Ang walang katapusang ‘LakaRun’ tungo sa liwanag at kalayaan

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | May 18, 2025

‘Lakaran’ ang tawag nina Andres Bonifacio sa banal na paglalakbay tungo sa liwanag na isinasagawa ng mga miyembro ng Katipunan bilang espirituwal na paghahanda sa kanilang paglaban para sa ating kalayaan.

Ito ang lakaran noon na tila hindi pa rin natatapos hanggang ngayon. Mahaba-haba na rin ang personal nating lakaran na tinawag nating ‘LakaRun’ o lakad at takbo para sa kaliwanagan, katotohanan, katarungan at kalayaan. Tatlongpung taon na ang lumipas nang sinimulan natin ang LakaRun mula Monasterio ng Carmel sa Subic, Zambales hanggang Monasterio ng Carmel sa New Manila, Quezon City. At mula noon hanggang ngayon, wala pa ring tigil ang ating paglakad at pagtakbo tungo sa kalayaan ng ating mahal na Inang Bayan.

Bukas, Lunes, Mayo 19, tuluy-tuloy ang ‘LakaRun tungo sa Kaliwanagan’. Mag-aalay tayo ng misa (alas-6 ng gabi, EDSA Shrine) para sa patuloy na paghahanap at paglaban para sa kaliwanagan ng mga mamamayang Pilipino. 

Isang linggo na bukas mula nang matapos ang kontrobersiyal na halalan 2025. Kontrobersiyal dahil sa nakakadismayang papel ng mga automated counting machines o ACM na gawa ng MIRU, isang Koreanong korporasyon. 

Sa buong bansa, sari-saring palpak ang naranasan ng mga botante dahil sa mga ACM ng MIRU. Hindi pala gawa para sa mainit na temperatura. Kapag naiinitan, bumabagal o tumitigil ang makina. Kaya’t makikita sa mga presinto ang mga electric fan na nakatutok sa mga ACM. Sa mga presinto sa Quezon City inabot ng siyam-siyam ang pagboto dahil sa mabagal at depektibong ACM. 

At tulad ng nakaraang 2022 election, napakabilis natapos ang botohan. Napakabilis na nagkaroon ng partial and unofficial results para sa “Magic 12” na mga senador. Nakapagtataka at kaduda-duda ang bilis nito.

Ngunit salamat at nakapasok ang dalawang kandidato na magbibigay pag-asa sa matagal ng dismayadong mamamayan. 

Hindi pumapasok sa “Magic 12” ng mga survey sina Kiko Pangilinan at Bam Aquino ngunit kagulat-gulat nang lumabas na No. 2 si Bam at No. 5 si Kiko sa nanalong senador. Nakatataba rin ng puso ang pagpasok sa Kongreso nina Leila De Lima at Ciel Diokno bilang mga Kinatawan ng kani-kanilang partylist.

Hindi kailangan ang maraming kandila sa madilim na gubat. Hindi man nanalo ang lahat ng mga kandidatong inaasahan nating bumuo ng tunay at lehitimong oposisyon, ngunit kikilos at maglilingkod ng tapat ang mga naghahanap at nagdadala ng liwanag.

Sa Martes, Mayo 20, 2025, maglalakbay tayo patungo ng Espanya para isagawa ang maikling Camino de San Tiago de Compostela. Ihahatid kami ng van (kasama natin ang 12 mga peregrino) mula Madrid hanggang Sarria (503 kilometro). Magkasamang maglalakad ang ating munting grupo ng mga peregrino mula Sarria hanggang San Tiago de Compostela, kung saan nakalibing si San Tiago, Apostol.

Matagal nang ginagawa ng maraming peregrino ang Camino de San Tiago de Compostela. Kakaiba ang Camino, paglalakad na isasagawa ng munting grupo natin. Hindi lang basta personal na banal na paglalakbay o pilgrimage, kundi lakbay-panalangin para sa ating mahal na simbahan at bansang Pilipinas.

Daang taon na ang nakalipas nang sinimulan ni Apolinario de la Cruz (Ermano Pule o Manong Pule) ang kanilang ‘Lakaran’. Pundador si De la Cruz ng Confradia de San Jose ng Lucban, Quezon (1832). 

Isinasagawa ng mga kawani ng Confradia ang ‘Lakaran’, ang banal na paglalakbay tungo sa kaliwanagan at kalayaan ng mga Pilipino sa España. 

Hindi nagustuhan ng mga Kastila, kapwa kapangyarihang sibil at relihiyoso ang mga gawain ng grupo ni De la Cruz. Pinaghinalaang merong rebolusyonaryong pakay ito, kaya’t hindi naglaon ay napilitang umiwas at magtago ang Confradia ni De la Cruz. 

Nang mahuli ng mga guardia sibil (sundalong Kastila) si Ermano Pule at kanyang mga kasama, pinagpapatay ang mga ito. Ayon sa mga sinaunang ulat, pinagpira-piraso ang katawan ni Manong Pule at tinuhog ang mga ito sa mga kahoy na ikinalat sa mga kalye sa bayan ng Lucban bilang babala sa sinumang magtangkang lumaban sa mga Kastila.

Daan taon na nga ang nagdaan, at iba’t ibang mananakop at kalaban na ang ating hinarap. Mula sa mga Kastila, kasunod ang mga Amerikano at Hapon at ngayon, hindi lang mga banyagang mananakop kundi sarili nating mga kababayan ang umaagaw sa atin ng kaliwanagan at kalayaan.

Naririyan ang mapanakop na pagbabaybay ng mga barkong Tsina sa ating West Philippine Sea, at sa kasawiang palad, naririyan din ang mga patuloy na pinagkakanulo ang ating bansa.

Dalawang camino, dalawang paglalakbay ang hindi matatapos at kailangang tapat nating ipagpatuloy. 

Dapat tapat tayong maglakbay tungo sa Diyos at sa kanyang kaharian. Ganoon din bilang mga tapat na anak ng Inang Bayan, walang sawa, habang buhay na paglalakbay tungo sa liwanag at kalayaan ng lahat.

Liwanag sa dilim sa nakaraang halalan

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | May 17, 2025

Natapos na noong nakaraang linggo ang conclave, at natapos na rin noong nakaraang Lunes ang midterm election 2025 sa ating bansa. 

Nagulat ang lahat sa pagkakahalal ng bagong Santo Papa dahil hindi ito kasama sa mga pinag-uusapan ng mga kardinal.

Mainit ang diskusyon at pangangampanya para sa mga nangungunang kandidato sa pagka-Papa sa social media. Ganoon din ang nangyari sa ating bansa. 

Inisip ng marami na tiyak na mananalo ang mga sikat na kandidato dahil kilala na sila sa telebisyon at pelikula. Inisip din ng ilan na siguradong magwawagi ang mga miyembro ng mga dinastiya at matagal nang nasa puwesto. 

Ngunit, marami ring hindi alam ang mga tao na hindi kasama sa conclave na nababalot sa matinding misteryo at lihim. 

Marami ring hindi inaasahang mangyari sa nakaraang halalan na nakasanayan na tuwing halalan.

Kaya’t ganoon na lang ang gulat ng lahat nang lumabas sa balkonahe ng Basilica ng San Pedro ang bagong Pope Leo XIV na dating Kardinal Robert Francis Prevost. Isang Amerikano ang naging Santos Papa.

Hindi taga-Asia o taga-Africa. Hindi Amerika Latina kundi isang Amerikanong ipinanganak sa Chicago, Illinois, USA. Paano nangyari ito at walang mga poster. Walang kampanya sa television, radio, diyaryo, online. Tiyak na merong mga bulung-bulungan at hanggang doon na lang. “Dark horse” daw ang naging Santo Papa, na sabi ng ilang hindi lang “dark horse” kundi very, very dark horse.

Marami ang nag-aagawan sa suporta ng mga botante at palakihan ng mga billboard ads. Marami rin ang mga maliliit na posters na nakasampay sa gitna ng mga kalye.

Naririyan din ang sari-saring pagbili at pagbebenta ng boto. Malinaw ang ibig sabihin nito, dadaloy at napakalaking salapi at imumudmod ng mga kandidato sa mga botante. 

Ipagbabawal daw ng Comelec ang pagbebenta at pagbili ng mga boto ngunit nakalusot pa rin ito dahil laganap na ito at hindi kung sinu-sino lang ang gagawa nito. Mula sa pinakamalakas at pinakamayaman hanggang sa pinakamaliit at pinakamahirap. Ganyan ang tindi ng kamandag ng salapi sa pulitika, ang tindi ng kultura ng ayuda at kultura ng pagsandal at pag-asa sa pulitiko.

Ngunit, sa hindi inaasahang pagkakataon, bumoto ang mga kabataan, ang mga millennial at ang Gen Z. Kitang-kita ang epekto ng “botong kabataan.” Hindi nanalo ang maraming mga artista tulad nila Willie Revillame, Philip Salvador, Bong Revilla, Lucky Manzano at iba pa. Hindi rin nanalo ang ilang kilalang mga reelectionist na galing sa mga makapangyarihang pamilya tulad nina Gwen Garcia at Cynthia Villar. Bagama’t hindi nanalo ang mga alternatibong kandidato tulad nina Heidi Mendoza, Ka Leody de Guzman at Atty. Luke Espiritu, mas maganda pa rin ang puwesto ng mga ito kumpara sa dating Senador Manny Pacquiao. 

Kung titingnan naman ang mga nanalong kandidatong alternatibo tulad nina Kiko Pangilinan at Bam Aquino, Ciel Diokno ng Akbayan Partylist at Leila de Lima ng ML Partylist, malinaw ang papel ng mga kabataang naninindigan at nagsusulong na ng tunay na pagbabago, at tunay na pulitika.

Hindi aksidente at hindi suwerte ang umiral sa nakaraang halalan. Sa paraang hindi natin nakikita at inaasahan tulad ng nangyari sa conclave, meron ding naganap na hindi natin nakikita at inaasahan at hindi lubos na naiintindihan sa nakaraang halalan sa ating bansa.

Bagama’t hindi pa lubos na naipapaliwanag ang konsepto ng Simbalota, tila sa iilang napaliwanagan namin tungkol sa kahalagahan ng pag-aaral, pagbabahaginan, pagsusuri at panalangin, naroroon na ang diwa ng pagtitiwala at paghingi ng tulong sa Panginoong Diyos, Diyos ng katotohanan, Diyos ng pag-asa.

Ganoon na lang ang galak ng marami nang lumabas si Papa Leo XIV sa balkonahe ng Basilica ng San Pedro sa kauna-unahang pagkakataon. Hindi inaasahang maging pope si Kardinal Robert Francis Prevost dahil hindi siya llamado at hindi nababanggit sa mga kilalang social media accounts. Subalit hindi matatalo, hindi matatawaran ang Diyos ng mabuting balita, na Siya ring Diyos ng sorpresa.

Hindi pa kumpleto ang sorpresa. Hindi rin natin alam kung ano ang mangyayari ngayon sa pamumuno ng bagong pope at sa pagkakahirang ng mga kandidatong galing sa oposisyong pinilit sirain ng nagdaang administrasyon. 

Ngayon, sa gitna ng sorpresa at pagkamangha, ano ang ating gagawin? Napakarami! Hindi dapat magrelaks at maging kumpiyansa ang lahat. Dahil sa tinanggap na biyaya, kailangang gamitin ito sa lubos at wagas na paglilingkod. Kailangan pang palalimin ang panalangin at patatagin ang pananampalataya sa Diyos habang hindi nagpapabayang mag-aral, sumuri at kumilos para sa kapakanan ng lahat. 

Ipinagkaloob ang liwanag sa gitna ng dilim. Hindi dapat pabayaan ang liwanag bagkus palaganapin ito ng lubos. Tunay ngang nabuhay si Kristo, na Siya ang liwanag sa dilim, ang pag-asa nating lahat. Amen.

Mga botante, ipagdasal ang pipiliing kandidato

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | May 11, 2025

Matapos ang conclave ng mga kardinal ng Simbahang Katoliko, nahirang na ang bagong Santo Papa, si Pope Leo XIV, ang dating Cardinal Robert Francis Prevost, Amerikano, ipinanganak sa Chicago, Illinois. 

Wala sa mga nangungunang popular na kandidato ang pangalan ni Cardinal Prevost. Kung ito ay isang sabong o karera ng kabayo, malayong-malayo sa pustahan o dehadong-dehado siya. Kung ito rin ay halalang lokal o nasyonal sa Pilipinas, baka naituring na “nuisance candidate” pa si Cardinal Prevost. 

Ngunit, hindi ito Pilipinas, Roma ito at ang mga pipili ay mga kardinal ng Simbahang Katoliko. Walang kampanya, walang posters at paid ads sa radio, diyaryo, telebisyon at social media. Walang ayuda, walang vote-buying. Panalangin, pakikinig, pag-aaral, pagpili ng buong pagmamahal sa Diyos, sa tao, kalikasan at sa buong mundo.

Isang araw na lang halalan na at huling araw na ng kampanya kahapon. Ngayong Linggo, sa pagtigil ng lahat ng pangangampanya, walang dapat gawin kundi manahimik at manalangin. 

Nagawa na ng bawat kandidato ang puwede niyang gawin, at nagawa na rin ng lahat ng kanilang mga supporters ang lahat ng kanilang maaaring gawin.

Bagama’t, hindi kailangang magpahinga ang Diyos, tumigil siya noong ika-7 araw. Ito ang ibig sabihin ng “Sabbath” sa Hebreo. Hindi lang araw ng pamamahinga kundi ang panahon ng pagtigil ng lahat upang muling tingnan ang pagkilos ng Diyos na iba at higit sa pagkilos ng tao. 

Walang nagtatrabaho sa bayan ng Israel tuwing araw ng Sabado. Mula ika-6 ng gabi ng Biyernes hanggang ika-6 ng gabi Sabado o 24 oras, ititigil ang lahat upang manalangin, basahin ang Torah (ang banal na aklat ng mga Hudeo), kumaing magkasama ang buong pamilya at tingnan muli ang oras, ang panahon hindi ayon sa pagtingin ng tao kundi ayon sa pagtingin ng Diyos.

Hindi titigil ang mundo, kung tumigil tayo ng paggawa at hayaan lang tumakbo ang oras, hindi ayon sa karaniwang takbo nito ng mundo na nagsasabing “ginto ang oras,” (time is gold). Ganito nga ang mundo sa kanyang pagsukat sa oras at pera. Hindi dapat sayangin ang oras, bagkus dapat laging kumikita, nakikinabang sa bawat sandali ng buhay.

Maraming masaya sa panahon ng kampanya. Maraming napapakinabangan, kumita, tumanggap ng sari-saring ayuda mula bigas, de-lata hanggang salapi. 

Ngunit kung titigil at susuriin natin kung saan nanggaling ang mga salaping ipinamimigay bilang ayuda, makikitang bahagi ito ng programang pang-ayuda ng pamahalaan. 

Alalahanin natin na ang tunay nating pinagkakautangan ng loob ay ang Diyos. Mag-ingat tayong tumanaw ng utang na loob sa mga kandidatong galanteng-galenteng magbigay sa atin dahil hanggang doon na lang ang kanilang kaugnayan sa atin. Pagkatapos ng halalan, wala silang nakikitang utang na loob sa atin at gagawin nila ang gusto nilang gawin mula sa posisyong napanalunan nila. 

Ganito ang karamihan ng mga Pilipino. Madali tayong bigyan, madaling tumanggap dahil maraming mahirap sa atin. At kapag tumanggap tayo naaapektuhan ang ating pagtingin at pagtanggap sa nagbigay sa atin. Nagkakaroon na tayo ng utang na loob sa nagbigay. Samantalang merong mas totoo at mas malalim na prinsipyo kaysa utang na loob. Higit na malalim ang pananagutan. 

Ang pananagutan ay hindi lang sa tao kundi sa prinsipyo. May pananagutan ang mga lider, mga opisyal ng pamahalaan na imulat at palayain ang bawat mamamayan sa kanyang kamangmangan at kahirapan. Higit sa pera, kailangang bigyan ng opisyal o lingkod-bayan ng pagkakataon at tulong upang paunlarin ang kanyang buhay. 

Totoong may mga pagkakataong kailangang bigyan ng ayuda tulad ng mga biktima ng sunog o sari-saring kalamidad gaya ng bagyo, lindol at iba pa. Ngunit kailangan ng bawat mamamayan ang kakayahang itaguyod at ipagtanggol ang sarili, kailangan niyang lumago sa pananagutan.

Ano ang nangyari sa panahon ng kampanya? Tiyak na kakaunti ang pagkakataon na tumulong ang mga kandidato sa pagbabago ng pananaw, pag-uugali at kakayahan ng mga botante. Karamihan sa mga pagtitipon, pulong, miting de abanse ay tungkol sa kandidato at ang paulit-ulit na dahilan kung bakit dapat siyang iboto. Ngunit hindi malinaw kung ano at paano ang tatanggapin at gagawin para matutong tumayo sa sariling paa ang mga kandidato.

Tahimik na tahimik ngayon dahil wala nang kampanya. Bawal na at banal ang katahimikang ito. Tulad ng pagsimba, merong panahon ng pagsagot sa panalangin at pagsabay sa pag-awit. Ngunit maraming puwang ng pananahimik at panalangin. 

Baka magandang gawin ng bawat botante na dalhin sa simbahan ang kanyang listahan at sa harapan ng Diyos ay magtanong kung ang mga kandidatong ito ay dapat o hindi dapat iboto bukas.

Ito ang ‘SimBalota’, ang panalangin at pagpili ng kandidato ng merong pagmamahal sa Diyos, sa kapwang naghihirap at sa bansa. 

Nawa’y piliin natin sa katahimikan ng pag-iisa at panalangin ang mga kandidatong malinis ang pagkatao at wagas ang paghahangad na maglingkod sa mga mahihina at nangangailangan ng karunungan at lakas na tumindig na may kalayaan at pananagutan. Amen.