Responsibilidad ng may-ari ng sasakyan sa aksidente

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | October 21, 2025

Dear Chief Acosta,

Nagbibisikleta ang aking kapatid papasok ng paaralan nang bigla siyang nasagi ng isang matulin na sasakyan, dahilan upang siya ay tumilapon at mawalan ng malay. Mabuti na lamang at may mga taong tumulong sa kanya para madala siya sa pagamutan. Kapwa nakainom ng alak ang drayber at ang pasahero ng nasabing sasakyan. Kalaunan ay napag-alaman namin na ang naturang pasahero ay ang amo ng drayber at mismong may-ari ng nabanggit na sasakyan. Nakailang pasabi na ang aking kapatid na kinakailangan niya ng patuloy na gamutan dahil sa mga tinamo niyang pinsala sa katawan, ngunit binabalewala ito ng drayber at ng may-ari ng sasakyan. Kung kaya’t nais ng kapatid ko na maghain ng reklamong kriminal laban sa drayber at hiwalay na kasong sibil laban sa amo nito na may-ari ng sasakyan. Katwiran sa amin ng may-ari ng sasakyan na gumamit siya ng diligence sa pagpili ng kanyang drayber. Mayroong lisensya umano ang drayber, police at NBI clearance at iba pa, kung kaya’t wala umano siyang pananagutan. Tama ba ang kanyang depensa?

– Melchor

---

Dear Melchor,

Sa ilalim ng ating Batas Sibil, ang sinuman na makapinsala sa kanyang kapwa dahil sa kanyang akto o pagpapabaya, nang walang kasalanan o kapabayaan ng biktima at walang ganap na kasunduan sa pagitan nila, ay maaari na mapanagot sa pagbayad ng danyos para sa tinamo na pinsala ng biktima. Ito ay tinatawag na obligasyon mula sa quasi-delict. Alinsunod sa Artikulo 2176 ng New Civil Code of the Philippines:

“Art. 2176. Whoever by act or omission causes damage to another, there being fault or negligence, is obliged to pay for the damage done. Such fault or negligence, if there is no pre-existing contractual relation between the parties, is called a quasi-delict and is governed by the provisions of this Chapter.”

Mainam din na malaman na hindi lamang ang tao na nakapinsala ang maaari na mapanagot sa quasi-delict. Bagkus, maaari rin mapanagot ang mayroong responsibilidad sa tao na nakapinsala; isa na rito ay ang amo o employer ng manggagawa na mayroong pagkakamali o pagpapabaya. Ganoon pa man, maaari na magsilbing depensa ng employer na siya ay gumamit ng ibayong sigasig ng isang mabuting ama ng pamilya upang maiwasan ang pinsala. Batay sa Artikulo 2180 ng ating New Civil Code:

“Art. 2180. The obligation imposed by Article 2176 is demandable not only for one's own acts or omissions, but also for those of persons for whom one is responsible. x x x

Employers shall be liable for the damages caused by their employees and household helpers acting within the scope of their assigned tasks, even though the former are not engaged in any business or industry. x x x

The responsibility treated of in this article shall cease when the persons herein mentioned prove that they observed all the diligence of a good father of a family to prevent damage.”

Sa sitwasyon na iyong naibahagi, iginiit ng amo ng drayber ng sasakyan na nakabangga sa iyong kapatid ang diumano’y kanyang diligence of a good father of a family upang makaiwas sa sibil na obligasyon. Subalit, kung ating susuriing maigi ang suliranin ng iyong kapatid, ang nabanggit na partido ay hindi lamang amo ng drayber na nakabangga sa iyong kapatid; bagkus, siya rin ang may-ari ng sasakyan na sangkot sa insidente at siya ay nakasakay rito nang mangyari ang insidente. Dahil dito, siya ay maaaring mapanagot sa ilalim ng Artikulo 2184 ng ating New Civil Code na malinaw na nagsasaad na sa mga sakunang sangkot ang sasakyan, mayroong iisang pananagutan o solidary liability ang may-ari ng sasakyan at ang drayber na nagmamaneho nito, maliban na lamang kung mapatunayan ng naturang may-ari na mayroon siyang ginawa na angkop na pagsisikap upang maiwasan ang sakuna:

“Article 2184. In motor vehicle mishaps, the owner is solidarily liable with his driver, if the former, who was in the vehicle, could have, by the use of the due diligence, prevented the misfortune. It is disputably presumed that a driver was negligent, if he had been found guilty of reckless driving or violating traffic regulations at least twice within the next preceding two months.” 

Kung iyong mapatunayan na nakainom din ng alak ang pasahero na may-ari ng sasakyan noong maganap ang aksidente ng iyong kapatid, masasabi na taliwas ito sa kanyang depensa na siya ay umakto nang may angkop na diligence upang maiwasan ang nangyaring sakuna. Dahil dito, maaari pa rin na siya ay mapanagot para sa mga pinsala na tinamo ng iyong kapatid.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Insurance company, ‘di maaaring tanggihan ang claim sa life insurance policy pagkalipas ng 2 taon

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | October 20, 2025

Dear Chief Acosta,

Ang aking asawa ay kumuha ng life insurance noong Hunyo 2021 at ginawa akong beneficiary. Makalipas ang isang buwan matapos mabayaran ang premium, nakuha na rin namin ang kopya ng insurance policy. Sa kasamaang palad, yumao ang aking asawa dahil sa sakit, ngayong taon lamang. Ako ay nagsadya sa insurance company upang makuha ko ang mga death benefits na nakasaad sa kanyang life insurance policy. Nagulat ako nang sabihin ng insurance company na isasauli na lamang nila ang mga premiums na binayaran ng aking asawa sa kadahilanang itinago diumano ng aking asawa ang kanyang sakit. Hanggang sa ngayon ay wala pa rin akong nakukuha. Wala ba talaga akong makukuha na death benefits alinsunod sa life insurance policy ng aking asawa? Aantayin ko po ang inyong kasagutan. Maraming salamat. -- Brenda

---

Dear Brenda,

Para sa iyong kaalaman, ang batas na sumasaklaw sa sitwasyon na iyong inilahad ay ang Section 48 ng Amended Insurance Code of the Philippines (Republic Act No. 10607).  Ayon sa nasabing batas:

“Section 48. Whenever a right to rescind a contract of insurance is given to the insurer by any provision of this chapter, such right must be exercised previous to the commencement of an action on the contract. After a policy of life insurance made payable on the death of the insured shall have been in force during the lifetime of the insured for a period of two (2) years from the date of its issue or of its last reinstatement, the insurer cannot prove that the policy is void ab initio or is rescindable by reason of the fraudulent concealment or misrepresentation of the insured or his agent.” 

Paliwanag din ng ating Korte Suprema, sa kasong Manila Bankers Life Insurance Corporation vs. Aban (G.R. No. 175666, 29 July 2013, Ponente: Kagalang-galang na Mahistrado Mariano C. Del Castillo), na nagbibigay-kahulugan sa parehong probisyon sa dating Insurance Code of the Philippines: 

“Section 48 serves a noble purpose, as it regulates the actions of both the insurer and the insured. Under the provision, an insurer is given two years – from the effectivity of a life insurance contract and while the insured is alive – to discover or prove that the policy is void ab initio or is rescindible by reason of the fraudulent concealment or misrepresentation of the insured or his agent. After the two-year period lapses, or when the insured dies within the period, the insurer must make good on the policy, even though the policy was obtained by fraud, concealment, or misrepresentation. This is not to say that insurance fraud must be rewarded, but that insurers who recklessly and indiscriminately solicit and obtain business must be penalized, for such recklessness and lack of discrimination ultimately work to the detriment of bona fide takers of insurance and the public in general.

Section 48 regulates both the actions of the insurers and prospective takers of life insurance. It gives insurers enough time to inquire whether the policy was obtained by fraud, concealment, or misrepresentation; on the other hand, it forewarns scheming individuals that their attempts at insurance fraud would be timely uncovered – thus deterring them from venturing into such nefarious enterprise. At the same time, legitimate policy holders are absolutely protected from unwarranted denial of their claims or delay in the collection of insurance proceeds occasioned by allegations of fraud, concealment, or misrepresentation by insurers, claims which may no longer be set up after the two-year period expires as ordained under the law.”

Malinaw na nakasaad sa ating batas na ang insurance company ay binibigyan ng dalawang taon mula sa pagsisimula ng kontrata ng life insurance at habang buhay pa ang insured, upang siyasatin o patunayan kung ang polisiya ay walang bisa sa simula (void ab initio) o maaaring bawiin dahil sa panlilinlang, pagtatago ng impormasyon, o maling pahayag ng insured o ng kanyang ahente.

Samakatwid, sa iyong sitwasyon, ikaw ay may karapatang makuha ang death benefits na nakasaad sa life insurance policy ng iyong asawa at hindi na maaaring tanggihan ng insurance company ang iyong claim o kaya sabihin na walang bisa ang polisiya na nakuha pa ng iyong asawa noong taong 2021. 

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

3 taon na ang lumipas … Lalaking pinagsasaksak, nobya at future bayaw na idiniin, laya na

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Daing mula sa hukay | Oct. 20, 2025

ISSUE #369

Ang pag-ibig ay dapat nagdadala at nagdudulot sa bawat isa sa atin ng inspirasyon at kasiyahan. Ito ang dapat na pinagmumulan ng tiwala, pag-asa, at nag-uumapaw na kabutihan. Subalit, merong pag-iibigan na nauuwi sa hiwalayan, at may iilan nama’y nauuwi sa malagim na kamatayan.

Ang kuwento na aming ibabahagi sa araw na ito ay tungkol sa magkasintahan na sina JP at LEM, hango sa kasong kriminal na may pamagat na People of the Philippines vs. Michael Angelo Malapad and LEMXXXXXXXXXXXXXXX (Criminal Case No. 99-22, April 25, 2025). 

Ang kanilang relasyon ay nauwi hindi lamang sa simpleng hiwalayan, kundi sa kalunus-lunos na kamatayan. Sama-sama nating tunghayan kung ano ang mga naganap, batay sa testimonya ng mga saksi, at kung ano ang naging pinal na paghahatol ng hukuman.

Si JP ay pinaslang noong Hulyo 15, 2022, bandang ala-1:30 ng madaling araw, sa Brgy. Ihatub, Boac, Marinduque. At si LEM, na kanyang kasintahan, ang isa sa mga pinaratangan sa naturang pamamaslang. Sapagkat, wala pa sa hustong gulang si LEM, siya ay itinuring bilang isang child in conflict with the law o CICL. 

Kasama ni CICL LEM na sinampahan ng reklamo ang kanyang kapatid na si Michael. Paratang para sa krimen na murder ang inihain laban sa dalawa sa Branch 9 - Family Court, Regional Trial Court ng Marinduque (RTC Marinduque). 

Diumano, kumilos nang may pag-unawa si CICL LEM, nakipagsabwatan, at nakipagtulungan kay Michael, nang may pagtataksil, malinaw na paghahanda, at bentahe ng higit na lakas, upang salakayin at pagsasaksakin si JP habang natutulog ang naturang biktima. 

Ang mga malulubhang sugat mula sa mga saksak na tinamo ni JP ang naging sanhi ng kanyang kagyat na kamatayan.

Batay sa testimonya ng mga saksi ng tagausig na kaibigan ni JP na sina Jhereeco at Argel, pati na rin ng isang nagngangalang Mindhomar, nakita nila ang isang tolda na malapit sa “aromahan” habang sila ay naglalakad sa tabing-dagat sa Brgy. Ihatub, bandang alas-9:30 hanggang alas-10:00 ng gabi, noong ika-14 ng Hulyo 2022. Pauwi na umano sila sa kani-kanilang bahay noong oras na iyon. Nilapitan diumano ni Argel ang nasabing tolda at nagtanong kung meron bang tao sa loob nito, subalit wala umanong sumagot. Kung kaya’t nagpatuloy na lamang sila sa paglalakad. Ilang saglit, nakita umano nila ang dalawang motorsiklo, ang isa ay kulay itim at berde na nakaparada na may 10 metro ang layo sa nabanggit na tolda, habang ang isa naman ay kulay itim at kahel na nakaparada, may 10 metro ang layo sa naunang motorsiklo. Gayunman, wala umano silang nakitang tao sa paligid noong mapadaan sila sa naturang lugar.

Bandang alas-11:00 ng gabi ring iyon, napadaan diumano si Brenda, kaibigan din ni JP, upang isugod ang kanyang ama sa pagamutan. Habang nasa daang-bayan, napansin diumano ni Brenda ang isang payat na lalaki, 5’7 ang taas, nakasuot ng itim na jacket, short, facemask, at sumbrero na nakaupo, may 20 metro ang layo sa nabanggit na tolda. Kalaunan ay kinilala ni Brenda ang naturang lalaki bilang si Michael.

Bandang alas-12:45 ng hatinggabi, ng ika-15 ng Hulyo 2022, nakita umano ni Arvin, isa rin sa mga kaibigan ni JP, ang isang lalaki at babae na nag-uusap sa tabi ng daan. Pauwi na umano si Arvin ng bahay mula sa kanyang trabaho sa isang resort sa Brgy. Ihatub lulan ng kanyang motorsiklo. Diumano, 4’5 ang taas ng naturang babae, mahaba ang buhok at manipis ang mukha, habang ang lalaki nama’y malapad ang katawan, maitim, 5’5 ang taas, at bilugan ang mukha. Naaninag niya umano ang nasabing lalaki at babae dahil sa ilaw ng kanyang motorsiklo.

Bandang alas-5:15 ng umaga ring iyon ay nakatanggap diumano ng tawag ang himpilan ng pulisya ng Boac, mula sa isang nagngangalang Russel at sa Marinduque Provincial Hospital. 

Diumano, isang babae na may mga saksak ang humarang sa minamanehong sasakyan ni Russel, na dinala niya sa nabanggit na pagamutan, na kalauna’y kinilala na si LEM. 

Ayon diumano kay LEM, siya ay ginahasa at sinakal hanggang sa mawalan ng malay. Ang taong gumawa sa kanya ng mga ito ay siya rin diumanong sumaksak sa kasintahan niya na si JP.

Bandang alas-5:30 hanggang alas-5:40 ng umaga ring iyon ay nagtungo umano sina PSSG Landoy at PCpl Mogol sa iniulat na pinangyarihan ng insidente sa Brgy. Ihatub. Nakita nila malapit sa dagat ang bangkay ni JP na bahagya nang natatakpan ng tolda.

Nakita rin nila ang isang motorsiklo na kulay itim at berde. 

Sa isinagawang imbestigasyon ng Scene of the Crime Operatives (SOCO), napag-alamang nagtamo ng 10 saksak si JP—meron sa likod, leeg, katawan, at tiyan nito, habang nagtamo naman umano si LEM ng maliit at mababaw na mga sugat sa leeg.

Bandang alas-6:00 ng umagang iyon nang maipagbigay-alam sa mga magulang ni JP, na sina Alexander at Maribel, ang kalunus-lunos na sinapit ng kanilang anak. 

Diumano, agad silang nagpunta sa pinangyarihan ng insidente. Nakita umano nila roon ang SOCO, pati na rin si Michael.

Batay kay Maribel, bumisita umano sa burol ng kanyang anak si Michael at ang mga nag-iimbestigang pulis. Ipinakilala umano sa kanya si Michael bilang kapatid ni LEM, na kasintahan ni JP. 

Naalala umano ni Maribel na nabanggit sa kanya ni JP na merong pagbabanta si Michael, sapagkat tutol umano ito sa relasyon nina JP at LEM. Maging ang mga kaibigan diumano ni JP ay pareho rin ang sinabi kay Maribel patungkol sa mga pagbabanta ni Michael.

Mariin naman ang pagtanggi nina Michael at CICL LEM sa mga paratang laban sa kanila. 

Matapos makapagprisinta ng ebidensya ang tagausig, ay pormal na naghain ang Depensa, sa tulong at representasyon ni Manananggol Pambayan M.I. Catillon-Rey ng PAO-Boac, Marinduque District Office, ng mosyon na humihingi ng pahintulot sa hukuman ng paglilitis na ibasura ang kaso laban sa magkapatid bunsod ng kakulangan ng ebidensya o demurrer to evidence. Marubdob na iginiit ng Depensa na hindi naitaguyod ng panig ng tagausig ang pagkakakilanlan ng mga inakusahan bilang salarin sa pamamaslang kay JP, sapagkat wala umanong direktang ebidensya na nag-uugnay sa kanila sa krimen. 

Maging ang mga circumstantial evidence na inihayag ng tagausig ay hindi umano sapat. Maliban sa mga ito, nagdulot ng makatuwirang pagdududa sa pagkakakilanlan ng mga salarin ang magkakasalungat na testimonya ng mga saksi ng tagausig.

Sa pagdedesisyon sa kaso na ito, unang binigyang-diin ng RTC-Marinduque na ang pagpapasya ng hukuman sa pagkakasala o kawalan ng kasalanan ng isang akusado ay nagsisimula sa pagkilala ng kanyang karapatan na ipagpalagay bilang inosente sa mga paratang laban sa kanya alinsunod sa ating Saligang Batas. Magagapi lamang ang naturang palagay o presumption of innocence sa oras na mapatunayan ang kasalanan ng akusado, nang merong moral na katiyakan, sa pamamagitan ng katibayan ng lampas sa makatuwirang pagdududa.

Sang-ayon ang hukuman ng paglilitis na walang direktang ebidensya na nagpapatunay sa partisipasyon nina Michael at CICL LEM sa pamamaslang kay JP. Dahil dito, ang mga circumstantial evidence na inihayag ng tagausig na lamang ang maaaring pagbatayan. 

Kaugnay nito, ipinaalala ng hukuman ng paglilitis ang mga kondisyon na kinakailangan upang magamit bilang basehan sa paghahatol ang circumstantial evidence, ito ay ang mga sumusunod: 

(1) Merong higit sa isang sirkumstansya na ipinrisinta; 

(2) Napatunayan ang mga impormasyon, kung saan nagmula ang mga sinasabing sirkumstansya; 

(3) At ang kumbinasyon ng mga sirkumstansya ay nagpapakita ng pagkakasala ng akusado nang higit pa sa makatuwirang pagdududa.

Sa kaso na ito, naging kapuna-puna sa hukuman ng paglilitis na naitaguyod lamang ng tagausig ang sirkumstansya na pinaslang si JP, at na ang kasintahan niya na si CICL LEM ang napagbatid na huling kasama nito. Maliban dito, wala umanong ibang ebidensya o pagpapaliwanag kung paano pinaslang si JP, kung siya man ay sadya ngang pinaslang, at kung sino ang may-akda sa naturang krimen.

Naging kapansin-pansin din umano sa hukuman ng paglilitis na ang tanging katibayan lamang na maaaring mag-ugnay naman kay Michael sa pagkamatay ni JP ay ang motorsiklo na kulay itim at kahel na namataan may ilang metro ang layo sa pinangyarihan ng insidente. Subalit, hindi umano naitaguyod ng tagausig nang merong kasiguruhan na ang nabanggit na motorsiklo ay pagmamay-ari ni Michael. 

Sinubukan din ng tagausig na iugnay si Michael sa pamamaslang kay JP batay sa alegasyon ng mga saksi patungkol sa diumano’y pagtutol ni Michael sa relasyon ng biktima at ng kanyang kapatid na si CICL LEM. Subalit, para sa RTC-Marinduque, hindi sapat ang nag-iisang alegasyon lamang na iyon lalo na at wala umanong katibayan na malapit o naroon si Michael sa lugar ng mismong pinangyarihan ng krimen.

Para din sa hukuman ng paglilitis, hindi umano naisantabi ng tagausig ang posibilidad na ibang tao ang pumaslang kay JP. Ito ay sa kadahilanan na hindi malinaw na natukoy ng saksi na si Brenda, na si Michael ang lalaki na salarin. 

Sa testimonya ni Brenda, ipinahayag niya na sa taas at hugis ng katawan ng naturang lalaki niya ibinatay ang pagkilala sa naturang salarin. Nakapagtataka umano sa hukuman kung paano natiyak ni Brenda na si Michael ang salarin gayung ang kasuotan ng lalaki na inilarawan niya sa hukuman ay napakapangkaraniwan, nakasumbrero, naka-facemask, at 10 segundo lamang niya nakita nang mapadaan ang kanyang sinakyan noong gabi na iyon.

Maging ang testimonya ng saksi ng tagausig na si Arvin ay nagdulot din ng pagdududa sa isipan ng hukuman ng paglilitis, sapagkat nang ipaturo sa kanya ang babae na sinasabi niya na merong kinalaman sa pamamaslang kay JP, ang itinuro niya sa hukuman ay babae na kinilala na si Angelica Montiano.

Ipinaalala ng hukuman ng paglilitis na ang pangunahin na responsibilidad ng tagausig ay ang itaguyod ang pagkakakilanlan ng salarin sa krimen. Tulad ng mga elemento ng krimen, kinakailangan na mapatunayan nang merong moral na katiyakan ang pagkakakilanlan ng salarin sa pamamagitan ng katibayan na lampas sa makatuwirang pagdududa.

Sa kaso nina Michael at CICL LEM, hindi nakumbinsi ang hukuman ng paglilitis na ang naturang magkapatid ang walang-awa na nasa likod ng pamamaslang kay JP. Sa kadahilanan na ito, minarapat ng RTC-Marinduque na bigyan ng merito ang Demurrer to Evidence ng Depensa, dahilan upang maibasura ang habla laban kina Michael at CICL LEM.

Hindi inapela o kinuwestiyon ang nasabing desisyon ng RTC Marinduque, na ipinroklama noong ika-25 ng Abril 2025. Kung kaya’t ito ay naging final and executory.

Lubhang nakalulungkot ang nangyari sa kaso na ito. Nagkahiwalay ang magkasintahan dahil sa malagim na krimen; ang isa ay pinaslang nang walang laban, habang ang isa ay sa krimen pinaratangan. Sa ganitong uri ng pagwawakas ng kaso, hindi maiwasan na maging hati ang ating damdamin. Sa isang banda, merong mararamdaman na ligaya, lalo na para sa panig ng tagapagtanggol, dahil nakamit na ng mga maling inakusahan ang ilang taon na inasam na pagpapawalang-sala. Para naman sa panig ng biktima at ng kanyang naulila na pamilya, kurot sa dibdib na may kaakibat na pagdadalamhati ang tiyak na madarama, sapagkat hindi nila nakamit ang inaasahan na hustisya.

Sa kabila ng lahat ng ito, kami ay patuloy na mananalangin at aasa para sa namayapang biktima, na darating ang araw na matutukoy rin ang mga totoong pumaslang sa kanya. Nawa ang mga ito ay lubos na mapanagot sa angkop na kaparusahan upang makamit ng kaluluwa ni JP hindi lamang ang katarungan kundi pati na rin ang katahimikan.