Nararanasang pagdarahop ng mga Pinoy, posibleng bunga ng economic sabotage

ni Ka Ambo @Bistado | September 30, 2025

GUMAGRABE na ang sitwasyon.

Ito ay parang daluyong makarang sumabog ang dambuhalang dam.

P100 bilyong insertion sa badyet, kinumpirma.

----$$$--

INAMIN ni Sen. Ping Lacson na natuklasan niya ang P100 bilyong singit sa badyet.

Ang mapait, kinumpirma niya na “almost all” senator ay sabit sa insertion.

----$$$--

GAYUNMAN, agad niyang inabsuwelto ang mga kapwa niya senador sa pagsasabing “legal” ang insertion at walang nilabag na batas.

Ngek, ‘yun ay sarili niyang “opinyon”.

Alam kaya niya na tanging ang Korte Suprema lamang ang natokahan ng Konstitusyon na mag-interpret ng batas?

----$$$--

HINDI puwedeng mag-intepret si Lacson sa legalidad ng insertion lalo pa’t umabot ito ng P100 bilyon.

Siya rin ang may sabi “dati-rati” ay milyones lang — pero namangha siya nang matuklasan, multi-bilyong piso ito.

----$$$--

ANG batas ay nakapundasyon — sa aktuwal na ebidensya at motibo o malisya ng aktibidad.

Ang pagtukoy sa “pangalan” na dokumentado kung sino ang “utak ng insertion” — ay maituturing nang matibay na ebidensya.

Ang “MALISYA” o motibo ay papasok — sa bulto o volume o dambuhalang halaga ng “insertion”.

-----$$$--

Pinakamabigat na element sa krimen — at well-documented ito bukod pa ang aktuwal na testimonya — ay ang “ghost project”, “substandard” at incomplete implementation na direktang kaakibat ng naturang insertion!

Ang tatlong iyan — nakadokumento sa minutes of proceedings kung sino ang nag-insert, volume o extra-ordinaryong bulto ng halaga, at ang palpak na proyekto bukod pa ang serye ng higit pa sa 2 testimonya ng mga testigo — ay sapat-sapat nang makatindig sa hukuman ang kaso ng plunder.

----$$$--

Kung susuriin, hindi sapat ang kasong plunder sa krimeng ito, bagkus ito ay maituturing na isang klase ng economic sabotage.

Isa itong economic sabotage, dahil makikita dito na kakutsaba ang government banks o ang manager nito — sa paglalabas ng milyun-milyong piso — nang lihim at lumabag sa normal na regulasyon ng Bangko Sentral.

----$$$--

ISANG economic sabotage ito dahil — imbes na gumamit ng tseke o patak-patak i-withdraw, iwini-withdraw nang kalmante o ordinaryo ang “salapi” -- cold cash -- nang may basbas ang bangko.

Okey lang kung ibinabalik sa bangko ang bilyung-bilyong kulimbat pero hindi, bagkus ito ay pinaniniwalaang itinatago sa “sariling bahay o condo o gusali”.

----$$$--

INAMIN ng gobernador ng Bangko Sentral na nababahala siya mismo at nagugulantang sa bulto-bultong salapi na inilalabas sa bangko.

Dapat imbestigahan kung ito ay itinatago sa mga gusali, condo at residensya.

Ibig sabihin, wala sa sirkulasyon ang multi-bilyong pisong kulimbat, bagkus ito ay nakaimbak sa malalaking silid imbes sa bangko, hindi kasi kasya sa ordinary vault.

----$$$--

SA tradisyon ng engrandeng kasalan sa Bulacan, ginagamit sa hapag-kainan ang isang napakahabang mesa na nagsisilbing “presidential table o center table” para sa mga ninong at ninang at maging sa ikakasal.

Ang tawag po riyan ay “MAHABANG-DULANG”.

-----$$$--

SA pagbibilang at pagpaparte-parte ng cold cash, hindi ordinaryong mesa ang ginamit ng mga enhinyero ng DPWH, bagkus ay isang “mahabang dulang”.

Ebidensya ito, hindi ito simpleng kasong plunder, bagkus ay isang economic sabotage.

----$$$--

KAPAG ang volume ng salapi ay itinago — kahit barya-barya lang, magbubunga ito ng “negatibo sa ekonomiya”.

Hindi kasi makakaikot sa merkado -- ang malaking volume ng aktuwal na cash.

Ang nararanasang pagdarahop ngayon ng mga ordinaryong Pinoy — ay posibleng bunga ng economic sabotage na dapat imbestigahan ng Bangko Sentral at NEDA.

-----$$$---

HINDI ibinabalik o inire-redeposit ang mga nakulimbat na bilyung-bilyong piso — na magbubunga ng “hindi sinasadyang krisis” sa ekonomiya.

Ang pagtatago ng bulto-bultong barya sa alkansiya — ay tuwirang nakakaapekto sirkulasyon ng salapi.

PAANO pa ang bilyong pisong nakalatag lamang sa “mahabang dulang” sa master bedroom ng mga modernong kawatan?

Umiiwas ang mga kolokoy na magdeposito sa bangko — para “hindi magkaroon ng money trail”.

Malinaw na malinaw ang modus-operandi ng mga talipandas!

---

Kung may reaksyon, sumbong o katanungan, sumulat sa ASINTADO ni Judith Sto. Domingo sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa asintado.bulgar@gmail.com.

Palusot ng mga ‘pekeng’ lingkod-bayan kapag nabisto, nagsasakit-sakitan para makalabas ng ‘Pinas

ni Pablo Hernandez @Prangkahan | September 30, 2025

SANGKATUTAK NA PERA NG BAYAN NA-SCAM NG MAG-ASAWANG DISCAYA KAYA SANGKATUTAK DIN ANG KANILANG BANK ACCOUNTS -- Nasa 427 bank accounts na may kabuuang P180 billion ng pamilya Discaya ang ipina-freeze na ng Anti-Money Laundering Council (AMLC).

Patunay iyan na kaya sangkatutak ang bank accounts ng pamilya Discaya ay dahil sangkatutak din ang kanilang na-scam sa pera ng bayan, buset!

XXX

‘SUPOT’ ANG ‘PASABOG’ NI MARINE RET. SGT. GUTEZA, MAS PINAG-USAPAN ANG PAGIGING KOMEDYANTE NIYA SA SENADO, AT PEKENG AFFIDAVIT KAYSA SA ALEGASYON NIYANG KICKBACK NI REP. ROMUALDEZ -- Nang tawagin ni Sen. Rodante Marcoleta ang kanyang "surprise witness" na si retired Marine Sgt. Orly Guteza  noong September 25, 2025 sa imbestigasyon ng Senate Blue Ribbon Committee na magli-link kay Leyte Rep. Martin Romualdez sa pagtanggap ng kickback kay Ako Bicol Partylist Rep. Zaldy Co kaugnay sa flood control projects scam, inakala talaga ng lahat na matinding “pasabog” ang ibubulgar nito sa publiko.

Ang problem, ang "pasabog" ni Guteza ay "supot" dahil nakita ng publiko na bukod sa nagkakandautal na ito sa kanyang binabasang salaysay, naging katatawanan pa siya sa Senado at pinagtawanan din siya ng publiko nang dalawang beses siyang pagalitan ni Sen. Marcoleta dahil naging kulang-kulang ang kanyang statement, at kalaunan ay nabulgar pa na peke ang kanyang affidavit matapos sabihin ni Atty. Petche Espera na pineke ang lagda niya sa notaryo ng salaysay ng retired Marine soldier.

Sablay talaga ang "pasabog" ni Guteza dahil imbes ang pag-usapan ng publiko ay ang pagtanggap umano ng kickback ni Cong. Romualdez mula kay Cong. Zaldy Co, eh ang mas pinag-usapan ng mamamayan ay ang peke niyang affidavit at pagiging "komedyante" sa pagdinig sa Senate Blue Ribbon Committee, boom!

XXX

MALI-LINK TALAGA SI REP. ROMUALDEZ SA KICKBACK DAHIL SA RAMI NG MGA KONGRESISTA, SI ZALDY CO NA KONTRAKTOR PA ANG GINAWA NIYANG CHAIRMAN NG HOUSE COMMITTEE ON APPROPRIATIONS -- Sa totoo lang, hindi naman talaga maiiwasan na maikonek si Cong. Romualdez sa sangkatutak na flood control projects na isiningit ni Cong. Zaldy Co sa 2025 national budget.

Sa dinami-rami kasi ng mga kongresistang puwedeng maging chairperson ng House Committee on Appropriations, eh mantakin n’yo, ang kontratistang kongresista pa na si Zaldy Co ang inilagay niyang mamuno sa makapangyarihang komite na ito (Appropriations) sa Kamara noong 19th Congress, at nang sumabog ang isyung flood control projects scam ay mantakin n’yo kara-karaka ay binigyan agad niya ito (Zaldy Co) ng travel authority para makapuslit palabas ng ‘Pinas, na sa ngayon ay palipat-lipat na ng bansang pagtataguan, buset!

XXX

PALUSOT NG MGA ‘LINGKOD-BAYAN’ NA KAPAG NABISTO NG PAGNANAKAW SA KABAN NG BAYAN, NAGKAKASAKIT AT NAGPAPAGAMOT SA ABROAD TULAD NINA ZALDY CO AT COA COMM. MARIO LIPANA -- Hindi lang si Cong. Zaldy Co ang nasa labas na ng bansa, kundi pati si Commission on Audit (COA) Commissioner Mario Lipana na isinangkot ni Dept. of Public Works and Highways (DPWH) former Usec. Roberto Bernardo sa flood control projects scam dahil nanghingi raw ito ng mga “proyekto” para sa misis niyang kontratista na si Malou Lipana.

Pareho ang alibi nina Cong. Zaldy Co at Comm. Lipana sa paglabas ng bansa, ang kongresista ay para raw magpagamot sa Amerika, na kalaunan ay nalaman na kung saan-saang bansa na raw ito nagtutungo para magtago, at sa parte naman ng komisyoner (Lipana), kaya umalis ng ‘Pinas para naman daw magpagamot sa Singapore.

Ganyan ang palusot ng mga ‘pekeng’ lingkod-bayan, na kapag nabisto ng pagnanakaw nila sa kaban ng bayan, mga nagpapanggap na nagkakasakit, lalabas ng bansa para raw magpagamot, pero ang katotohanan ay para magtago, mga pwe!

Turista, maaaring mabigyan ng VAT refund

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | September 30, 2025

Dear Chief Acosta,

Magandang balita na maraming turista ang nagnanais bumisita sa ating bansa. Maliban sa paglago ng ating turismo ay nakikinabang din ang ating mga tindahan sa dagdag na kita. Kung kaya nais ko sanang malaman kung maaari bang makakuha ng tax refund ang mga turista kung sila ay bumibili ng mga gamit sa ating bansa? Salamat sa iyong magiging tugon.

-- Alyssa

---

Dear Alyssa,

Matatagpuan ang kasagutan sa iyong katanungan sa mga probisyon ng Republic Act (R.A.) No. 12079, na nag-amyenda sa National Internal Revenue Code of 1997 sa pamamagitan ng pagdagdag ng panibagong seksyon na nagsasaad na:

“Section 112-A. VAT Refund for Tourists. –

1. A tourist shall be eligible for a VAT refund on locally purchased goods if the following requisites are present:

2. The goods are purchased in person by the tourist in duly accredited stores;

3. Such goods are taken out of the Philippines by the tourist within sixty (60) days from the date of purchase; and

4. The value of goods purchased per transaction is equivalent to at least Three thousand pesos (P3,000.00): Provided, That such threshold shall be subject to review and adjustment every three (3) years by the Secretary of Finance, upon recommendation of the Commissioner of Internal Revenue, taking into consideration the Consumer Price Index (CPI) as published by the Philippine Statistics Authority (PSA).

2. The Department of Finance shall engage the services of one (1) or more reputable, globally recognized, and experienced VAT refund operators to provide end-to-end solutions to the government for the establishment and operation of a VAT refund system for tourists.

3. The refund under this section may be made either electronically or in cash.

4. The amount necessary for the VAT refund system for tourists under this Code shall be charged against the special account in the General Fund as provided under Section 106 of this Code.

For purposes of this section, the term ‘tourist’ means a non-resident foreign passport holder.”

Sa batas na ito, maaaring mabigyan ang isang turista ng Value-Added Tax (VAT) refund para sa mga bagay na binili sa ating bansa. May mga panuntunan na dapat sundin. Nakasulat sa nabanggit na probisyon ng batas na ang bagay ay binili ng personal ng turista sa nararapat na akreditadong mga tindahan sa ating bansa. Dagdag dito, ang naturang bagay ay dapat dalhin ng turista palabas ng Pilipinas sa loob ng 60 araw mula sa petsa ng pagbili. Panghuli, ang halaga ng nasabing bagay dapat na hindi bababa sa P3,000.00 sa bawat transaksyon. Ang huling kondisyon ay maaaring baguhin kada tatlong taon base sa kasalukuyang consumer price index na inilalabas ng Philippine Statistics Authority. Ang tax refund ay maaaring ibigay electronically o in cash.

Para rin sa iyong kaalaman, nakasaad sa Seksyon 5 ng Implementing Rules and Regulations (IRR) ng R.A. No. 12079 na ang VAT refund ay hindi angkop o magagamit sa mga sumusunod:

“Section 5. Eligible Goods. - The VAT refund shall only apply to retail and tangible goods, such as clothing, apparel, electronics, gadgets, jewelry, accessories, souvenirs, food or non-food consumables, and other goods intended for personal use. 

The following are not qualified for the VAT refund under this IRR:

1. Goods in commercial quantity;

2. Goods to be consumed fully or partially in the Philippines;

3. Goods purchased from e-marketplaces and other digital or online stores; and

4. Services, such as transportation, accommodation, or other hospitality services.”

Kung kaya, ang VAT refund ay maaari lamang makuha ng isang turista kung ang mga panuntunan ay masusunod at ang nabili na gamit ay sakop sa Seksyon 5 ng IRR ng R.A. No. 12079. 

Sa iyong nabanggit na sitwasyon, kung ang isang turista ay personal na bumili ng gamit sa akreditadong tindahan sa ating bansa, ang naturang bagay ay dadalhin niya palabas ng Pilipinas sa loob ng 60 araw mula sa petsa ng pagbili, at ang presyo nito sa bawat transaksyon ay hindi bababa sa nakasaad sa batas o naaakmang halaga, maaari siyang makakuha ng VAT refund. Ito ay maaaring mas lalong makaengganyo sa mga turista na bisitahin ang ating bansa at mapalago pa nang husto ang ating ekonomiya at turismo.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay. 

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.