Sabi ni Doc 2/115

Bee Pollen, epektibo ba laban sa allergy?

BULGAR
Sep 15

ni Dr/Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | September 15, 2025

Photo File: BP

Dear Doc Erwin,

Ilang taon na mula nang ma-diagnose ako ng may allergic rhinitis, at mula noon ay patuloy akong umiinom ng mga gamot para rito. May asawa ako at may mga anak. Dahil sa kamahalan ng mga gamot na inireseta sa‘kin ng aking doktor ay nagsaliksik ako ng maaaring makatulong sa‘kin upang maibsan ang aking allergy.

Ang Bee Pollen ang isa sa mga nasaliksik ko na maaaring makatulong sa ‘kin. Nais ko sanang malaman kung may basehan ang aking mga napanood na videos sa YouTube at nabasa sa internet na epektibo ang Bee Pollen sa allergy. May ebidensya na ba ang mga researcher na ito ay makakatulong sa allergies? Safe ba ang Bee Pollen na gamitin laban sa allergy, at ano ba talaga ang Bee Pollen? Sana ay mapansin n’yo ang aking sulat at matugunan ang aking mga katanungan. -- Fortunato

Maraming salamat Fortunato sa iyong pagsulat at pagsubaybay sa Sabi ni Doc at BULGAR newspaper.

Ang Bee Pollen ay isang kilalang “apitherapeutic” product sa larangan ng natural medicine na may mga potential na medical at nutritional na gamit. Ang apitherapeutics ay mga natural agents na may chemical compounds na may approved action at range activity na maaaring gamitin bilang gamot laban sa mga sakit.

Ang Bee Pollen ay matagal nang ginagamit bilang medisina ng mga ancient societies ng Greece, China at Egypt. Tinawag itong “life-giving dust” ng mga ancient Egyptian.

May laman ang Bee Pollen na proteins, amino acids, enzymes, co-enzymes, carbohydrates, lipids, fatty acids, phenolic compounds, bio-elements at vitamins. Kumpleto ang mga essential amino acids na hindi ginagawa sa ating katawan. Marami din na vitamins katulad ng vitamin E, provitamin A, at Vitamin D. Mayroon din na Vitamin C at Vitamins B1, B2 at B6. May mga bio-elements din katulad ng sodium, magnesium, calcium, phosphorus, potassium, zinc, copper, manganese, iron at selenium. Dahil sa mga nabanggit, karaniwan din itong ginagamit ng mga atleta bilang pampalakas, ganu’n bilang nutritional support para sa may sakit, at sa mga matatanda.

Ayon sa 2015 article na isinulat ng mga scientist mula sa Medical University of Silesia sa bansang Poland, ang Bee Pollen ay may antifungal, antimicrobial, antiviral, anti-inflammatory, hepatoprotective, anti-cancer, immunostimulating at local analgesic effects. Nakakatulong din ito sa paggaling ng mga burn wounds.

Ayon pa sa artikulo na nabanggit na nailathala sa Evidence-based Complementary and Alternative Medicine Journal, ang Bee Pollen ay may anti-allergic activity. Binanggit nito ang pag-aaral ng mga Japanese scientists mula Atopy (Allergy) Research Center sa Juntendo University School of Medicine, sa Tokyo, Japan kung saan ang Bee Pollen ay napatunayang pinipigilan ang degranulation ng mast cells at pag-release nito ng histamine. Ang histamine ang dahilan ng iba’t ibang sintomas ng allergy.

Sa pag-aaral din ng mga scientist mula sa Centro de Ciencias da Saude ng Universiodade Federal da Paraiba sa bansang Brazil ay may anti-allergic effect ang Bee Pollen. Mababasa ang detalye ng kanilang pag-aaral sa Journal of Ethnopharmacology na inilathala noong September 2, 2008.

Bagama’t may anti-allergic effect ang Bee Pollen, maaari rin na maging dahilan ito ng allergic reaction ayon sa isang case study na binanggit sa research na isinagawa ng mga scientist mula sa Sweden, Egypt, China at United Kingdom. Kaya’t pinag-iingat ang mga may allergy, lalo na sa mga may allergy sa weed pollens, chrysanthemum at dandelion pollen. Mababasa ang pag-aaral na ito sa journal na Nutrients na inilathala noong May 31, 2021.

Ayon sa mga dalubhasa mula sa Medical University of Silesia sa bansang Poland, maaaring inumin ang Bee Pollen araw-araw, 3 hanggang 5 teaspoons para sa matatanda at 1 hanggang 2 teaspoons naman sa mga bata. Maaaring inumin ito mula 1 hanggang 3 buwan, at puwedeng ulitin ng 2 hanggang 4 na beses sa isang taon.

Tandaan lamang na maaaring makaapekto ang Bee Pollen sa ibang iniinom na gamot. Maaari rin na gumamit ng mababang dose kung iinumin ito kasama ang ibang mga gamot o para sa mga chronic diseases. Makakabuti kung kokonsulta sa inyong doktor o sa mga dalubhasa na may kaalaman sa natural medicine o alternative at complementary medicine.

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

Epekto ng turmeric laban sa obesity at diabetes

BULGAR
Sep 1

ni Dr/Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | September 1, 2025

Photo File: FP

Dear Doc Erwin,

Ako ay 35 years old, walang asawa at kasalukuyang empleyado sa isang pribadong kumpanya. Limang taon na ang nakakaraan ay na-diagnose ako na may diabetes at obesity. Ayon sa aking doktor makakabuti sa aking kalagayan kung mababawasan ang aking timbang, kaya’t nagsusumikap ako na magpapayat. Subalit nakalipas ang ilang taon ay bigo pa rin ako na pumayat at sa halip ay lalong nadagdagan pa ang aking timbang.

Sumangguni ako sa isang kakilalang nutritionist upang magtanong kung anong mga natural na pagkain o supplement ang makakatulong sa aking pagbabawas ng timbang. Ayon sa kanya, maaaring makatulong ang turmeric o curcumin sa aking pagpapayat. Nais ko sana na malaman kung may mga research studies na sa epekto ng turmeric/curcumin sa pagpapayat ng mga obese na may sakit na diabetes, at kung ito ay epektibo at hindi makakasama sa aking kalusugan. Patuloy sana kayong magbahagi ng mga pinakabagong kaalaman tungkol sa kalusugan sa BULGAR newspaper sa pamamagitan ng inyong Sabi ni Doc column. -- Armando

Maraming salamat Armando sa iyong pagsulat at pagsubaybay sa Sabi ni Doc at BULGAR newspaper.

Ayon sa pag-aaral na nailathala noong 2022 sa Diabetes Research and Clinical Practice journal, may estimated na mahigit sa 536 million na katao o mahigit na 10 porsyento ng global population noong taong 2021 ang may diabetes (Type 2 diabetes) at ito ay tataas pa hanggang 12 porsyento sa taong 2030. Isa sa mga risk factors na pinaniniwalaan ng mga dalubhasa na nakakaapekto sa pagkakaroon ng diabetes ay ang abdominal obesity. Kaya’t madalas na ang mga obese na indibidwal ay nagkakaroon ng diabetes.

Ang sakit na diabetes ay maaaring magkakomplikasyon at makaapekto sa iba’t ibang organs sa ating katawan. Maaaring maapektuhan ang ating mga mata, nerves at kidney at posible itong maging dahilan ng sakit sa puso, stroke at peripheral vascular disease. Dahil dito walang nag-iisang gamot ang epektibo sa diabetes at sa mga komplikasyon nito. Ito ang dahilan kung bakit patuloy na nag-aaral ang mga dalubhasa ng mga natural na alternatibo sa mga pharmaceutical drugs na kasalukuyang ginagamit ng mga doktor upang gamutin ang diabetes.

Noong 2023, sa isang meta-analysis study na inilathala sa American Journal of Clinical Nutrition, napag-alaman na nasa 80 porsyento ng mga pasyente ay karaniwang isinasama ang mga herbal supplements sa kanilang mga gamot. Ang Turmeric ay isa sa mga pinakapopular sa buong mundo na herbal supplement. Ang Turmeric ay galing sa halamang Curcuma longa L. at karaniwang makikita sa mga bansa sa Southeast Asia. Ang aktibong ingredient ng Turmeric ay tinatawag na Curcumin.

Ang Turmeric, at Curcumin na active ingredient nito, ay ginagamit sa iba’t ibang uri ng sakit katulad ng arthritis at ulcerative colitis. Ginagamit din ito bilang liver function enhancer, anti-depressant, at anti-inflammatory. Kilala rin ang Turmeric dahil sa lipid-lowering at anti-cytotoxicity effects nito.

Nito lamang August 2025 ay may lumabas na pinakabagong pag-aaral tungkol sa anti-obesity effect ng Turmeric. Sa isang meta-analysis ng mga randomized controlled trials sa epekto ng Turmeric/Curcumin sa obesity ng mga indibidwal na may Type 2 diabetes at pre-diabetes, napag-alaman ng mga dalubhasa mula sa Diabetes Research Center ng Tehran University of Medical Sciences sa bansang Iran na nakakababa ng timbang ang pag inom ng Turmeric o Curcumin.

Sa pag-aaral na nabanggit, uminom ng Turmeric/Curcumin ang mga pasyente sa loob ng 8 hanggang 36 na linggo. Ang mga uminom ng Turmeric/Curcumin ng mahigit sa 22 linggo ay nabawasan ng mahigit sa 2 kilograms ang timbang at nabawasan din ng 2 hanggang 3 centimeters ang waistline.

Mababasa ang meta-analysis study na ito sa Nutrition & Diabetes journal, Volume 15, Article Number 34 (2025). Inilathala ang artikulo na ito noong August 14, 2025.

Tatlo sa 20 pag-aaral na kasama sa meta-analysis study na ito ang nag-report ng mga adverse effects katulad ng pagsakit ng tiyan, pangangati, pagkahilo, constipation, hot flashes at nausea. Kaya’t kung ninanais na uminom ng Turmeric o Curcumin ay makakabuti na sumangguni muna sa inyong doktor upang magabayan sa tamang dosage at pag-inom nito upang maiwasan ang masamang epekto (adverse effects) at posibleng drug interactions sa mga gamot na iyong iniinom.

Maraming salamat muli sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y ipagpatuloy ninyo ang pag-aalaga sa inyong kalusugan.

Mga paraan para maiwasan o ma-delay ang brain atrophy

BULGAR
Aug 25

ni Dr/Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | August 25, 2025

Photo File: FP

Dear Doc Erwin,

Ako ay isang retiradong empleyado ng gobyerno, 71 years old at kasalukuyang nakakaranas ng pagkamalilimutin at pagiging irritable.

Sa aking pagbabasa ay napag-alaman ko na habang nagkakaedad ang tao ay lumiliit ang kanyang utak at maaaring magkasakit dahil dito katulad ng dementia. Totoo ba ito? Maaari bang maiwasan ito? Ano ang maaari kong gawin upang mabawasan ang pagliit ng utak at ma-delay ang pagkakaroon ng dementia?

Sana ay mabigyan n’yo ng pansin ang aking sulat at masagot ang aking mga katanungan. Mabuhay ang BULGAR newspaper at ng Sabi ni Doc column! — Lisa Marie

Maraming salamat Lisa Marie sa iyong pagsulat at pagsubaybay sa Sabi ni Doc at BULGAR newspaper.

Ayon sa mga evolutionary anatomists, kumpara sa utak (brain) ng mga unggoy (chimpanzees), ay mas malaki ang utak ng tao. Ngunit habang tumatanda ang tao ay lumiliit ang utak nito habang ang utak naman ng unggoy ay hindi.

Karaniwan na tinatawag na “brain atrophy” ang pagliit ng utak habang tumatanda ang tao, ngunit mas madalas itong ginagamit ng mga doktor sa mas mabilis na pagliit ng utak kumpara sa “normal” na pagliit ng utak dahil sa pagtanda.

Dahil sa pagliit ng utak ng tao habang tumatanda ay mas nagiging susceptible ito sa mga sakit gaya ng dementia, katulad ng Alzheimer’s disease at magkaroon ng cognitive dysfunction gaya ng paghina ng memory at learning capacity dahil sa tinatawag na “white matter disease”.

Nakikita ang mga kondisyon na nabanggit sa pamamagitan ng computed tomography (CT) scan, o sa pamamagitan ng magnetic resonance imaging o MRI sa maikling salita. Ang MRI ay mas sensitibo sa mga maliit na lesions kaya’t mas madalas itong ginagamit ng mga doktor.

Bukod sa CT at MRI scan, eeksaminin din ng doktor ang brain function katulad ng memory, language, eye movement at coordination. Maaari ring eksaminin ang problem-solving ability ng pasyente. Ang ilang mga sintomas ng brain atrophy ay pagiging malilimutin (memory problems), mood at personality changes, at poor judgment. Maaaring makaranas din ng hirap sa pagsasalita o pagsusulat, at hindi maintindihan ang ibig sabihin ng mga salita.

May mga paraan ba upang maiwasan o ma-delay ang brain atrophy na karaniwan nating nararanasan sa ating pagtanda? Ayon sa Cleveland Clinic, isang kilalang health institution sa bansang Amerika, upang mabawasan ang mga risk factors sa brain atrophy ay kinakailangan ng tamang diet (katulad ng Mediterranean diet), daily aerobic exercise, tamang oras ng tulog, at pagbabawas ng stress. Kung mataas ang blood sugar at blood pressure, kinakailangang mapababa ang mga ito. Kinakailangan ding tumigil ng paninigarilyo at pag-inom ng alak.

Sa isang pag-aaral ng Harvard School of Public Health, ang regular na paglalakad, isang uri ng aerobic exercise, ay epektibo upang mabawasan ang risk upang magkaroon ng dementia, isang manifestation ng brain atrophy.

Ayon din sa mga health expert makakatulong ang Vitamin B1, B6, B12 at Folic Acid, gayundin ang omega-3 fatty acids at choline. Maaaring makuha ang mga nabanggit sa mga masustansyang pagkain o mula sa mga may kalidad na health supplements.

May mga health supplement din na nakakatulong na maging aktibo ang mga cellular mitochondria ng brain cells, katulad ng creatine, methylene blue at medium chain triglycerides supplements. Naniniwala ang ibang mga dalubhasa na ang paghina ng cellular mitochondria ang dahilan kung bakit nagkakaroon ng brain atrophy. Sumangguni sa inyong doktor kung nais gumamit ng mga nabanggit na health supplements.

Maraming salamat muli sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y ipagpatuloy ninyo ang pag-aalaga sa inyong kalusugan.

. .

Bee Pollen, epektibo ba laban sa allergy?

Epekto ng turmeric laban sa obesity at diabetes

Mga paraan para maiwasan o ma-delay ang brain atrophy

RECOMMENDED