Rosemary, pampalakas ng memorya

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | Feb. 17, 2025

BG: Wiki

Dear Doc Erwin, 

Ako ay isang pre-medical student sa isang pampublikong unibersidad sa Maynila at tagasubaybay ng Sabi ni Doc at Bulgar newspaper. Isa akong iskolar kaya‘t kinakailangan na mapanatili ko sa mataas na antas ang aking grades.

Nabasa ko sa isang magazine na may mga halamang gamot na maaaring makatulong upang lumakas ang concentration at memorya. Partikular na binanggit doon ay ang Rosemary. 

Nais ko sanang malaman kung may mga scientific research na tungkol sa epekto ng Rosemary sa memorya at kung may positibong epekto ito upang mapalakas ang memorya sa isang katulad ko na mag-aaral? May iba pa bang mga health benefit ang Rosemary?

Maraming salamat at sana‘y matugunan niyo ang aking mga katanungan. — Dexter

---

Maraming salamat Dexter sa iyong pagliham, mga katanungan at pagiging tagasubaybay ng Sabi ni Doc at BULGAR newspaper.

Ang Rosemary ay isang halaman na karaniwang nakikita sa ating bansa at sa Mediterranean region. Ito ay lumalaki hanggang dalawang metro ang taas at nabubuhay hanggang dalawang taon. May katangi-tanging amoy ito kaya't ang Rosemary ay ginagamit bilang spice sa pagkain at sangkap sa mga pabango. Katulad ng Oregano at Thyme, ang Rosemary ay kasama sa mint family Lamiaceae. 

Tradisyunal na ginagamit sa buong mundo ang Rosemary bilang halamang gamot para sa muscle pain, pampalakas ng memorya, pampatubo ng buhok at pampalakas ng immune system at circulatory system.

Ayon sa isang artikulo sa International Journal of Nutrition na inilathala noong June 24, 2021, kilala rin ang Rosemary bilang medicinal plant at isang food preservative dahil sa high levels ng anti-oxidant at anti-microbial properties nito. Kasalukuyan din itong pinag-aaralan bilang anti-cancer drug, anti-inflammatory at analgesic agent at hepatoprotective agent. 

Ang mga katangian ng Rosemary na nabanggit ay dahil sa mataas na level ng polyphenols, flavonoids at phytochemicals nito. Partikular dito ang mataas na level ng carnosol at carnosic acid, mga anti-oxidant na dahilan kung bakit ang Rosemary ay itinuturing na isang medicinal plant.

Sa isang double-blinded randomized controlled clinical trial na isinagawa sa mga university student kung saan binigyan ng 500 milligrams na Rosemary ang mga estudyante sa loob ng isang buwan, nag-improve ang memory performance, nabawasan ang anxiety at depression at nag-improve din ang kanilang sleep quality. Mababasa ang pag-aaral na ito sa Complementary Therapies in Clinical Practice, Volume 30 na inilathala noong February 2018.

Sa isa pang randomized clinical trial sa epekto ng Rosemary sa cognitive function ng elderly population na may average na edad 75, may significant beneficial effect sa bilis ng memorya ang Rosemary sa dose na 750 milligrams. Inilathala ang research na ito sa Journal of Medicinal Food noong January 2012.

Positibo rin ang epekto ng Rosemary sa cognitive performance ng mga laboratory animal studies, ayon sa isang systematic review at meta-analysis na isinagawa ng mga researcher na pinamunuan ni Dr. SM Hussain ng City University College of Ajman sa bansang United Arab Emirates. Sa pag-aaral na ito tinawag ng mga dalubhasa ang Rosemary bilang "herb of remembrance" at isang potential na "cognition enhancer" para sa mga indibidwal na may Alzheimer's Disease. Kung nais basahin ang studies na ito, makikita ang nasabing pag-aaral sa Brazilian Journal of Medical and Biological Research na inilathala noong February 9, 2022.

Itinuturing na Generally Recognized as Safe (GRAS) ang Rosemary ng Food and Drug Administration ng bansang Amerika. Iba't ibang paraan ang paggamit ng Rosemary. Maaari itong ilagay sa pagkain habang niluluto (culinary condiment) ito, bilang tsaa (Rosemary tea) o paglanghap nito bilang Rosemary essential oil (aromatherapy). Puwede  ring ihalo ang ilang drops ng Rosemary essential oil sa coconut oil o almond oil at ipahid sa balat.

Maraming salamat muli sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa'y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

Kahalagahan ng Niacin sa ating kalusugan

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | Feb. 10, 2025

BG: FA

Dear Doc Erwin, 

Masayang pagbati sa inyo Doc Erwin at sa mga bumubuo ng BULGAR newspaper. Ako ay inyong matagal ng masugid na tagasubaybay. Mahigit 40 years old na ako at may mga sakit na iniinda. Sa pinakahuling laboratory examination ko ay nananatiling mataas ang aking cholesterol. Isa sa mga inireseta sa’kin ay ang Niacin. Ayon sa aking doctor, ito raw ay isang uri ng Vitamin B na makakatulong sa aking cholesterol at sa aking puso. Maaari bang matulungan niyo ako upang maintindihan kung papaano makakatulong ang isang bitamina sa aking sakit? Maaari bang makuha ang Niacin sa pagkain? Ano ang dapat kong malaman kung iinom ng Niacin? Maraming salamat at sana’y masagot niyo ang aking mga katanungan. — Abraham

---

Maraming salamat Abraham sa iyong pagliham, mga katanungan at pagiging tagasubaybay ng Sabi ni Doc at BULGAR newspaper.

Ang Niacin ay ang generic name ng nicotinic acid at nicotinamide. Ito ay isang uri ng Vitamin B3 na kasama ng mga water-soluble vitamins. Ang Niacin ay natural na sangkap ng ilang mga pagkain. Inihahalo rin ang Niacin sa mga pagkain upang ito ay mas maging nutritious. Available rin ito bilang dietary supplement.

Lahat ng tissues sa ating katawan, maliban sa ating skeletal muscles ay gumagamit ng Niacin. Kino-convert ang Niacin sa active form na coenzyme na NAD at NADP.

Kinakailangan ang NAD ng mahigit na 400 enzymes sa ating katawan upang gawing enerhiya ang mga carbohydrates, proteins at fats mula sa kinakain natin. Ang NAD ay kailangan din upang mapanatili na ma-repair ang ating DNA at sa cellular communication. Ang NADP ay malaki ang naitutulong sa cellular antioxidant functions at sa synthesis ng fatty acids at cholesterol na kailangan ng ating katawan.

Ayon sa expert committee ng Food and Nutrition Board ng National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine sa bansang Amerika, kinakailangan natin daily ang 14 to 16 milligrams ng Niacin. Halos lahat ng Niacin na nasa ating pagkain ay na-absorb ng ating katawan at dahil ito ay isang water soluble vitamin, ang sobra sa pangangailangan ng katawan ay inilalabas ng ating katawan sa ating ihi (urine).

Ang Niacin ay makikita sa iba’t ibang uri ng karne katulad ng manok, baboy at baka, isda at mga halaman, nuts, at legumes. May Niacin din ang brown rice at ang puting bigas (white rice).

Ayon sa Cleveland Clinic, isang tanyag na health institution sa Amerika, ang Niacin supplements ay ginagamit upang gamutin ang high cholesterol level. Ang Niacin ay natural na alternatibo sa mga tao na ayaw uminom ng mga prescription medications para bumaba ang cholesterol level. 

Ang Niacin ayon pa rin sa Cleveland Clinic ay nakakatulong na makaiwas sa high blood pressure. Batay sa kanila, kung ang iyong mga kinakain ay may sapat na Niacin, makakatulong ito sa pagpapanatili ng normal na blood pressure.

Ang mga nabanggit ang maaaring mga dahilan kung bakit ang Niacin ay isa sa mga ang inireseta sa iyo ng iyong doktor. Ngunit bukod dito ay may ibang health benefits pa ang Niacin at ang isang uri ng Vitamin B3, ang Niacinamide.

Sa isang pag-aaral na inilathala sa Journal of Experimental and Clinical Cancer Research noong October 7, 2020, ang Niacin ay nakakapatay ng mga skin cancer cells (melanoma). Nakakatulong din ang Niacinamide, ayon sa Cleveland Clinic, sa mga sakit sa balat katulad ng acne, rosacea, sun damaged skin at ilang autoimmune skin diseases. Maaari ring makatulong ito upang makaiwas sa skin cancer.

Sa pag-aaral na pinangunahan ni Dr. Valeria Gasperi ng Department of Experimental Medicine ng University of Rome, nakita ang kahalagahan ng Niacin upang masuportahan ang brain health at makatulong upang ma-delay ang neurodegeneration, at maiwasan ang dementia at psychiatric disorders. Mababasa ang pag-aaral na ito sa International Journal of Molecular Sciences na inilathala noong February 23, 2019.

Tandaan lamang na maaaring makaranas ng flushing matapos uminom ng Niacin supplement. Ito ay harmless at panandalian lamang ngunit maaari ring hindi kanais-nais ang pakiramdam. Mag-umpisa sa mababang dose (30-50 milligrams) upang makaiwas o mabawasan ang flushing na mararamdaman.

Maraming salamat muli sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

H.E.L.P. Pilipinas: Ang Pananaw ni Dr. Mildred Vitangcol para sa mas malusog at matatag na bansa

by Info @Brand Zone | Feb. 8, 2025

Sa isang bayang minsan ay hikahos sa maayos na serbisyong pangkalusugan, edukasyon, at kabuhayan, inialay ni Dr. Mildred V. Vitangcol ang kanyang buhay upang magbigay ng solusyon. Mula sa isang respetadong medikal na propesyonal hanggang sa pagiging lider ng H.E.L.P. Pilipinas Partylist, walang sawang tinutulay ni Dr. Vitangcol ang agwat sa pagitan ng kalusugan, edukasyon, at ekonomiya, tinitiyak na matatanggap ng mga Pilipino ang nararapat na suporta.

Nagsimula si Dr. Vitangcol sa larangan ng medisina, kung saan dalubhasa siya sa gastroenterology. Ginugol niya ang dekada bilang doktor sa paggamot at pagtuturo sa kanyang mga pasyente. Ngunit, nakita ni Dr. Vitangcol ang mas malaking pangangailangan—isang systemic na pagbabago na makikinabang sa mga komunidad, lalo na sa mga walang access sa mga pangunahing serbisyo.

Lumawak ang kanyang mga pagsusumikap nang aktibo siyang sumali sa mga internasyonal na organisasyon tulad ng Rotary, InnerWheel, at Zonta, kung saan isinulong niya ang mga proyektong tumutugon sa access sa pangangalagang pangkalusugan, pagpapalakas ng kababaihan, at pagpapaunlad ng komunidad. Bilang lider sa St. Peter Life Plan, kinilala siya bilang isa sa Empowered Women in the World, patunay sa kanyang walang sawang dedikasyon sa serbisyo publiko.

Ang kanyang pamumuno ay natural na umunlad tungo sa legislative advocacy, na nagtulak sa kanya upang itatag ang H.E.L.P. Pilipinas Partylist, na kumakatawan sa Kalusugan, Edukasyon, Kabuhayan, at Pangkabuhayan—ang mga haligi ng kanyang pananaw para sa isang mas matatag na Pilipinas.

"Hindi natin masasabi ang tungkol sa pambansang pag-unlad nang hindi tinutugunan ang mga pangunahing pangangailangan ng ating mga tao—magandang kalusugan, de-kalidad na edukasyon, at matatag na mga oportunidad sa kabuhayan. Iyan ang silbi ng H.E.L.P. Pilipinas," ani Dr. Vitangcol.

Sa ilalim ng kanyang pamumuno, itinataguyod ng partylist ang isang plataporma ng mga polisiyang transformative na naglalayong palakasin ang kalusugan ng komunidad, palawakin ang access sa mahahalagang serbisyo, at bigyang kapangyarihan ang mga Pilipino sa pamamagitan ng edukasyon at napapanatiling mga oportunidad sa kabuhayan. Kabilang sa mga pangunahing inisyatiba ang Barangay Health Center Enhancement Act at ang Mobile Health Clinic Act. Inuuna rin ng partylist ang kalusugan ng publiko sa pamamagitan ng Tuberculosis Eradication Act, habang sabay-sabay na namumuhunan sa kinabukasan ng bansa sa pamamagitan ng Free Technical and Vocational Education Bill. Isinusulong din ng partylist ang PUV Modernization Bill.

Ang kanyang pilosopiya sa pamumuno ay simple ngunit epektibo: "Ang tunay na pagbabago ay nagsisimula sa tunay na pagkilos." Naniniwala si Dr. Vitangcol na ang tunay na pag-unlad ay hindi lamang tungkol sa pagpasa ng mga batas kundi pagtiyak na ang mga patakaran ay mabisang naipapatupad at nararamdaman ng mga tao.

Bilang unang nominado ng H.E.L.P. Pilipinas, dala-dala ni Dr. Mildred Vitangcol ang kanyang panghabambuhay na pangako sa serbisyo. Sa kanya mararanasan ang isang bagong uri ng pamumuno—isang nakaugat sa pakikiramdam, pinalakas ng karanasan, at hinihimok ng pagkilos. Ang kanyang kuwento ay isang paalala na ang pagpapagaling sa isang bansa ay higit pa sa medisina—kailangan nito ng pananaw, dedikasyon, at lakas ng loob upang ipaglaban ang magandang kinabukasan para sa lahat ng Pilipino.