Pananagutan ng foreign employer at local recruitment agency sa pagkakatanggal ng empleyado

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | October 29, 2025

Dear Chief Acosta,

May katanungan ako tungkol sa trabaho ko sa ibang bansa bilang isang fitness instructor. Bago ako umalis dito sa Pilipinas, ang recruitment agency ko ay nagmandato na makapasa ako sa iba’t ibang pagsusuring medikal, na naipasa ko naman. Ngunit, pagdating ko sa ibang bansa, mayroon ulit iba’t ibang pagsusuring medikal na kailangan kong gawin. Pumayag akong sumailalim dito at isa sa mga pagsusuri sa akin ay nagkaroon ng resulta na kailangan kong magpatingin sa espesyalista para sa puso. Ako ay nagulat dito pero sumang-ayon pa rin akong magpatingin sa nasabing espesyalista. Ngunit bago pa man ako makapagpatingin, tinanggal na ako sa trabaho ko. Diumano ay hindi ako angkop bilang isang fitness instructor ayon sa employer ko sa ibang bansa. Ngayon, nandito na ako sa Pilipinas, maaari ko bang singilin ang recruitment agency ko para sa ilegal na pagkakatanggal sa akin sa trabaho? O, ang aking employer lamang ang dapat managot dito? Maraming salamat sa iyong kasagutan! -- Vangie

---

Dear Vangie,

Ayon sa kasong PNB vs. Cabansag (G.R. No. 157010, 21 Hunyo 2005, isinulat ni Kagalang-galang na Punong Mahistrado Artemio V. Panganiban), tinatamasa ng mga manggagawang Pilipino ang mga proteksyong ibinibigay ng ating mga batas sa paggawa; hindi alintana kung sila ay nagtatrabaho rito sa atin, o sa ibang bansa. Ipinaliwanag sa kaso na:

“Whether employed locally or overseas, all Filipino workers enjoy the protective mantle of Philippine labor and social legislation, contract stipulations to the contrary notwithstanding. This pronouncement is in keeping with the basic public policy of the State to afford protection to labor, promote full employment, ensure equal work opportunities regardless of sex, race or creed, and regulate the relations between workers and employers. xxx” 

Sa ilalim naman ng Seksyon 10 ng Republic Act (R.A.) No. 8042, o “Migrant Workers and Overseas Filipino Act of 1995,” na inamyendahan ng 7 ng R.A. No. 10022, binanggit ang patungkol sa money claims ng mga empleyado at kung sino ang may pananagutan dito:

“SEC. 10. Money Claims. - Notwithstanding any provision of law to the contrary, the Labor Arbiters of the National Labor Relations Commission (NLRC) shall have the original and exclusive jurisdiction to hear and decide, within ninety (90) calendar days after the filing of the complaint, the claims arising out of an employer-employee relationship or by virtue of any law or contract involving Filipino workers for overseas deployment including claims for actual, moral, exemplary and other forms of damage. Consistent with this mandate, the NLRC shall endeavor to update and keep abreast with the developments in the global services industry.

The liability of the principal/employer and the recruitment/placement agency for any and all claims under this section shall be joint and several. This provision shall be incorporated in the contract for overseas employment and shall be a condition precedent for its approval. The performance bond to be filed by the recruitment/placement agency, as provided by law, shall be answerable for all money claims or damages that may be awarded to the workers. If the recruitment/placement agency is a juridical being, the corporate officers and directors and partners as the case may be, shall themselves be jointly and solidarily liable with the corporation or partnership for the aforesaid claims and damages.

Such liabilities shall continue during the entire period or duration of the employment contract and shall not be affected by any substitution, amendment or modification made locally or in a foreign country of the said contract. xxx” 

Ibig sabihin, ang mga habol na nagmumula sa relasyon ng employer at ng empleyado, o sa bisa ng anumang batas o kontrata na kinasasangkutan ng mga manggagawang Pilipino para sa deployment sa ibang bansa, kabilang ang mga habol para sa aktwal, moral, at iba pang anyo ng danyos, ay karaniwang pananagutan ng principal o employer at ng recruitment/placement agency. Ito ay tinatawag na “joint and several” o parehong may pananagutan, hindi lamang sa kanilang bahagi, kundi pati na rin sa buong halaga ng hinahabol na salapi at/o danyos. Ang probisyong ito ay dapat kasama sa kontrata para sa pagtatrabaho sa ibang bansa at dapat isa sa mga kondisyon para sa pag-apruba nito.

Binigyang-diin ng ating Korte Suprema ang katuwiran sa likod ng pagpataw ng solidaryong pananagutan sa pagitan ng dayuhang employer at ng lokal na recruitment agency para sa mga habol ng isang empleyado na ilegal na tinanggal sa kanyang trabaho. Ayon sa kasong SRL International Manpower Agency et al., vs. Pedro S. Yarza (G.R. No. 207828, 14 Pebrero 2022, isinulat ni Kagalang-galang na Kasamang Mahistrado Ramon Paul L. Hernando):

“To reiterate, the liability of petitioners should be solidary, ‘as provided under Section 10 of RA 8042 or the Migrant Workers and Overseas Filipinos Act of 1995, as amended, which mandates that the principal/employer, recruitment/placement agency, and its corporate officers and directors in case of corporations, shall be solidarily liable for money claims arising out of employer-employee relationship with [OFWs].’ SRL cannot hide behind the excuse of presumed non-participation in acts leading to a worker’s unjust dismissal and yet benefit from being the local manning agent when it is convenient or profitable.”

Malinaw sa mga kasong napagdesisyunan ng ating Korte Suprema na hindi lamang ang employer ang maaaring may pananagutan kung sakaling mapatunayan na ilegal ang pagkakatanggal sa isang manggagawa sa ibang bansa, kundi pati na rin ang recruitment agency na nagpadala sa kanya. Kaya naman sa iyong kaso, kung sakaling mapatunayan na ilegal na tinanggal ka sa iyong trabaho sa ibang bansa, maaaring managot ang iyong employer at pati na rin ang iyong recruitment agency dahil sila ay may solidaryong pananagutan para sa mga habol na patungkol sa iyong trabaho.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay. 

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Mga cancer survivor bilang PWD, may “K” sa discount

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | October 28, 2025

Dear Chief Acosta,

Ang tiyahin ko ay nagkaroon ng cancer sa kanyang katawan. Sumailalim siya sa mahaba at mabigat na gamutan para subukang pagalingin siya. Halos naubos ang ipon ng pamilya namin dahil sa mga gastusin sa pagpapagamot sa kanya. Nitong nakaraan, matapos ang mahabang gamutan ay ibinalita sa kanya ng doktor na diumano ay wala na ang cancer sa kanyang katawan. Lubos na nagalak ang pamilya namin sa balita na ito. Sa kabila nito ay may mga gamot pa siya na kailangan niyang patuloy na inumin at gamitin. Dahil dito ay gusto namin malaman kung maaari pa rin ba na makakuha ng mga benepisyo bilang person with disability (PWD) para sa diskwento siya sa mga kakailanganin niyang gamot? Malaking tulong kasi itong mga diskwento na ito para sa mga PWD para sa gastusin niya. Sana ay mapayuhan ninyo kami rito. Lubos kaming nagpapasalamat sa inyong payo!

-- Gamrot

---

Dear Gamrot,

Bilang sagot sa iyong katanungan, tayo ay sasangguni sa Republic Act (R.A.) No. 11215, na kikilala bilang “National Integrated Cancer Control Act.” Ginawa ang batas na ito bilang bahagi ng polisiya ng Estado sa pagpapatibay ng komprehensibong pagtugon sa mga pangangailangang pangkalusugan para sa mga may cancer upang pag-igihin ang kanilang gamutan, lalo na para sa mga mahihirap at nangangailangan ng tulong. (Sec. 2, Art. I, R.A. No. 11215)

Sa ilalim ng batas na ito, ang mga may cancer, maging ang mga itinuturing na cancer survivors, ay hayagang kinikilala bilang mga person with disabilities (PWD) na binibigyan ng kaukulang karapatan at pribilehiyo. Kaugnay rito, sinasabi ng batas na: 

“Section 25. Persons with Disabilities. – Cancer patients, persons living with cancer and cancer survivors are considered as persons with disabilities (PWDs) in accordance with Republic Act No. 7277, as amended, otherwise known as the 'Magna Carta for Disabled Persons’.“Section 26. Rights and Privileges. – The cancer patients, persons living with cancer and cancer survivors are accorded the same rights and privileges as PWDs and the DSWD shall ensure that their social welfare and benefits provided under Republic Act No. 7277, as amended, are granted to them. Further, the DOLE shall adopt programs which promote work and employment opportunities for able persons with cancer and cancer survivors.” 

Mahalaga rin na malaman ang ibinibigay na kahulugan sa kung sino ang mga maaaring ituring na cancer survivor, alinsunod sa Implementing Rules and Regulations (IRR) ng R.A. No. 11215:

“Cancer survivors are those who have completed all of their anti-cancer therapy and presently show no signs of the disease – that is, in remission, and now must go on to face survival with both fear of recurrence or relapse and perhaps encumbered by the side effects and consequences of their therapies;” (Sec. 3(e), Rule 1, IRR ng R.A. No. 11215)

Nakasaad sa nasabing IRR ang detalye ng mga karapatan at pribilehiyo ng mga cancer patients at cancer survivors na itinuturing na PWD. Kaugnay nito, inaatasan ng batas ang National Council on Disability Affairs, kasama ang mga lokal na tanggapan ng social welfare development, na bigyan ng kaukulang disability card para sa pagkakakilanlan bilang PWD, ang mga cancer patients at cancer survivors, alinsunod sa RA 7277, na inamyendahan ng Republic Act No. 10754, o mas kilala bilang “An Act Expanding the Benefits and Privileges of Persons with Disability.” (Sec. 25, Rule VII, IRR ng R.A. No. 11215)

Dahil dito, maliwanag na maging ang mga cancer survivors ay itinuturing at kinikilala ng batas bilang PWD, na may karapatan pa rin na makakuha ng mga kaukulang diskwento at benepisyo na mahalaga para sa tuluyang pagpapagaling at pagpapabuti ng kanilang kalusugan. 

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay. 

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Konsepto ng “dying declaration”

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | October 27, 2025

Dear Chief Acosta, 

Ang kapatid ko ay kasalukuyang nag-aagaw buhay sa ospital matapos siyang bugbugin at saksakin ng dalawang tao. Sinubukan siyang gamutin ng mga doktor, ngunit tinapat kami na baka hindi na rin siya magtagal. Nang ito ay marinig ng kapatid ko, tinanggap na niya ito at ikinuwento niya sa amin ang nangyari sa kanya, kung saan ito nangyari, at kung sino ang gumawa nito. Pagkatapos na ito ay kayang sabihin sa amin ay tuluyan na siyang pumanaw. Nais sana naming magsampa ng kaso sa taong gumawa nito sa kapatid ko, maaari ba akong maging testigo sa korte para sabihin ang ikinuwento sa akin ng kapatid ko patungkol sa nangyaring krimen sa kanya? – Richie

---

Dear Richie,

Bago natin sagutin ang iyong tanong, mahalagang maunawaan muna ang konsepto ng tinatawag na “Hearsay Rule.” Nakasaad sa Section 36, Rule 130 ng Revised Rules on Evidence na ang isang testigo ay maaari lamang magbigay ng kanyang testimonya patungkol sa mga bagay na kanyang personal na alam, maliban na lang kung papayagan ng batas na siya ay magbigay ng testimonya kahit na hindi niya personal na alam ang isang bagay: 

“Section 36. Testimony generally confined to personal knowledge; hearsay excluded. — A witness can testify only to those facts which he knows of his personal knowledge; that is, which are derived from his own perception, except as otherwise provided in these rules.”

Kaya maliwanag na magiging katanggap-tanggap lang sa korte ang isang testigo kung ang kanyang testimonya ay base sa kanyang personal na kaalaman at hindi dahil sa sinabi ng ibang tao. Ngunit maliwanag din na ang konseptong ito ay mayroong mga eksepsyon. 

Isa sa mga eksepsyon sa tinatawag na “Hearsay Rule” ay ang testimonya ng isang tao tungkol sa sinabi sa kanya ng isang taong nasa bingit ng kamatayan, at ang ibinahagi sa kanya ng taong namatay ay kaugnay sa mga sirkumstansya ng kanyang pagkamatay. Narito ang pahayag ng Section 37, Rule 130 ng Revised Rules on Evidence: 

“Section 37. Dying declaration. — The declaration of a dying person, made under the consciousness of an impending death, may be received in any case wherein his death is the subject of inquiry, as evidence of the cause and surrounding circumstances of such death.”

Ipinaliwanag din ng Korte Suprema ang mga kailangan para tanggapin ng korte ang testimonya ng isang tao tungkol sa sinabi sa kanya ng isang taong nasa bingit ng kamatayan, patungkol sa mga detalye ng kanyang pagkamatay. Narito ang pahayag ng Kagalang-galang na Korte Suprema sa kasong People of the Philippines vs. Ramil Peña, G.R. No. 133964, 13 February 2002, na isinulat ni Kagalang-galang na Mahistrado Consuelo Ynares-Santiago:

“The requisites for the admissibility of dying declarations have already been established in a 

long line of cases.  An ante-mortem statement or dying declaration is entitled to probative weight if: (1) at the time the declaration was made, death was imminent and the declarant was conscious of that fact; (2) the declaration refers to the cause and surrounding circumstances of such death; (3)  the declaration relates to facts which the victim was competent to testify to; (4) the declarant thereafter died; and (5) the declaration is offered in a criminal case wherein the declarant’s death is the subject of the inquiry.”

Kaya naman maliwanag sa mga nabanggit na artikulo ng batas at sa nasabing kaso na bagama’t sinasabi ng batas na ang tatanggapin lang na testimonya ay kung ito ay galing sa sarili at personal na kaalaman o nasaksihan ng isang tao, maaari pa ring tanggapin ng korte ang testimonya ng isang tao patungkol sa sinabi sa kanyang impormasyon ng ibang tao kung ito ay patungkol sa kamatayan ng huli at sinabi habang ito ay nasa bingit ng kamatayan. 

Sa iyong sitwasyon, bagama’t hindi ikaw ang personal na nakasaksi sa krimen na ginawa sa iyong kapatid, maaari kang tumestigo sa korte tungkol sa sinabi niyang impormasyon sa’yo ukol sa sanhi at nakapalibot na mga pangyayari na humantong sa kanyang kamatayan, lalo na at kanyang sinabi ito nang may kaalaman na siya ay nasa bingit na ng kamatayan. 

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay. 

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.