Disiplina, pasensya at konsensya, ‘lisensya’ na dapat dala ng mga TNVS driver

ni Ryan Sison @Boses | July 18, 2025

Kung ang manibela ay mapupunta sa kamay ng taong may kontrol sa sasakyan pero walang kontrol sa sarili, tiyak na kapahamakan ang kasunod nito. 

Isa na namang nakakabahalang pangyayari ang lumabas online, kung saan isang Transportation Network Vehicle Service (TNVS) driver ng InDrive ang nakunan sa CCTV habang nag-amba ng saksak sa kanyang mga pasahero sa Maynila kamakailan. 

Sa halip na serbisyo, takot ang naidulot niya. Hindi ito isolated case — ito’y sintomas ng mas malalim na suliranin, kakulangan sa disiplina at mababang pamantayan sa pagpili ng mga tsuper. Ayon sa ulat, nagkaroon ng alitan ang driver at kanyang mga pasahero matapos tumanggi itong ihatid sila sa destinasyon. Nauwi ito sa mainitang pagtatalo, dahilan para bumaba ang pasahero. Subalit sa halip na matahimik ang sitwasyon, sinundan pa ng driver ang bumabang magkasintahan, kumuha ng patalim mula sa sasakyan, at inambahan na sasaksakin. Ang buong pangyayari’y nahuli sa CCTV at agad kumalat sa social media. 

Bilang tugon, agad na sinuspinde ng Land Transportation Office (LTO) ang lisensya ng TNVS driver sa loob ng 90 araw. Kasalukuyan siyang nahaharap sa kasong reckless driving at improper person to operate a motor vehicle ayon sa Republic Act 4136. 

Bukod pa rito, pinadalhan din ng show cause order ang may-ari ng sasakyan upang magpaliwanag kung bakit hindi siya dapat mapanagot sa pagkuha ng iresponsableng tsuper. Mariin ang naging pahayag ni LTO Acting Assistant Secretary Greg Pua Jr., aniya maling propesyon ang napasukan ng naturang driver. Hindi hanapbuhay ang hanap nito kundi basag ulo at asunto.

At totoo ito. Ang ganitong asal ay hindi lamang paglabag sa batas-trapiko — isa itong banta sa kaligtasan at seguridad ng publiko. 

Ang TNVS ay dapat nagsisilbing ligtas na alternatibo sa transportasyon. Ngunit kung ang mga driver ay walang tamang asal at kontrol sa emosyon, nawawala ang layunin ng serbisyo. Dapat ay mas higpitan ang background check, training, at evaluation ng mga TNVS operators. Hindi sapat ang mabilis na sasakyan — mas mahalaga ang ligtas, maayos, at marangal na pagtrato sa mga pasahero. 

Sa bawat biyahe, buhay ng tao ang laging kaakibat. Hindi puwedeng basta-basta na lang umaasa tayo sa good luck. Kailangang tiyakin natin na ang mga binibigyan ng pribilehiyong magmaneho ay hindi lang marunong sa trapiko, kundi may respeto rin sa kapwa. Higit sa lahat may disiplina, pasensya, at konsensya, dahil ‘yan ang tunay na ‘lisensyang’ dapat dala ng bawat driver.

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com

Senior, PWD, may 50% discount na rin sa MRT at LRT

ni Ryan Sison @Boses | July 17, 2025

Bawat sentimo’y mahalaga, kaya naman ang 50% discount sa pamasahe para sa senior citizens at persons with disabilities (PWDs) ay hindi lang simpleng ayuda — ito ay pagpapahalaga at pagmamalasakit sa bawat Pilipinong may limitadong kakayahan at kita. 

Sa gitna ng mabilis na galaw ng modernong lungsod, ang bawat hakbang upang gawing mas abot-kaya ang serbisyo publiko ay isang pag-usad tungo sa mas makatao at inklusibong lipunan.

Kasabay ng paggunita ng 47th National Disability Week, inilunsad ni Pangulong Ferdinand Marcos, Jr. ang kalahating diskwento sa pamasahe ng MRT-3, LRT-1, at LRT-2 para sa senior citizens at PWDs — karugtong ito ng naunang benepisyong ibinigay sa mga estudyante.

Tinatayang 13 milyong nakatatanda at 7 milyong PWDs ang makikinabang sa patakarang ito, na sakop kahit weekends at holidays basta’t may valid ID ang pasahero. 

Binigyang-diin ng Pangulo na kinakailangan ng suporta ng mga sektor na ito sa dahilang limitado lang ang kanilang kita at kakayahang kumita. Kung tutuusin, matagal na dapat itong naipatupad, at pinagtuunan sila ng pansin sapagkat sila ang maituturing nating mahihina. 

Kasabay din nito, inanunsyo ng Pangulo ang pagsisimula naman ng paggamit sa 48 Dalian train cars na binili pa noong 2014. Sa loob ng halos isang dekada, nakatengga lamang ito dahil sa teknikal na isyu. Tatlong tren na may tigatlong bagon ang sinubukan nang patakbuhin bilang panimula, habang patuloy ang pagsasaayos ng iba pa. 

Hindi maitatangging maraming beses tayong nasablay sa procurement at mass transportation projects, pero sa pagkakataong ito, masarap isipin na may katarungan din sa pinaghirapan ng kaban ng bayan. 

Ang mga tren ay inaasahang magpapagaan sa pagsisiksikan ng mga pasahero — lalo na ang mga mas nangangailangan ng espasyo, ginhawa, at access tulad ng mga estudyante, PWDs, at seniors. 

Marahil, ang fare discount program ay higit pa sa diskwento, ito ay paraan para muling subukang paglapitin ang serbisyo sa taumbayan. 

Pero sana, hindi lamang ito maging paminsan-minsang anunsyo tuwing may selebrasyon, kailangang tuluy-tuloy na kilos. Dapat itong sabayan ng modernisasyon, accessibility, at mas epektibong sistema ng transportasyon. 

Para sa akin, ang pagtugon ng lipunang madalas nakakalimot sa mga pinakamahihinang tinig, at ang bawat hakbang ng pagkilala sa pangangailangan ng mamamayan ay dapat ipagdiwang, kasabay sa patuloy na panawagan ng tunay na pagbabago ng sistema sa bansa para sa ikabubuti ng lahat.

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com

Pagbaha sa M. Mla., kailangan ng permanente at pangmatagalang solusyon

ni Ryan Sison @Boses | July 16, 2025

Tila taun-taon na lamang ay inaabutan tayo ng ulan sa parehong eksena — lubog ang mga lansangan, stranded ang mga commuter, at nagiging ilog ang mga lungsod. 

Sa dami ng ulat at babala tungkol sa pagbaha, isa lang ang hindi nagbabago, ito ay ang kawalan ng pangmatagalang solusyon dito. 

Sa pinakahuling pahayag ng Metropolitan Manila Development Authority (MMDA), tinukoy na nila ang 49 lugar sa National Capital Region (NCR) bilang “flood-prone.” Kabilang dito ang mga pangunahing lansangan gaya ng G. Araneta Avenue, Banawe Avenue, EDSA sa Camp Aguinaldo, Maysilo Circle sa Mandaluyong, España at Taft Avenue sa Maynila, mga kalyeng palaging tinatahak ng libu-libong motorista at commuter araw-araw. 

Ayon kay MMDA Chairman Romando Artes, maraming dahilan ang patuloy na pagbaha. Isa sa mga pangunahing binanggit niya ay ang mababang elevation ng ilang lugar tulad ng Banawe cor. N.S. Amoranto, na hindi kinaya ng pumping stations ang dami ng tubig at basura. 

Isa rin aniya sa mga nakikitang sanhi ng pagbaha sa Taft ay ang kontrobersyal na dolomite beach project na umano’y humarang sa dating labasan ng tubig sa Faura at Remedios. 

Bukod dito, naging sanhi rin umano ng trapik at pagbaha sa Commonwealth Avenue sa Quezon City ang konstruksyon ng MRT-7, kung saan nakaharang sa drainage system ang mga poste ng proyekto. 

Bilang tugon, plano ng MMDA, katuwang ang Department of Public Works and Highways (DPWH), na magpatayo ng karagdagang pumping stations at maglatag ng water impounding facility sa loob ng Camp Aguinaldo upang maagapan ang matinding pagbaha sa bahagi ng EDSA. 

Sa kasalukuyan, may 71 pumping stations ang MMDA. Ngunit sa kabila nito, patuloy pa ring bumabaha sa bawat buhos ng ulan. 

Sa daming binuong solusyon, ito ay nawawalan ng saysay kung kulang sa pangmatagalang urban planning at koordinasyon ng mga ahensya ng gobyerno. Hindi sumasapat ang pansamantalang tugon o band-aid solution kung laging nandiyan ang problema. 

Marahil, panahon na para mag-isip, magsiyasat, pag-aralang mabuti, at mag-demand ng permanente at pangmatagalang solusyon sa ganitong uri suliranin para sa ikabubuti rin ng mga mamamayan.

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com