Kawalang katiyakan ng ekonomiya sa ‘Pinas, foreign investors nangangamba na

ni Leonida Sison @Boses | October 18, 2025

Hindi lang pagbaha sa bansa ang pinangangambahan sa ngayon, pati isyu ng korupsiyon na lalong lumalala dulot ng flood control projects scam, na kasabay nito ang pagkamal ng mga mandarambong sa pera na pinagpaguran ng taumbayan. 

Nitong mga nakaraang linggo, muling umalingawngaw ang mga anomalya sa ilang ahensya ng gobyerno, kung saan ramdam ng mamamayan at negosyante ang bigat ng epekto nito sa ekonomiya at tiwala ng publiko, maging sa mga namumuhunan. 

Ayon sa Philippine Chamber of Commerce and Industry (PCCI), panahon na para kumilos ang gobyerno. Giit ni PCCI Chairman George Barcelon, ang patuloy na katiwalian ay unti-unting sumisira sa kredibilidad ng bansa sa harap ng mga foreign investors. 

Kung walang mananagot, baka hindi na lang problema sa tubig-baha ang kailangang solusyunan, kundi pati na rin ang kawalang katiyakan sa ating ekonomiya. 

Ipinahayag ni ASEAN-Business Advisory Council (ASEAN-BAC) Chair Joey Concepcion na marami nang investors ang nagdadalawang-isip maglagak ng negosyo sa ‘Pinas. Aniya, may mga nagtatanong na kung gaano kalala ang korupsiyon sa bansa, na dapat sagutin sa pamamagitan ng agarang aksyon at hindi lamang sa puro salita. 

Para kay Concepcion, ang imbestigasyon at pagpaparusa sa mga sangkot ay susi upang maibalik ang kumpiyansa ng mga namumuhunan.  

Sa kabila ng mga ingay tungkol sa usapin ng mga anomalya, nananatiling may pag-asa ang ating bansa na ayon sa opisyal, ito ay ang nalalapit na ASEAN Summit na iho-host ng ‘Pinas. 

Paliwanag ni Concepcion, ito ang pagkakataon para ipakita na kaya nating tumindig laban sa katiwalian at maging huwaran ng reporma at tiwala.

Ang korupsiyon ay parang baha na kapag hindi naagapan, lulubog ang lahat. Subalit, kung tutuparin ng gobyerno ang pangakong lilinisin ang sistema, may pag-asang ang mga kalsadang puno ng putik ng anomalya ay muling madaanan ng tiwala at pag-unlad. 

Ang laban natin sa korupsiyon ay hindi lamang laban ng mga nasa puwesto, bagkus laban ng bawat Pinoy na sawa na sa paulit-ulit na pagbaha ng kawalang pananagutan. 

Kung magtatagumpay ang gobyerno na mapanagot ang mga tiwali, ito ay pagsisimulan ng muling pagtitiwala ng mga mamamayan at negosyante, habang mapapawi rin ang pangamba ng mga dayuhang investor sa ating bansa. 

Sa bawat imbestigasyong ginagawa na may tapang at katapatan, nagiging malinaw na hindi pa huli upang bumuhos ang pagbabago, kung saan ito ay para sa ikatatatag rin ng ating ekonomiya.

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com

Livestreaming ng deliberasyon ng budget, dapat nang simulan

ni Leonida Sison @Boses | October 17, 2025

Sa wakas unti-unti nang binubuksan ng pamahalaan ang kurtina ng budget deliberations. Dahil karapatan ng bawat mamamayan na magkaroon ng kaalaman sa kung paano ginagastos o saan gagastusin ang pera na mismong sa kanilang mga bulsa ibinabawas. 

Sa utos ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr., kasama sina Senate President Vicente “Tito” Sotto III at House Speaker Faustino “Bojie” Dy III, ila-livestream na ang bicameral conference committee (bicam) meetings para sa P6.793 trilyong pambansang budget sa 2026, isang paraan na inaasahang magpapatibay ng tiwala ng publiko. 

Ayon kay Speaker Dy, matagal nang layunin ng Kamara na gawing mas bukas ang proseso, kaya pinalitan na ang dating small committee ng Budget Amendment and Revision Subcommittee (BARSc) upang masuri ng publiko ang bawat galaw nito. 

Ganito rin ang gustong sabihin ng Pangulo na wala nang insertions na palihim na isinisiksik, dahil ngayon ay makikita na ng publiko ang bawat pagbabago, magiging malinaw na kung sino ang naglalagay at saan ito gagamitin. 

Sumang-ayon naman si Senate President Sotto sa panukalang livestreaming, na aniya’y bahagi ng kanilang napagkasunduan para sa mas maliwanag at tapat na deliberasyon. 

Maging si Senator Sherwin Gatchalian ay iginiit na malaking hakbangin ito, dahil magkakaroon na ng digital copy ng General Appropriations Bill (GAB) na dati’y isa lang ang kopya sa apat na volume, pero ngayon bawat senador ay may sariling USB copy na. 

Isang senyales na handa nang yakapin ng pamahalaan ang digital transparency, kung saan dapat na rin nating simulan.   

Ayon sa isa pang kongresista, ang hakbang na ito ay makatutulong upang mabunyag kung sino ang nasa likod ng mga anomalya sa proyekto — mga kontrobersyal na budget insertions. Ngunit paalala ng ilang partylist na representatives, na hindi dapat nakadepende sa kagustuhan ng iilang lider ang transparency, dapat itong ma-institutionalize bilang karapatan ng mamamayan. 

Ang open bicam ay hindi lang nangangahulugan sa pagiging bukas ng gobyerno, ito ay paalala na ang kapangyarihan ay galing sa taumbayan. 

Sa isang bansang ang mga mamamayan ay handang manood, makialam, at magtanong, mahirap itago o magtago sa dilim. Dahil sa liwanag ng katotohanan, lahat ay masisiwalat, lahat mabubunyag. Walang dapat ilihim sa mga mamamayan lalo ang perang pinag-uusapan ay pera ng taumbayan. 

Magandang simula ito subalit hindi rito dapat magtatapos ang laban para sa ganap na pagiging bukas. Gayundin, ang livestream ay hindi sana maging palabas lang dahil may kamera, dapat itong magsilbing pananagutan. Dahil ang tunay na pagbabago ay nakikita hindi lamang sa transparency, kundi sa tapang ng mga lider na magsiwalat, magpaliwanag, at umamin.

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com

Pangarap na libre at dekalidad na WIFI connection, matutupad na

ni Leonida Sison @Boses | October 16, 2025

Good news para sa lahat ng mag-aaral at mga guro sa buong bansa. 

Ngayong nagiging moderno na ang bagong lengguwahe ng ating edukasyon, hindi na lang chalk at pisara ang kailangan sa pag-aaral, sinasabayan na ito ng mabilis at epektibong paraan para makapaghatid ng kaalaman sa bawat mag-aaral. 

Kaya naman ang paglalaan ng pamahalaan ng P3 bilyon para sa pagpapabilis ng digital connectivity sa mga pampublikong paaralan ay hindi lang simpleng proyekto, ito ay hakbang patungo sa magandang na kinabukasan para sa bawat batang Pinoy. 

Sa panahong ang kaalaman ay laganap na sa internet, ang bawat signal tower ay tila tulay para sa mabilis at epektibong pagkatuto. 

Ayon kay Budget Secretary Amenah Pangandaman, kalahati ng pondo na P1.5 bilyon ay inilaan sa Department of Education (DepEd) para sa Connectivity Enhancement Program for E-Learning, na target ang mahigit 8,200 last-mile schools sa buong bansa.

Ang isa pang P1.5 bilyon ay para naman sa Department of Information and Communications Technology (DICT) upang palakasin ang Free Public Internet Access Program. 

Binigyang-diin ni Pangandaman, na dati ay pangarap lang ang matatag na internet sa mga liblib na lugar, pero ngayon ay unti-unti na itong nagiging realidad sa bawat mag-aaral. Sa ilalim ng 2025 national budget, ang mga regional office ng DICT ang mangunguna sa pagpapatupad, gamit ang listahan ng DepEd ng mga paaralang tatanggap ng koneksyon. Target ng pamahalaan na bago matapos ang 2025 ay 100% connected na ang lahat ng iskul sa bansa. 

Dagdag ng kalihim, dapat ang bawat kabataang Pinoy, mula sa mga lungsod hanggang sa malalayong isla ay magkaroon ng patas na pagkakataon para sa dekalidad na edukasyon. 

Isang pahayag ito na hindi lang teknikal, kundi makatao rin. Sapagkat sa likod ng mga antena at router, ang tunay na layunin ay ang pagbibigay daan sa pangarap ng bawat mag-aaral. 

Kung dati’y mahinang signal ang hadlang sa pag-aaral, ngayon ay malakas na koneksyon na para mapabuti ang kanilang mga aralin. 

Higit sa lahat, ang proyektong ito ay naghahatid ng pagkilala na ang edukasyon ay hindi na nakabatay sa kung saan ka sa bansa dahil ang pag-asa ay sa pagkakaroon ng WiFi, kahit sa bundok o dalampasigan man.

Ngayong lahat ng impormasyon ay nasa internet na, nararapat lang na tayo ay mag-invest para sa mga kabataan. Tama lang na bigyan ng pansin ang problema ng mga pampublikong paaralan sa kung paano makakasabay ang bawat mag-aaral sa bilis ng teknolohiya. 

Ang pagkakaroon ng libre at dekalidad na WiFi connection ay isang malaking ginhawa para sa mga guro, mga magulang at sa mga batang nangangarap.

Gayundin, ang naturang programang ay hindi lang tungkol sa internet, ito’y koneksyon ng gobyerno sa bawat mamamayan, at pagbibigay sa lahat ng mag-aaral ng magandang kinabukasan. 

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com