Paggamit ng mass transport system, para mas maginhawa sa mga senior at PWD

ni Judith Sto. Domingo @Asintado | June 14, 2024

Nabalitaan natin kamakailan na naglalagay na ng elevator para sa senior citizens at persons with disabilities o PWDs para maginhawang makatungo sa sakayan ng mga busway sa Metro Manila. 

Napanood rin natin sa ilang kuha ng video camera kung paanong kasalukuyang nagtitiyaga sa pag-akyat-panaog sa matatarik na hagdanan ang ilan nating may kapansanan para makasakay sa public utility vehicles o PUVs hindi lamang sa point-to-point buses kundi pati sa LRT at MRT. 

Naalala ko na namang muli ang nakaraan naming biyahe ng aking pamilya sa Bangkok na nauna ko na ring naikuwento sa inyo. Nakakainggit ang kanilang maaasahang elevated railway system na may mga elevator para sa mga nakatatanda at may kapansanan, gayundin ang mga escalator para sa mga sumasakay. Bukod pa riyan ay may mga malilinis itong palikuran, hindi gaya ng sa atin sa Metro Manila na kalunus-lunos at walang tubig.  

Bakit nga ba hindi magawang mintinahin ang mga palikuran sa ating railway system samantalang simpleng aksyon lamang ang kinakailangan tulad ng paglalagay ng mga tagalinis nito at paniniguro ng daloy ng tubig upang hindi bumaho at pumanghi ang amoy dito?

Bakit ba kailangang pahirapan sa pag-akyat sa baitang-baitang na mga hagdanan ang mga ordinaryong mamamayan sa halip na bigyan ng maaasahang escalator para sa kanilang kaginhawahan? 

Bakit ba tila ipinagkakait ang gumaganang elevator sa ating mga nakatatanda at may kapansanan sa pagsakay nila sa mga tren ng ating elevated railway system para naman makaiwas sa pagkadupilas sa mga hagdanang madulas at nang hindi sila maipit at mapitpit sa mga nagkukumahog na mas batang mga komyuter sa pag-akyat sa mga istasyon ng tren? 

Ang mga kagaanang ganito na dala man lang sana ng elevator, escalator at palikuran sa mga istasyon ng ating pampublikong transportasyon ay hindi lamang para maibsan ang pagod ng mga pasahero kundi para tulungan din sila sa kanilang hanapbuhay at kabuhayan, padaliin ang pagkamit ng kanilang mga pangarap, kasama na ang pagbibigay ginhawa sa mga turistang gugustuhing sumakay dito kung magiging katanggap-tanggap na ang serbisyo nito. 

Ang ating inaasam at kinasasabikang kaayusan ng pangmasang transportasyon ay siyang gulong sa pag-usad ng ating ekonomiya, siyang manibelang gumigiling at pumipihit kung saan naroon ang maluwang na daan para sa kaunlaran, at langis na nagpapadali at nagpapabilis sa pagdaloy ng mga oportunidad na sa kasalukuyan ay salat. 

Administrasyong Marcos Jr., maraming simpleng bagay ang maaari ninyo nang itala at ipagawa sa mga departamento at ahensya na malaking tulong na sa ating mga kababayan lalo na sa aspeto ng pampublikong transportasyon na araw-araw iniiyak at pinaninikluhod ng ating mga kababayan mula sa gobyerno. 

Asintaduhin natin ng ganap na pagmamalasakit ang simpleng pangangailangan ng taumbayan at huwag nang patagalin pa ito!

---

Kung may reaksyon, sumbong o katanungan, sumulat sa ASINTADO ni Judith Sto. Domingo sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa asintado.bulgar@gmail.com.

Nasa ating mga kamay ang kalayaan

ni Judith Sto. Domingo @Asintado | June 12, 2024

Kasaysayan man ang konteksto ng ating paggunita ngayon ng Araw ng Kalayaan, mainam na pagkakataon din ang Miyerkules na ito para mapagnilay-nilayan ang kahulugan ng pagiging malaya at ang sari-saring anyo nito sa ating buhay. 

Matimbang na salita ang kalayaan, na sa kalaliman at kalakihan ng kinasasaklawan nito ay hindi natin lubos na mayakap. Matimyas ito sa ating kamalayan, lalo na sa gitna ng patuloy na pagmamalabis ng mga hukbong Intsik sa West Philippine Sea. Nananaghoy ang ating mga puso sa nagaganap na pagsalaula ng Tsina sa ating karapatan bilang malayang bayan. 

Ang lalong nagpapahirap, ang bawat isa sa atin ay nakagapos o nakakadena rin sa hindi kakaunting mabibigat na sitwasyon: patong-patong na bayarin, tambak na trabaho, kapos na sahod, mabigat na trapiko habang lulan ng bulok na pampublikong sasakyan, mausok at mainit na kapaligiran, mataas na presyo ng mga bilihin, mga pasaway sa paligid, sa trabaho at lalo na sa gobyerno. 

Sa kabilang banda, may mga natatamasa rin tayong mga bagay na maaaring ituring na munting kalayaan. Ang panandaliang pagkakape, ang pagbabasa nitong ating paboritong pahayagan (Bulgar), ang paghulagpos ng ating mga luha sa panonood ng teleserye o K-drama, ang pagtunghay sa nakaaantig na maikling video tulad ng isang aso na masugid na sumusubaybay sa sanggol ng amo nito, ay ilan lamang sa mga payak na kalayaang maaari nating piliing maramdaman at maranasan sa araw-araw.  

Kasali rito ang mga hindi mapigilang hilig nating mga Pilipino: ang pagkanta, kahit sintunado, nang may hugot o pagpapalaya sa ating mga binurong emosyon. Kaya’t naandiyan ang milyun-milyong masasabayang awitin, ballad man o maingay na musikang nakapagpasigaw, gaya ng mga nilalaman ng maalamat na Independence Day album ng Pinoy punk na grupong Urban Bandits.

Sa isang banda, ang iba’t ibang natatamo nating kalayaan sa bawat araw ay may mahalagang mensahe: anumang bigat ng pasanin, maaari tayong malayang makapili ng ating gagawin at patutunguhan; anumang pagsubok o pagkalugmok ay maaaring maging daan sa pagpapakatatag at pagtatagumpay.

Ang pagpapalaya sa ating mga sarili mula sa pagkakabilanggo at pagkakalungo sa samu’t saring pagkagapi ay landas din para makamit ng iba ang inaasam na kagaanan — mula sa tapat nating pakikinig sa kanilang hinaing, sa paglalaan ng ating balikat ng pagdamay, sa pangungusap na magbibigay kaginhawahan, sa pagdampi ng kahit kaunting kabutihan sa kanilang nararanasang kabigatan. 

Sa maraming paraan at pagkakataon, nakasalalay sa atin ang ating kalayaan — sa ating pagkakaisa, lakas ng loob, determinasyon, pagtitiyaga, tibay ng pananalig kasabay ng taimtim na dasal na malalampasan natin lagi ang hamon ng bawat sigalot at pasanin. 

Ang asintadong puno’t dulo nito: ang bawat isa sa atin ang susi sa ating paglaya sa nakaririmarim na mga sitwasyon. Bawat isa sa atin ay may magagawa sa ngalan ng wagas na kalayaan ng bayan at sarili. Ginagawa ba natin ang ating papel at panawagan ayon sa nararapat?

---

Kung may reaksyon, sumbong o katanungan, sumulat sa ASINTADO ni Judith Sto. Domingo sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa asintado.bulgar@gmail.com.

Pagpupugay sa mga nagsipagtapos na mag-aaral, magulang at guro

ni Judith Sto. Domingo @Asintado | June 7, 2024

Hunyo na at nagdaraos ang mga paaralan ng programa ng pagtatapos o graduation. Ang okasyong ito ang isa sa pinakainaasam ng mga mag-aaral at mga magulang o tumatayong magulang, kabilang ang inyong lingkod. 

Ang pagmamartsa, ang pormal na pagkakaloob ng diploma, mga medalya at parangal sa mga karapat-dapat ay kinasasabikang mga sandali. Nag-uumapaw ang mga emosyon, nangingilid ang mga luha, naghuhumiyaw sa kaibuturan ng puso ang pasasalamat sa Maykapal. 

Ang okasyon ay pagbubuklod ng mga binuong pangarap, mga pagpupunyagi, pagsasakripisyo, mga gabing walang tulog, mga yakap na mahigpit, at matimyas na paglingon sa mga nararapat pasalamatan. Ang bawat segundo ay pagbabalik-tanaw sa mga pinagdaanang hindi mawari kung paano nga ba nalampasan at napagtagumpayan. 

Ang sentro at karapat-dapat parangalan ay hindi lamang mga nagsipagtapos, kundi pati ang kanilang mga nanay at tatay, at nagsisilbing magulang, mga propesor at guro, mga kaagapay sa paaralan, mga sumuportang kamag-aral at kaibigan.

Bukod sa kanila ay nagsisilbing bida rin ng seremonya ang panauhing pandangal, na siyang tagadispensa ng payo sa mga handa nang makipagsapalaran sa inog ng mundo at makabagong panahon. 

Nararapat bigyan ng pagpupugay ang mga propesor, sila na nagtiyagang magturo sa iba’t ibang paraan sa kanilang mga estudyante. Napakarangal ng kanilang propesyon, hindi lang dahil sa kanilang ginagawang pagpukaw ng isipan, talino at talento ng kabataan kundi pati ang pagpapatuloy nila sa mithiin, kahit lugi basta’t magampanan ang misyon sa buhay. Sana’y huwag kalimutan ng bawat gradwado ang kanilang mga mentor anuman ang kanilang marating sa buhay. 

Nakapaloob din sa mga taong ginugol ng mga estudyante sa pag-aaral ang mga hindi matatawaran o hindi matutumbasang pagsasakripisyo ng mga magulang at guardian para sa minimithing kinabukasan ng kanilang anak. Nariyan na ang panaka-nakang pag-utang sa maaaring matakbuhan matapos masaid ang laman ng pitaka at alkansya.

Nariyan ang pagtitiis, gaya ng pagtitipid sa sariling pagkain upang hindi gutumin ang nag-aaral na anak, o ang pagkayod sa kabila ng pagod at puyat para magkaroon ng dagdag-kita. Hindi rin dapat kalimutan ang maraming magulang na nakikipagsapalaran sa ibang bansa, na tinitiis ang panlulumbay para mapag-aral ang anak. 

Sa isa pang banda, ang pagtatapos ng mga mag-aaral ay hudyat ng panimula ng kanilang pagtuntong sa kalakaran ng totoong buhay. Ang nakamit na diploma ay maaasahang kalasag para makausad; tila isang tulay kung saan buo ang loob na makatatawid -- mula sa pagiging bata at walang muwang tungo sa mayroong alam at may pakialam. 

Maging simbolo rin ang bawat seremonya ng pagtatapos ng ating sama-samang panawagan sa pamahalaan, sa administrasyong Marcos Jr., sa Department of Education sa ilalim ni Vice-President Sara Duterte at sa Commission on Higher Education sa pangunguna ni Chairman Prospero “Popoy” de Vera, na tumbasan at higitan ang ginagawang sakripisyo ng mga magulang upang mas marami pa ang makapagtapos at makaabot ng kanilang mga minimithing pangarap. 

Samantala, pagbabalik-tanaw at pasasalamat sa ilang mga pinagpipitagang unibersidad na naging bahagi ng ating kamalayan: ang University of the Philippines kung saan ako nagtapos, ang De La Salle University at University of Santo Tomas, kung saan nagsipagtapos ang aking mga anak, ang Manila Times College kung saan tayo panandaliang nagturo, at ang University of the East, na mahalagang bahagi ng aking buhay. Isang taos-pusong pagsaludo at pagpupugay sa inyong kontribusyon sa lipunan!

---

Kung may reaksyon, sumbong o katanungan, sumulat sa ASINTADO ni Judith Sto. Domingo sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa asintado.bulgar@gmail.com.