Walang katarungan dito, meron kaya sa kabilang buhay?

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | November 19, 2025

Pumanaw kamakailan ang isang kababata. Hindi siya kilala, hindi sikat. 

Meron namang namatay noong nakaraang Huwebes, Nobyembre 13, 2025. Kilalang-kilala siya at merong dalawang mukha. Una, meron siyang mukha ng kapangyarihan, mukha ng kayamanan, mukha ng pulitiko. Pangalawa, meron siyang tagong mukha, ang tagong epekto ng halos anim na dekadang ‘pagmamalabis’ sa kapangyarihan at paglabag sa batas. 

Ang kababata kong minisahan natin noong nakaraang araw ay anim na taong nakaratay sa kama. Unti-unti siyang nanghina. Nawalan ng boses dahil nabutasan na ang lalamunan para makahinga (tracheostomy). Ilang taon bago pa ito, nawalan na rin siya ng pandinig hanggang pati ang kanyang mga mata ay tuluyan nang lumabo hanggang sa mabulag. 

Hindi mayaman ang aking kababata, ngunit naging matagumpay siyang bangkero noong malakas pa siya. Nakaipon silang mag-asawa kaya’t ito ang unti-unti nilang pinanggagastos hanggang sa huling sandali para mapanatili ang buhay ng kababata ko.

Malaki ang pagkakaiba ng dalawang lalaking pumanaw. Iisa ang mukha ng aking kababata. Mabuting asawa’t anak, mabait na tao sa lahat. 

Dalawa naman ang mukha ng yumaong pulitiko. Ang mukhang opisyal at ang mukhang itinatago. Lumalabas na ngayon ang mga nagawa nito noong siya’y bata, malakas at makapangyarihan. Nagtayo ito ng malaking kumpanyang gumagawa umano ng posporo. Kinailangan niya ng maraming puno, kaya’t siya’y nagtayo ng “logging corporation” sa hilagang Samar, Bukidnon, Butuan at iba pang lalawigan. Madali niyang nagawa ito dahil sa kanyang kapangyarihan bilang mataas na opisyal ng gobyerno.

Maaalala ang iba’t ibang kaso ng karahasan at pagpatay tulad ng massacre sa hilagang Samar noong 1981 nang ginamit umano ng kanyang kumpanya ang isang para-military group upang ‘lipulin’ ang 45 katao. Nasangkot din siya sa maraming kaso ng korupsiyon, gaya ng PDAF at pork barrel scam. Nakulong din naman ito, ngunit sa isang komportableng silid ng ospital (hospital arrest), at pinakawalan din dahil pinawalang-bisa ang kaso ng isang presidente. 

Personal tayong naapektuhan ng kapangyarihan ng powerful na taong ito. Ito ay dahil sa binitiwan nating pahayag tungkol sa “pagpatay” ng kanyang anak sa aking pamangkin noong Setyembre 25, 1975. Kasama ng kanyang anak na sinasabi kong “pumatay” sa aking pamangkin, kinasuhan nila ako ng libelo. Nakulong tayo ng tatlong araw hanggang sa nakapagpiyansa noong Mayo 30, 2002. Tiniis natin ang kulungan maski na wala tayong kasalanan. Napaikli ng tatlong araw na pagkakakulong. Mahaba ang siyam na taong paglilitis sa ilalim ng dalawang hukom, Normandy Pizarro at Christine Azcarrage Jacob. Salamat sa Diyos at nakita ng babaeng hukom ang katotohanan at inhustisya ng walang katapusang paglilitis sa palsong kaso. Salamat sa isang Judge Christine Jacob sa desisyon nitong i-dismiss ang kasong libelo na isinampa sa akin. 

Nasa 50 taon na ang nakararaan mula nang mapatay ang aking pamangkin ng anak ng makapangyarihang lalaki ngunit wala pa ring hustisya. Hindi nakasuhan, hindi nakulong ang kanyang anak. Pati siya, sa rami ng kanyang mga kasalanan, magaang ang naging parusa niya at sa huli, nakuha pa siyang maglingkod sa anak ng diktador na pinaglingkuran.

Hindi tayo nagsasaya, nagdiriwang o nagpapasalamat dahil namatay na ang makapangyarihang pulitiko. Nalulungkot tayo dahil walang katarungang natanggap ang aking pamangkin at ang kanyang pamilya.

Inilibing na ang aking kababatang pumanaw. Maraming taong lumuha dahil sa kanyang kabutihan. 

Ililibing na rin ang makapangyarihan at mayamang pulitiko. Iiwanan niya ang kanyang kayamanan. Bula, usok, abo na ang kanyang kapangyarihan. Maraming umiyak nang siya’y buhay pa. Hindi natin alam kung sila’y natutuwa ngayon. Nakalulungkot lang na sa pagpanaw ng mga yumaman dahil sa kanilang kapangyarihan at ang pagpupugayan lang ay ang kanilang unang mukha. 

Alam ng Diyos ang pangalawa, ang tagong mukha nila. Kung walang ganap na katarungan dito sa lupa, walang korte, walang abogado, walang halaga ng salaping kayang kontrahin ang katarungan ng Diyos.

Ngunit galit at sawa na ang marami sa mga nagaganap na pagtatakip at pagtatago ng mga may dalawang mukha. Kailangang mangyari rin ang katarungan sa lupa. Kailangan ang tunay na pamahalaan, totoo at malinis na pamamahala ng mga mabubuti, marangal at iisa lang ang mukha.

Walang katarungan dito, meron kaya sa kabilang buhay?

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | November 18, 2025

Pumanaw kamakailan ang isang kababata. Hindi siya kilala, hindi sikat. 

Meron namang namatay noong nakaraang Huwebes, Nobyembre 13, 2025. Kilalang-kilala siya at merong dalawang mukha. Una, meron siyang mukha ng kapangyarihan, mukha ng kayamanan, mukha ng pulitiko. Pangalawa, meron siyang tagong mukha, ang tagong epekto ng halos anim na dekadang ‘pagmamalabis’ sa kapangyarihan at paglabag sa batas. 

Ang kababata kong minisahan natin noong nakaraang araw ay anim na taong nakaratay sa kama. Unti-unti siyang nanghina. Nawalan ng boses dahil nabutasan na ang lalamunan para makahinga (tracheostomy). Ilang taon bago pa ito, nawalan na rin siya ng pandinig hanggang pati ang kanyang mga mata ay tuluyan nang lumabo hanggang sa mabulag. 

Hindi mayaman ang aking kababata, ngunit naging matagumpay siyang bangkero noong malakas pa siya. Nakaipon silang mag-asawa kaya’t ito ang unti-unti nilang pinanggagastos hanggang sa huling sandali para mapanatili ang buhay ng kababata ko.

Malaki ang pagkakaiba ng dalawang lalaking pumanaw. Iisa ang mukha ng aking kababata. Mabuting asawa’t anak, mabait na tao sa lahat. 

Dalawa naman ang mukha ng yumaong pulitiko. Ang mukhang opisyal at ang mukhang itinatago. Lumalabas na ngayon ang mga nagawa nito noong siya’y bata, malakas at makapangyarihan. Nagtayo ito ng malaking kumpanyang gumagawa umano ng posporo. Kinailangan niya ng maraming puno, kaya’t siya’y nagtayo ng “logging corporation” sa hilagang Samar, Bukidnon, Butuan at iba pang lalawigan. Madali niyang nagawa ito dahil sa kanyang kapangyarihan bilang mataas na opisyal ng gobyerno.

Maaalala ang iba’t ibang kaso ng karahasan at pagpatay tulad ng massacre sa hilagang Samar noong 1981 nang ginamit umano ng kanyang kumpanya ang isang para-military group upang ‘lipulin’ ang 45 katao. Nasangkot din siya sa maraming kaso ng korupsiyon, gaya ng PDAF at pork barrel scam. Nakulong din naman ito, ngunit sa isang komportableng silid ng ospital (hospital arrest), at pinakawalan din dahil pinawalang-bisa ang kaso ng isang presidente. 

Personal tayong naapektuhan ng kapangyarihan ng powerful na taong ito. Ito ay dahil sa binitiwan nating pahayag tungkol sa “pagpatay” ng kanyang anak sa aking pamangkin noong Setyembre 25, 1975. Kasama ng kanyang anak na sinasabi kong “pumatay” sa aking pamangkin, kinasuhan nila ako ng libelo. Nakulong tayo ng tatlong araw hanggang sa nakapagpiyansa noong Mayo 30, 2002. Tiniis natin ang kulungan maski na wala tayong kasalanan. Napaikli ng tatlong araw na pagkakakulong. Mahaba ang siyam na taong paglilitis sa ilalim ng dalawang hukom, Normandy Pizarro at Christine Azcarrage Jacob. Salamat sa Diyos at nakita ng babaeng hukom ang katotohanan at inhustisya ng walang katapusang paglilitis sa palsong kaso. Salamat sa isang Judge Christine Jacob sa desisyon nitong i-dismiss ang kasong libelo na isinampa sa akin. 

Nasa 50 taon na ang nakararaan mula nang mapatay ang aking pamangkin ng anak ng makapangyarihang lalaki ngunit wala pa ring hustisya. Hindi nakasuhan, hindi nakulong ang kanyang anak. Pati siya, sa rami ng kanyang mga kasalanan, magaang ang naging parusa niya at sa huli, nakuha pa siyang maglingkod sa anak ng diktador na pinaglingkuran.

Hindi tayo nagsasaya, nagdiriwang o nagpapasalamat dahil namatay na ang makapangyarihang pulitiko. Nalulungkot tayo dahil walang katarungang natanggap ang aking pamangkin at ang kanyang pamilya.

Inilibing na ang aking kababatang pumanaw. Maraming taong lumuha dahil sa kanyang kabutihan. 

Ililibing na rin ang makapangyarihan at mayamang pulitiko. Iiwanan niya ang kanyang kayamanan. Bula, usok, abo na ang kanyang kapangyarihan. Maraming umiyak nang siya’y buhay pa. Hindi natin alam kung sila’y natutuwa ngayon. Nakalulungkot lang na sa pagpanaw ng mga yumaman dahil sa kanilang kapangyarihan at ang pagpupugayan lang ay ang kanilang unang mukha. 

Alam ng Diyos ang pangalawa, ang tagong mukha nila. Kung walang ganap na katarungan dito sa lupa, walang korte, walang abogado, walang halaga ng salaping kayang kontrahin ang katarungan ng Diyos.

Ngunit galit at sawa na ang marami sa mga nagaganap na pagtatakip at pagtatago ng mga may dalawang mukha. Kailangang mangyari rin ang katarungan sa lupa. Kailangan ang tunay na pamahalaan, totoo at malinis na pamamahala ng mga mabubuti, marangal at iisa lang ang mukha.

3 pari na nagkakaisa sa bokasyon at aspirasyon para sa simbahan at bayan

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | November 10, 2025

Hindi tayo makapaniwala sa kuwento ng nakababatang paring nakilala natin ilang taon bago tinamaan ng COVID 19 ang buong Pilipinas. 

Dati siya umanong adik at kabisado niya ang lahat ng uri ng alak at droga na pinagtitripan ng mga kabataan noong panahon niya. Sa gitna ng kanyang pagpapalayaw, naakit siyang magmisyonerong layko na kasapi sa Philippine Lay Mission.

Pinadala siya sa East Timor at naranasan niya ang mga panganib sampu ng mga tagumpay sa pakikiisa at paglilingkod sa mga mamamayan ng bansang dumaraan sa giyera.

Nang matapos ang giyera sa East Timor at nakabalik na rin siya sa Pilipinas, tila nagsimula na ang kanyang pagtatanong kung tinatawag din siya sa ibang uri ng buhay. Doon niyang nasubukang tingnan kung ano ang nasa kabilang bakod ng buhay. 

Pasaway ba, lagalag?

Ano ang kanyang hinahanap? Barkada, gimik, tao, mundo, Diyos, dukha? Anuman talaga ang kanyang hinahanap, sinubukan niya ang iba’t ibang daan at paraan. Barkadahan, gimikan, inuman at iba pa.

Baka misyon ang sagot, Bikol, East Timor. Naisip na subukan ang seminary, Society of the Divine Word, SVD, Tagaytay. Kasusubok, sa wakas natumbok ang kanyang bokasyon. Naging paring misyonero, paring SVD si Fr. Flaviano Villanueva na noong nakaraang Biyernes, Nobyembre 7 ay tumanggap ng Ramon Magsaysay Award 2025.

Nakilala natin si Fr. Flavie bago pa mag-pandemic noong panahon ni Pangulong Rodrigo Roa Duterte. Tatlo kaming magkakaibigang pari na nagkakaisa sa bokasyon at aspirasyon para sa simbahan at bayan. Matibay at malalim ang aming pananaw sa dangal at karapatan ng tao. May pagka-aktibista ang tingin sa amin ng marami. Tama naman sila ngunit higit doon, tapat lang kaming tatlong pari at magkakaiba sa likas na hamon ng aming pananampalataya at bokasyon. Sinusundan namin si Hesu Kristo na sa aming binyag ay binahaginan kami ng kanyang tatlong karisma bilang hari, pari at propeta!

Ganoon kaming magkakaibigang pari, Fr. Bert Alejo Sj., Fr. Flavie at ako, ang paring “kalbong” mananakbo. Lalo pang umigting ang aming bokasyon bilang pari at ang aming pasyon bilang mga Pilipino, anak ng mahal na Inang Bayan sa panahon ni Pangulong Digong. 

Simula pa lamang ng kanyang termino, malinaw na malinaw na ang tila panganib sa lahat. War on drugs ang kanyang binandera. Ayon sa kanya, droga ang pangunahing kalaban. Mga drug addict, pusher at drug lords ang mga salarin na nagdudulot ng gulo at kahirapan, aniya. Kapag nasugpo ang salot ng droga, nalipol ang mga gumagamit at nagtutulak, titino, uunlad, gaganda ang mahal nating bansa.

Ito ang ginawa niyang plataporma, puno’t dulo, dahilan ng kanyang pagiging pangulo. Tama ba? Totoo bang droga ang problema at tama ba na ang solusyon ay lipulin, ubusin at burahin ang mga gumagamit, nagtutulak at gumagawa ng droga? Alam din ng marami na hindi droga ang pangunahing problema ng Pilipinas. Alam din ng marami na hindi ang paglipol, ‘pagpatay’ ang solusyon. Ngunit, kaakit-akit ang mga simple at madaliang solusyon. 

Iyon ang ginawa ni Hitler sa Alemanya. Naghihirap ang Alemanya, ang mga Hudyo raw ang dahilan. Lipulin ang mga Hudyo ang mainam. Kaya’t anim na milyong Hudyo ang ikinulong, ginutom, pinahirapan, pinatay at sinunog sa mga Konzentrationslager, concentration camp sa Polonya at Alemanya. 

Ganoon ang sinabi rin ni ex-Pres. Digong sa simula ng kanyang anim na taon. Noong Setyembre 30, 2016, sabi niya, “Hitler massacred three million Jews, there are three million drug addicts in the Philippines. I will be happy to slaughter them. If Germany had Hitler, the Philippines… my victims, you know, I would like the criminals, I would like to finish the problem of my country and save the next generation.” 

At nagsimula na ang pakikipaglaban naming tatlong pari sa kalagiman ng ‘pagpatay’ sa mga mahihina, mahihirap at maraming inosenteng mamamayan. Tumutulong na noon si Fr. Flavie sa maraming mahihirap na nakatira sa kalye sa Tayuman, Manila. Kain, maligo nang maayos, pagkalinga sa kanila. Nagtayo siya ng mga banyo at kasilyas para sa mga nakatira sa kalye. Pinakain, binihisan, binigyan ng edukasyon, paghuhubog tungo sa pagbabalik-dangal bilang mga anak ng Diyos. Nang nagsimula na ang ‘pagpatay’, sinimulan namin ni Fr. Flavie ang “paghilom.” Inalagaan, inalalayan, tinulungan, prinotektahan ang mga kaanak ng mga biktima ng “kill, kill, kill” ng war on drugs ng nakaraang pangulo.

Congrats Fr. Flavie. Salamat sa iyong pagkalinga at paghilom sa mga maliliit at mga biktima ng madilim, marahas at nakakamatay na inhustisya. Sabi ni Fr. Bert, “Saludo kapatid!”, at maraming, maraming salamat, kapatid.