina Bonifacio at Rizal ang maselang papel ng diyarista o mamamahayag na si Gat. Marcelo del Pilar.

Namatay si Bonifacio sa kamay ng kapwa-Pinoy sa bulubundukin ng Maragondon.

Namatay nang “grande” si Rizal bilang isang martir sa Luneta.

Kaawa-awa ang sinapit ng tisikong si Plaridel — namatay nang pulubi, kumakalam ang sikmura — sa isang banyagang lugar sa Espanya — walang nag-aaruga, walang nagmamahal!

-----$$$---

ANG mga anak-pawis, vendor, at ordinaryong Pinoy ang umiidolo kay Bonifacio.

Pumapalag siya sa naghaharing uri na siyang kumitil ng kanyang buhay.

-----$$$--

SA totoo lang, si Bonifacio ay sumisimbolo sa marahas at dagliang pagbabago, sampu na ibuwis na ang kanyang buhay.

Nagbunga ang pagiging martir ni Ka Andres.

----$$$--

SA ngayon, wala na tayong maituturing na “bagong Bonifacio, bagong Rizal, o bagong Del Pilar.

Magtitiis tayo ngayon sa mga “magnanakaw, mandarambong, bolero at magkakutsaba sa pagbaluktot ng batas”.

Wala tayong nakikitang solusyon, kundi ang magdasal nang walang patid.

---

Kung may reaksyon, sumbong o katanungan, sumulat sa ASINTADO ni Judith Sto. Domingo sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa asintado.bulgar@gmail.com.

Hindi pagbabayad ng utang, puwede bang makulong?

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | November 12, 2025

Dear Chief Acosta,

Noong nakaraang taon, ako ay nangutang ng P15,000.00 sa isang online lending company. Nakapagbayad ako ng higit sa kalahati ng aking inutang, ngunit sunud-sunod ang problemang kinaharap ng aming pamilya. Simula ng buwan ng Marso ay hindi na ako nakapagbayad sa balanse ng aking utang na nagkakahalaga na lamang ng P5,000.00. Ngayon ay sinisingil ako ng lending company ng halagang P8,000.00. Lumobo ulit ang aking utang dahil diumano sa interes at penalty. Sinabihan din ako na ako diumano ay aarestuhin ng pulisya kung hindi ko ito mababayaran sa lalong madaling panahon. Kahapon ay may tumawag sa akin na nagpakilalang pulis. Sinabihan niya ako na diumano ay may bench warrant ako dahil hindi raw ako nakapagbayad ng utang sa lending company. Puwede ba akong makulong dahil hindi ako nakapagbayad ng utang? -- Barnie

---

Dear Barnie,

Nakasaad sa ating Saligang Batas na, “no person shall be imprisoned for debt or non-payment of poll tax” (Article III, Section 20, Philippine Constitution). Ang ibig sabihin nito ay hindi maaaring makulong ang isang tao dahil lamang sa hindi pagbabayad ng kanyang pagkakautang.

Nabanggit mo na sinabihan ka ng lending company na ipapakulong ka nila kung hindi ka makakapagbayad ng utang, ngunit malinaw sa ating Saligang Batas na hindi ka maaaring ikulong sa kadahilanan lamang na hindi ka nagbayad ng utang. 

Nabanggit mo rin na may tumawag sa iyo na nagpakilalang pulis at sinabihan ka na mayroon kang bench warrant. Nais naming liwanagin na ang huwes ay naglalabas lamang ng bench warrant kung mayroong taong hindi sumunod sa subpoena o ‘di kaya ay hindi dumalo sa isang pagdinig sa kaso matapos siyang abisuhan ng korte ukol sa nasabing pagdinig (Magleo vs. Presiding Judge Rowena De Juan-Quinagoran, A. M. RTJ-12-2336, 12 November 2014, Ponente: Honorable Associate Justice Jose Catral Mendoza). Kung wala ka namang natanggap na subpoena o kahit na anong sulat galing sa huwes na sinasabihan kang dumalo sa isang pagdinig ay hindi ka mabibigyan ng bench warrant.

Mainam din na tiyakin mo kung totoong may kaso na naisampa laban sa iyo. Puwede mo itong kumpirmahin sa prosecutor’s office o ‘di kaya ay sa korte kung saan diumano nakasampa ang kaso laban sa iyo. Tandaan na hindi mo kilala ang mga taong tumatawag sa iyo at posible na nagpapanggap lamang silang alagad ng batas.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay. 

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.