Abusadong pulis, sibakin at parusahan

ni Ryan Sison @Boses | August 29, 2025

Isang nakakadismayang report na naman ang muling nagbukas sa hindi magandang imahe ng ating mga kapulisan — isang babaeng pulis ang nagreklamo laban sa dalawang lalaking kabaro matapos umano siyang molestiyahin sa loob mismo ng police mobile. 

Kung ang mga pulis ay hindi ligtas sa kapwa nila pulis, paano pa kaya ang mga ordinaryong mamamayan? Ang insidente ay hindi lamang kaso ng pang-aabuso, kundi malinaw na indikasyon ng lumalalang krisis sa loob ng institusyong dapat sana’y tagapagtanggol ng bayan.

Ayon sa ulat, naganap ang pangmomolestiya noong gabi ng Agosto 17. Isinakay umano ng mga suspek, na may ranggong Patrolman at Staff Sergeant, ang biktima sa patrol car at ipinarada sa isang liblib na lugar. Doon, ayon sa salaysay ng biktima, siya ay hinipuan at pinilit pang uminom ng alak.

Ipinahayag din ng babaeng pulis na natakot siyang magsumbong dahil sinabihan siya ng mga suspek na manatiling tahimik. Ilang araw ang lumipas bago siya naglakas-loob na magsampa ng complaint laban sa mga ito. 

Dahil sa reklamo, agad na dinisarmahan at isinailalim sa preventive custody ang dalawang pulis habang patuloy ang imbestigasyon. Inilipat naman ang biktima sa Eastern Police District (EPD) upang masiguro ang kanyang kaligtasan. 

Gayunpaman, kahit ligtas siya sa pisikal na banta, hindi matatakpan ang emosyonal na sugat na iniwan sa kanya — isang sugat na hindi madaling maghilom. Kung mapatunayang totoo ang mga alegasyon, nakahanda ang mga otoridad na sampahan ng administrative at criminal charges ang mga suspek na pulis. 

Subalit, higit pa sa indibidwal na kaso, ito ay sumasalamin sa mas malalim na problema. Ito ang pang-aabuso ng kapangyarihan at ang kakulangan ng mahigpit na pagpapatupad ng disiplina sa loob mismo ng Philippine National Police (PNP). 

Kung tutuusin, hindi sapat ang pagsuspinde sa mga pulis na may ganyang klase ng pagkakamali. Ang ganitong insidente ay hindi lamang dapat tratuhin bilang isolated case, dahil dapat ang kapulisan ang siyang kakampi at kakalinga sa mga kababaihan, at hindi maging banta pa kahit kaninuman. 

Ang laban ng babaeng pulis ay laban ng lahat para sa hustisya, at higit pa rito ay pagbangon ng dignidad ng naging biktima.

Isa rin itong paalala na walang sinuman ang dapat mang-abuso sa kapangyarihan. At kung walang gagawin ang hanay ng kapulisan tungkol dito, mananatiling bulok ang kanilang sistema at maaaring mawala na nang tuluyan ang tiwala ng taumbayan. 

Nawa’y ang mga mapang-abuso ay mapanagot at huwag lang basta suspendihin, bagkus sibakin upang hindi na maulit pa ang ganitong pangyayari.

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com

Pasaway na motorista, ipaskil ang pangalan para magtanda

ni Ryan Sison @Boses | August 28, 2025

Matagal nang dapat naging mas mahigpit ang gobyerno sa pagsupil sa mga pasaway na motorista. Ang dami nang buhay ang nasayang at aksidenteng naiwasan sana kung naging mas responsable lang ang ilan sa paghawak ng manibela. 

Kaya naman nais ng Department of Transportation (DOTr) ilunsad ang ‘shame campaign’, na layong ipatupad ang lingguhang pagpapalabas ng mga pangalan ng mga may mabibigat na traffic violations, kung saan isa itong makabagong paraan ng pagpapaalala. 

Sa ilalim ng panukala, ilalabas ng DOTr at Land Transportation Office (LTO) ang listahan ng mga motorista na nahuli sa seryosong paglabag gaya ng reckless driving, paggamit ng pekeng dokumento, at iba pang offense na direktang banta sa kaligtasan. 

Gayunman, hindi kasama rito ang mga minor violation gaya ng illegal parking o hindi paggamit ng seatbelt, kundi ‘yung talagang may mabigat at nagdulot ng panganib sa publiko. Matatandaang sa nakaraang anim na buwan, mahigit 2,000 show cause orders ang inilabas at 420 lisensya ang tuluyang binawi dahil sa paulit-ulit na paglabag. Ibig sabihin, kahit gaano karami ang multa at kaso, may mga driver pa ring hindi natitinag at totoong abusado. 

Kaya marahil, kahihiyan naman ngayon ang gagamiting sandata, para magtino ang mga walang habas magmaneho sa lansangan. 

Subalit, hindi lahat sang-ayon na tama ang public shaming dahil maaari raw nitong labagin ang karapatang pantao ng motorista. May ilan ding nagsasabing baka lumampas ito sa hangganan ng tinatawag na due process. 

Pero kung titingnan ang kalagayan sa kalsada, mga aksidenteng idinulot ng iresponsableng mga driver at maraming inosenteng nadadamay, masasabing panahon na rin para gumamit ng mas matinding disiplina at mabigat na parusa. 

Sa ganang akin, mas naniniwala akong dapat unahin ang edukasyon at tamang training sa pagmamaneho. Gayunpaman, kung sa kabila ng lahat ay patuloy pa rin ang mga pasaway at violators, siguro tama lang na gamitin ang hiya bilang panlaban sa mga abusado. Tandaan natin na disiplina pa rin ang pinakaugat ng kaligtasan sa kalsada. Kung hindi kayang matutunan sa multa, siguro matututunan ito kung ipapamukha sa kanila. 

Ang tunay na solusyon ay hindi lamang nasa listahan ng DOTr kundi nasa konsensiya ng bawat motorista. Kung lahat ay marunong rumespeto sa batas at sa kapwa, hindi na kakailanganin ang shame campaign. Pero habang wala pa roon ang ating kultura’t pag-iisip, marahil ito muna ang paraan para mapigil ang mga pasaway at banta ng panganib sa ating mga lansangan.

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com

OFWs, proteksyunan laban sa human trafficking

ni Ryan Sison @Boses | August 27, 2025

Nakakabahala ang mga report patungkol sa mga kababayan nating naloloko at inaabuso sa ibang bansa. Mas lalo lamang pinagtitibay nito ang katotohanang hindi lahat ng nagtatrabaho abroad ay gumaganda ang buhay, at hindi rin lahat ng pangarap ay dapat basta isugal. 

Kamakailan, dumating ang 24 Pilipino mula Cambodia matapos mailigtas sa kamay ng mga sindikatong sapilitang pinagtrabaho sila sa online scam hub.

Ang mga biktima ay sakay ng isang flight mula Phnom Penh International Airport, at pagkalapag nila noong Agosto 23 sa Ninoy Aquino International Airport, sinalubong at binigyan naman sila ng agarang tulong ng Bureau of Immigration (BI), Department of Migrant Workers (DMW), at Inter-Agency Council Against Trafficking (IACAT). 

Ayon sa mga biktima, naakit silang mag-apply bilang customer service representatives kapalit ng pangakong $1,500 na buwanang sahod. Pero pagdating sa Cambodia, tanging $300 lang ang natanggap nila at napilitang magtrabaho bilang love scammers, kung saan ito ay ginagamit sa catphishing para sa mga banyagang lalaki mula sa Europa. 

Hindi lang ‘yun ang nangyari sa kanila. Dahil sa tuwing hindi na aabot ang quota, parusa ang sinasapit nila, mula sa squatting exercises hanggang sa pisikal at berbal na pang-aabuso. 

May ilan pa na overseas Filipino worker (OFW) ang umano’y ibinenta sa ibang kumpanya, bagay na inilarawan nilang tila makabagong anyo ng pang-aalipusta. May isa ring pamilya na buong-buo nang umalis para umano’y magbakasyon sa Thailand, subalit nauwi rin sila sa scam hub sa Cambodia. 

Patuloy naman ang imbestigasyon ng BI at IACAT laban sa mga recruiter at sindikato sa likod ng modus na ito.

Kadalasan, ginagamit na pain ang social media at messaging apps upang maakit ang mga naghahanap ng trabaho. Sa kasamaang-palad, dahil sa desperasyon, maraming nadadala ng matatamis na pangako. Kahit pa ilang ulit na binabalaan, hindi pa rin natatapos ang ganitong trahedya. 

Ito ay malinaw na patunay ng kahinaan ng ating sistema laban sa human trafficking at kulang na proteksyon sa mga Pinoy na nangangarap mag-abroad. 

Hindi lang ito simpleng kaso ng illegal recruitment, ito’y seryosong problema. Hangga’t wala pang maibigay na sapat at disenteng trabaho sa bansa, lagi’t laging may mga kababayan na maabuso para sa kanilang mga pangarap. 

Ang gobyerno ay may malaking pananagutan na gawing prayoridad ang pagkakaroon ng magandang trabaho sa bansa at mas istriktong pagbabantay sa mga paliparan. Isang babala rin ito sa karamihan na hindi lahat ng oportunidad ay dapat tanggapin, lalo na kung kaduda-duda. 

Ang labis at maling tiwala ay maaaring maging kapalit ng dignidad at kalayaan, at posibleng mauwi sa pang-aabuso.

Higit sa lahat, kailangang magsimula ang pagbabago sa loob ng bansa, lumikha ng hanapbuhay, palakasin ang proteksyon laban sa human trafficking, at ‘wag hayaan na laging ang mga Pinoy ay maging biktima ng global exploitation.

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com