- BULGAR
- 3 days ago
ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | May 10, 2025
Dear Chief Acosta,
Noong nakaraang araw ay nagkaroon ako ng hindi magandang karanasan nang bigla akong hawakan sa maselang parte ng aking katawan ng isang lalaki habang ako ay naglalakad pauwi. Agaran naman siyang nahuli sa tulong na rin ng mga taong nasa tabing kalsada ng mga oras na iyon. Noong kami ay nasa presinto na ay sinasabi ng kanyang magulang na walang kriminal na pananagutan ang kanilang anak dahil sa ito ay baliw o may sakit sa pag-iisip. Nang hingan namin sila ng medical records na magpapatunay sa kalagayan ng lalaking nanghipo sa akin ay wala silang maipakita. Kung sakaling matuloy ito sa hukuman at hindi sila makapagpakita ng anumang medikal na dokumento, ibig bang sabihin nito ay hindi na nila maaaring gamitin ang depensa ng legal insanity? — Maya
Dear Maya,
Sa Artikulo 12 ng Revised Penal Code of the Philippines ay nakasaad ang mga pangyayari at kalagayan upang ma-exempt ang isang tao sa anumang kriminal na pananagutan. Isa na rito ang tinatawag na legal insanity. Nakasaad dito na:
“Article 12. Circumstances which exempt from criminal liability. -- The following are exempt from criminal liability:
An imbecile or an insane person, unless the latter has acted during a lucid interval.
When the imbecile or an insane person has committed an act which the law defines as a felony (delito), the court shall order his confinement in one of the hospitals or asylums established for persons thus afflicted, which he shall not be permitted to leave without first obtaining the permission of the same court. xxx”
Sa maraming kaso na dinesisyunan ng Kataas-taasang Hukuman, masasabi na ang isang tao ay wala sa tamang pag-iisip kung siya ay walang kakayahan maintindihan o maunawaan ang kamalian ng kanyang ginawa. Ngunit paano nga ba ito mapapatunayan kung ito ay pumapatungkol sa estado ng pag-iisip ng isang tao? Kinakailangan ba na may patunay muna ng isang doktor?
Ito ang nilinaw ng Korte Suprema sa kasong Mare Claire Ruiz y Serrano vs. People of the Philippines (G.R. No. 244692, October 9, 2024), sa panulat ni Kagalang-galang na Kasamang Mahistrado Alfredo Benjamin Caguioa:
“The Court acknowledges the difficulty of having to prove that an accused was deprived of intelligence at the exact moment of the commission of the crime. Thus, insanity may be proven through an accused’s demeanor or actions either immediately before or immediately after the commission of the crime. x x x
First, it should be stressed that having a documented history of a psychiatric condition is not, and should never be, an element required to prove legal insanity. In fact, it does not have any legal or evidentiary significance except to lend assistance in proving the second test under Paña, specifically, that the accused’s medical condition is the reason why the crime was committed.
Second, and more importantly, if the Court were to subscribe to this argument, then it deliberately turns a blind eye to the unfortunate reality that health care is not accessible to majority of the population. In fact, the ‘Court realizes the difficulty and additional burden on the accused to seek psychiatric diagnosis.’ The argument being posited baselessly puts the impoverished at a disadvantaged position, who, due to circumstances beyond their control, are forced to brush aside conditions of their health in order to prioritize the immediate need to put food on the table and other necessities. The plea of insanity, as like any other similar defense available under the law, should always be equally accessible to all regardless of background or status. Adding additional burdens and qualifications to avail them, when not necessary and decisive to the legal issue, is undeserving to be branded as dispensation of justice.”
Maliwanag sa nabanggit na sa usaping legal insanity, kailangan tingnan at suriin ang naging kilos o akto ng isang tao bago o makatapos magawa ang krimen. Ang mga ito ba ay nagpapahiwatig na ang akusado ay wala sa kanyang tamang pag-iisip at walang kakayahan na maunawaan ang kanyang ginawa. Malinaw din na ang hindi pagkakaroon ng dokumentadong medikal na pagsusuri ay hindi hadlang upang gamitin bilang depensa ang legal insanity sapagkat ito ay hindi elemento nito.
Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.
Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.
