Pagkakamali ng mga lider, sanhi ng pagkakawatak-watak

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | June 1, 2025

Anim na araw nang naglalakad ang munting grupo ng mga Pinoy sa probinsya ng Galicia, España. 

Mula Sarria hanggang Santiago de Compostela isinasagawa ng grupo ang Camino de Santiago de Compostela. Sa mga araw na nagdaan, nababasa na lang namin sa internet ang mga pangyayari sa ating bansa. 

Napakalayo man, hindi namin maaaring balewalain ang kalagayan ng Pilipinas. Kaya sa mga huling araw ng aming paglalakad, kasama sa panalangin at sakripisyo ng mahaba at mahirap na paglalakad ang kapakanan ng bansa at ng buong mundo.

Nananabik nang makabalik ang lahat ng mga naturang peregrino (pilgrims) sa ‘Pinas upang muling makilahok sa mga usapin, panalangin at pagkilos para sa kapakanan ng

Inang Bayan. Kailangang maintindihan ang mas malalim na kabuluhan at epekto ng mga nagaganap sa ating bansa. Dapat masagot ang mga katanungan tungkol sa iba’t ibang pangyayari. Una, bakit at paano nangyari ito? Pangalawa, ano ang epekto nito? Pangatlo, anu-ano ang sinasabi ng mga lider ng administrasyon at oposisyon tungkol dito? Ano ang nararapat na gawin ng taumbayan hinggil sa isyu?

Kasama sana tayo sa ikatlong paglalayag ng Atin To sa West Philippine Sea (WPS). Ano na kaya ang mga nangyari sa mahalagang paglalayag na ito? 

Nagkagulo at nabulabog ang marami nang isulat ni Richard Heydarian na tila, “Nagkamali si PBBM sa kanyang desisyon na ipahuli at payagang ilipat sa ICC, sa The Hague si dating Pangulong Duterte.” 

Ito ba’y batay sa makatotohanang pagsusuri ng mga legal at pulitikal na datos hinggil sa pag-aresto at paglipat sa dating pangulo sa ICC, The Hague? O isa pa ring pulitikal na haka-hakang lumilitaw dahil sa patuloy na pagtatagisan ng mga Duterte at Marcos, at sa kapansin-pansin na epekto ng pagkilos ng dalawang panig, na sa isang banda ay tila humihina ang hatak ng kampong PBBM at patuloy ang hatak ng katunggali nito? Ngayon pa lang ay nagpoposisyon na ang oposisyon para sa 2028. 

Isa na sa kapansin-pansin na pagkilos nito ay ang pagpapalutang ni Sen. Risa Hontiveros para kumandidato sa mas mataas na puwesto sa 2028. 

Natanggal na sa wakas si Menardo Guevarra bilang Solicitor General at ang ipinalit sa kanya ay si Darlene Marie Berberabe, dating presidente ng Pag-ibig Fund noong 2010, kasalukuyang dean ng UP College of Law. At ang umuugong na planong magkaroon ng “reconciliation” (pagkakasundo) ang dalawang kampong magkatunggali: Marcos at Duterte.

Napakarami pang maaari nating itala rito ngunit hanggang pagtatala na lang ang magagawa kung napakalayo natin sa pinangyayarihan ng lahat. Subalit hindi maaaring tawaran ang bisa at kabuluhan ng panalangin sa mga gumagawa nito. Ipinaliwanag natin sa mga kasama sa Camino de Santiago, na maliit man ang bilang ng mga naglalakbay na Pinoy bahagi pa rin ito ng tuluy-tuloy na paglalakbay ng lahing Pinoy tungo sa kaliwanagan at kalayaan. 

Mahalaga’t magandang tingnan muli ang kasaysayan ng LAKARAN, ang banal na paglalakbay mula kay Herno Pule at kanyang mga kasama hanggang kina Andres Bonifacio ng Katipunan. 

Hindi tumitigil ang LAKARAN nina Pule at Ka Andres. Kung susuriin at pagninilayan natin nang husto, magkakaugnay ang lahat ng mga pangyayari mula noon hanggang ngayon. Ang pagkakaiba lang ay walang isang indibidwal o grupo na tumitimon sa paglalakbay na kailangang gawin ng lahat.

Nakakatulong balik-balikan ngayon ang motto ng bagong Papa Leo XIV. “In Illo Uno Unum.” At sa iisang Kristo tayo ay iisa. Kung iisa ang sinasamba at sinusunod, magkakaisa ang lahat. At ito ang malinaw na problema ng ating bansa ang pagkakahati-hati natin hanggang ngayon. 

Hindi naisama sa listahan ng mga pangyayari sa itaas ang ‘di pagkakaisa o ang pagkakahati-hati ng bansa hanggang ngayon. Hindi naman nangyari ito nang biglaan.

Nangyari ito nang dahan-dahan, unti-unti sa mga pagkakamali ng mga nagdaang namuno at mga sinasadyang proseso ng paghahati-hati.

Oo, mahalagang tanong ang, “Bakit at paano nagkahati-hati, nagkahiwa-hiwalay ang mga mamamayang Pilipino?” 

Sa halip na tangkain nating sagutin ito, sapat na sa ngayon na magpatuloy tayo sa panalangin at pagsasakripisyo para sa Inang Bayan at sa kanyang mga anak, mga magkakapatid, magkakadugong mamamayang Pilipino.

“Imulat po Ninyo kami sa kadiliman ng aming mga pagkakamali. Ituro po Ninyo kami sa tunay na liwanag upang muli kaming magkaisa at sama-samang ipaglaban at makamtan ang kalayaan!” Amen.

Paglalakbay tungo sa kapayapaan at pagkakaisa

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | May 25, 2025

Naririto kami, dalawang pari at 11 manlalakbay mula sa Pilipinas para isagawa ang maikling bersyon ng Camino de Santiago de Compostela, mula Sarria hanggang Santiago de Compostela. 

Siyam na araw ng paglalakad ng apat hanggang limang oras. Panalangin at sakripisyo para sa mga kahilingang personal sampu ng mga problemang pambansa at pandaigdigang humihingi ng mapayapa at malalim na kalutasan. 

Sa dalawang antas, isang lokal at ang pangalawa ay global, nagsimula ang proseso ng pagbabago. Natapos ang halalan sa Pilipinas. Naideklara na ang mga bagong senador, kongresista, gobernador, mayor at mga konsehal. 

Magsisimula na ang paglilitis ng Bise Presidente sa Senado at Kamara. Nagsabi na noong Huwebes ang Pangulo na magbitiw ang lahat ng miyembro ng kanyang gabinete. Hindi natin alam kung ano ang ibubunga ng lahat ng ito para sa bansa at mga mamamayan. 

Namatay si Papa Francisco at nahirang ang kanyang kapalit na si Papa Leo XIV. Mula sa Papa ng Pag-asa tungo sa Papa ng Pagkakaisa, magdarasal ang lahat na tuluy-tuloy pa rin ang paglaganap ng pag-asa at nawa’y matamo natin ang pagkakaisa. Ang lahat ng ito ay aming ilalakad at ipagdarasal sa mga susunod na araw. Ito ang unang panalangin na iaalay ng aming munting grupo sa simula ng aming Camino bukas ng umaga:

Panalangin para sa mabuti at banal na buhay-paglalakbay

Panginoon ng mabuti at banal na paglalakbay, Kayo po ang aming mabuting pastol at kami naman ang Inyong mga tupa.

Samahan at gabayan Niyo po kami sa aming buhay at pang-araw-araw na paglalakbay. 

Turuan po Ninyo kaming maglakbay at ipahayag ang Inyong Mabuting Balita gaya ng ginawa ng Inyong mga alagad, tulad ni Apostol Santiago.

Salamat po sa Inyong Pastol na si Papa Francisco na nagturong maging payak at maka-mahirap kami at ang aming mga pastol ay maging sing amoy ng Inyong mga tupa. 

Siya po ang nagsabing maganda at mainam na ang Simbahan ay maging mahirap para sa mga mahirap. Siya rin ang nagsabing mahalin, arugain at ipagtanggol namin ang kalikasan, ang tahanan naming lahat. 

Sinabi rin Niyang magkakapatid kaming lahat (Fratelli Tutti) at isang banal na gawain ang pulitika kung ito ay nakatuon sa pangkalahatang kabutihan (common good). 

At dahil sa pinagdaraanan ng lahat sa ating mundo, itinalaga niya ang taong ito bilang taon ng pag-asa upang himukin ang lahat na maging Manlalakbay Tungo sa Pagasa (Pilgrims of Hope) kasama si Kristo, ang Panginoon ng Pag-asa. At bago siya namatay, inanyayahan niyang maging sinodal, maglakbay, makinig at mag-usap nang sama-sama ang lahat.

Salamat po sa mabilis na paghirang ng kapalit ni Papa Francisco sa katauhan ni Papa Leo XIV. Kung ang buong buhay ni Papa Francisco ay ganito ang pagbabahagi ng pag-Asa ni Kristo sa mahihirap, sa sugatang kalikasan at sa mundong pinagugulo ng mga mararahas at ‘di makatarungang namumuno, hinirang naman ng Diyos si Papa Leo XIV upang tahakin ng lahat ang landas ng pagkakaisa. Ito ang diwa ng motto ni Papa Leo XIV, “In Illo Uno Unum,” (Sa Isa, Iisa Tayo). 

Mula ito kay San Augustino na nagsabing, “Naiintindihan ko ang isa sa iisang Kristo. Marami nga tayo ngunit iisa.” (Mula sa Exposition on Psalm 127 paragraph 2, St. Augustine).

Ganito po ang pinagdaraanan ng buong mundo: ang kahirapan, pagkasira ng kalikasan, ‘di pagkakasundo ng mga bansa at sa loob ng mga bansa, at ang banta ng giyera.

Kasabay nito, ang bawat isa sa amin ay naglalakbay at naghahangad ng kapayapaan, paghihilom, kaliwanagan sa aming mga personal na buhay. 

Alam man o hindi, batid man o hindi, hangad ng bawat isa, naglalakbay ang bawat isa tungo sa mabuti at banal na buhay kasama ang kapwa tungo kay Kristo.

Aniaalay namin ngayon sa aming Camino ang bawat yapak bilang panalanging tigib ng pag-asa at nangangarap sa kapayapaan at pagkakaisa ng lahat!

Amen.

Ang walang katapusang ‘LakaRun’ tungo sa liwanag at kalayaan

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | May 18, 2025

‘Lakaran’ ang tawag nina Andres Bonifacio sa banal na paglalakbay tungo sa liwanag na isinasagawa ng mga miyembro ng Katipunan bilang espirituwal na paghahanda sa kanilang paglaban para sa ating kalayaan.

Ito ang lakaran noon na tila hindi pa rin natatapos hanggang ngayon. Mahaba-haba na rin ang personal nating lakaran na tinawag nating ‘LakaRun’ o lakad at takbo para sa kaliwanagan, katotohanan, katarungan at kalayaan. Tatlongpung taon na ang lumipas nang sinimulan natin ang LakaRun mula Monasterio ng Carmel sa Subic, Zambales hanggang Monasterio ng Carmel sa New Manila, Quezon City. At mula noon hanggang ngayon, wala pa ring tigil ang ating paglakad at pagtakbo tungo sa kalayaan ng ating mahal na Inang Bayan.

Bukas, Lunes, Mayo 19, tuluy-tuloy ang ‘LakaRun tungo sa Kaliwanagan’. Mag-aalay tayo ng misa (alas-6 ng gabi, EDSA Shrine) para sa patuloy na paghahanap at paglaban para sa kaliwanagan ng mga mamamayang Pilipino. 

Isang linggo na bukas mula nang matapos ang kontrobersiyal na halalan 2025. Kontrobersiyal dahil sa nakakadismayang papel ng mga automated counting machines o ACM na gawa ng MIRU, isang Koreanong korporasyon. 

Sa buong bansa, sari-saring palpak ang naranasan ng mga botante dahil sa mga ACM ng MIRU. Hindi pala gawa para sa mainit na temperatura. Kapag naiinitan, bumabagal o tumitigil ang makina. Kaya’t makikita sa mga presinto ang mga electric fan na nakatutok sa mga ACM. Sa mga presinto sa Quezon City inabot ng siyam-siyam ang pagboto dahil sa mabagal at depektibong ACM. 

At tulad ng nakaraang 2022 election, napakabilis natapos ang botohan. Napakabilis na nagkaroon ng partial and unofficial results para sa “Magic 12” na mga senador. Nakapagtataka at kaduda-duda ang bilis nito.

Ngunit salamat at nakapasok ang dalawang kandidato na magbibigay pag-asa sa matagal ng dismayadong mamamayan. 

Hindi pumapasok sa “Magic 12” ng mga survey sina Kiko Pangilinan at Bam Aquino ngunit kagulat-gulat nang lumabas na No. 2 si Bam at No. 5 si Kiko sa nanalong senador. Nakatataba rin ng puso ang pagpasok sa Kongreso nina Leila De Lima at Ciel Diokno bilang mga Kinatawan ng kani-kanilang partylist.

Hindi kailangan ang maraming kandila sa madilim na gubat. Hindi man nanalo ang lahat ng mga kandidatong inaasahan nating bumuo ng tunay at lehitimong oposisyon, ngunit kikilos at maglilingkod ng tapat ang mga naghahanap at nagdadala ng liwanag.

Sa Martes, Mayo 20, 2025, maglalakbay tayo patungo ng Espanya para isagawa ang maikling Camino de San Tiago de Compostela. Ihahatid kami ng van (kasama natin ang 12 mga peregrino) mula Madrid hanggang Sarria (503 kilometro). Magkasamang maglalakad ang ating munting grupo ng mga peregrino mula Sarria hanggang San Tiago de Compostela, kung saan nakalibing si San Tiago, Apostol.

Matagal nang ginagawa ng maraming peregrino ang Camino de San Tiago de Compostela. Kakaiba ang Camino, paglalakad na isasagawa ng munting grupo natin. Hindi lang basta personal na banal na paglalakbay o pilgrimage, kundi lakbay-panalangin para sa ating mahal na simbahan at bansang Pilipinas.

Daang taon na ang nakalipas nang sinimulan ni Apolinario de la Cruz (Ermano Pule o Manong Pule) ang kanilang ‘Lakaran’. Pundador si De la Cruz ng Confradia de San Jose ng Lucban, Quezon (1832). 

Isinasagawa ng mga kawani ng Confradia ang ‘Lakaran’, ang banal na paglalakbay tungo sa kaliwanagan at kalayaan ng mga Pilipino sa España. 

Hindi nagustuhan ng mga Kastila, kapwa kapangyarihang sibil at relihiyoso ang mga gawain ng grupo ni De la Cruz. Pinaghinalaang merong rebolusyonaryong pakay ito, kaya’t hindi naglaon ay napilitang umiwas at magtago ang Confradia ni De la Cruz. 

Nang mahuli ng mga guardia sibil (sundalong Kastila) si Ermano Pule at kanyang mga kasama, pinagpapatay ang mga ito. Ayon sa mga sinaunang ulat, pinagpira-piraso ang katawan ni Manong Pule at tinuhog ang mga ito sa mga kahoy na ikinalat sa mga kalye sa bayan ng Lucban bilang babala sa sinumang magtangkang lumaban sa mga Kastila.

Daan taon na nga ang nagdaan, at iba’t ibang mananakop at kalaban na ang ating hinarap. Mula sa mga Kastila, kasunod ang mga Amerikano at Hapon at ngayon, hindi lang mga banyagang mananakop kundi sarili nating mga kababayan ang umaagaw sa atin ng kaliwanagan at kalayaan.

Naririyan ang mapanakop na pagbabaybay ng mga barkong Tsina sa ating West Philippine Sea, at sa kasawiang palad, naririyan din ang mga patuloy na pinagkakanulo ang ating bansa.

Dalawang camino, dalawang paglalakbay ang hindi matatapos at kailangang tapat nating ipagpatuloy. 

Dapat tapat tayong maglakbay tungo sa Diyos at sa kanyang kaharian. Ganoon din bilang mga tapat na anak ng Inang Bayan, walang sawa, habang buhay na paglalakbay tungo sa liwanag at kalayaan ng lahat.