Pagkilala sa sakripisyo ng mga guro

ni Kuya Win Gatchalian @Win Tayong Lahat | May 1, 2025

Ngayong ipinagdiriwang natin ang Labor Day o Araw ng Paggawa, binibigyang pugay ng inyong lingkod ang ating mga gurong humuhubog sa susunod na henerasyon ng mga Pilipino.

Maraming sakripisyo ang mga guro upang maturuan ang ating mga mag-aaral na maging mahuhusay at mabubuting mamamayan. Kaya naman ngayong Araw ng Paggawa, nais kong bigyang diin ang patuloy nating pagsulong sa kanilang kapakanan.

Isa sa mga hinaing ng mga guro ang paggawa ng mga non-teaching o administrative tasks. Kung babalikan natin ang Year One Report ng Second Congressional Commission on Education (EDCOM II), lumalabas na mahigit 50 administrative at non-teaching tasks ang ipinapasa sa mga guro. Kabilang sa mga ito ang pagiging canteen manager, school-based feeding program coordinator, at kung anu-ano pa. 

Lumabas din sa isang pag-aaral ng IDInsight na 42% ng mga guro ang nagtatrabaho ng mahigit 50 oras kada linggo, 17.8 oras sa mga ancillary duties at 8.1 oras sa mga gawaing may kinalaman sa iba’t ibang mga programa. Malaking bahagi ng oras na ito ang inilalaan ng mga guro para sa pag-fill out ng mga forms at mga reports, bagay na nakakaapekto sa kanilang pagtuturo.

Dahil ipinagbawal na sa ilalim ng DepEd Order No. 002 s. 2024 ang pagpapagawa ng mga administrative tasks sa mga guro, maraming kawani ang kakailanganin para sa mga non-teaching tasks sa mga paaralan. May 24,519 na administrative officers (AO II) na tayo noong 2024, ngunit kailangan pang lumikha ng 20,680 items upang matiyak na may administrative officers ang bawat pampublikong paaralan. 

Maliban sa pag-alis ng mga non-teaching tasks, tuloy din ang panawagan ng mga guro para sa mas mataas na sahod at dagdag na mga benepisyo. Kaya naman patuloy na isinusulong ng inyong lingkod ang pag-amyenda sa Magna Carta for Public School Teachers (Republic Act No. 4670) na naisabatas 58 taon na ang nakalilipas.

Inihain ng inyong lingkod ang Revised Magna Carta for Public School Teachers (Senate Bill No. 2493) upang matiyak na natutugunan ng batas ang mga hamong kinakaharap ng ating mga guro. 

Kabilang sa mga isinusulong nating pagbabago ang pagbibigay ng calamity leave, educational benefits, at longevity pay; mga kondisyon sa pagbibigay ng special hardship allowance; mas maayos na criteria pagdating sa sahod; proteksyon ng mga guro mula sa mga out-of-pocket expenses; at iba pa.

Iminumungkahi rin nating gawing pantay ang mga sahod, benepisyo, at work condition ng mga probationary teachers sa entry-level teachers. Isinusulong din nating bawasan sa apat mula anim ang oras ng pagtuturo ng mga public school teachers. Batay pa rin sa ating inihaing Revised Magna Carta for Public School Teachers, kung kinakailangang magtrabaho nang hanggang walong oras ang mga guro, kailangan din silang mabigyan ng dagdag na umento. Nais din natin na ipagbawal ang pagbibigay ng mga non-teaching task sa mga guro.

Patuloy nating isusulong ang panukalang batas na ito sa pagpasok ng 20th Congress. Sa ating mga guro, pati na rin sa mga kawani ng ating mga paaralan, maraming salamat sa inyong serbisyo sa ating bansa at sa ating mga kabataan. 

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com

Mataas na bilang ng mga Pinoy na illiterate, nakakabahala

ni Kuya Win Gatchalian @Win Tayong Lahat | Apr. 29, 2025

Lumabas ngayong buwan ang resulta ng 2024 Functional Literacy, Education and Mass Media Survey (FLEMMS), kung saan lumilitaw na sa bawat 10 Pilipinong may edad na 10 hanggang 64, pito rito ang functionally literate. Ibig sabihin, pito sa 10 Pinoy ang kayang bumasa, sumulat, umunawa, at mag-compute. 

Bagama’t itinuturing natin itong magandang balita, lumalabas sa ating pagsusuri na marami pa tayong mga hamong dapat harapin upang masugpo ang illiteracy sa ating bansa. 

Ayon sa resulta ng FLEMMS, pinakamataas ang bilang ng mga Pilipinong illiterate sa mga may edad na lima hanggang siyam. Batay din sa FLEMMS, dalawa sa kada 10 o 20.1 percent ng mga Pilipino sa age group na ito ang hindi marunong bumasa o sumulat. 

Nakakabahala ang datos na ito dahil lumalabas na ang ating mga kabataan ang pinakaapektado ng illiteracy. Ang pagbabasa, pagsusulat, at pagbibilang ang mga pundasyon ng mga mag-aaral. Kung mahina ang kanilang pundasyon, maaapektuhan nito ang kanilang kakayahang unawain ang mga mas kumplikado nilang aralin. Apektado rin ang kanilang kakayahang magkaroon ng maayos na hanapbuhay at makilahok sa mga gawaing panlipunan. 

Nakita rin natin sa FLEMMS ang pagkakaiba ng mga rehiyon pagdating sa functional literacy. Bagama’t 70.8% ang naitalang functional literacy sa buong bansa, 14 sa 18 rehiyon sa bansa ang nakapagtala ng mas mababang porsyento ng mga kababayan nating maituturing na functionally literate. 

Malinaw na marami pa tayong dapat gawin upang makamit ang zero illiteracy sa ating bansa.  Una, kailangang tiyakin ng sistema ng edukasyon na nakakamit ng ating mga mag-aaral ang literacy at numeracy sa pagtatapos ng Grade 3. Bahagi ito ng pagpapatatag natin ng kanilang pundasyon at pagsugpo sa education crisis. 

Mahalaga rin ang papel ng mga local government units (LGUs) dahil mas malapit sila sa ating mga kababayan at mas mabilis nilang natutugunan ang pangangailangan ng kanilang mga nasasakupan. 

Kaya naman sa inihain nating National Literacy Council Act (Senate Bill No. 473), iminumungkahi nating italaga ang mga Local School Board bilang de facto local literacy councils. Magiging mandato sa kanila ang bumuo ng mga local roadmap upang masugpo ang illiteracy sa kanilang mga komunidad.

Dapat ay patuloy nating paigtingin ang pakikilahok ng ating mga komunidad upang matiyak na nakakabasa, nakakapagsulat, nakakapagbilang, at may kakayahang umunawa ang mga kababayan. Patuloy naman nating isusulong ang mga reporma upang wala sa mga kababayan ang mapag-iwanan dahil sa kawalan o kakulangan ng matibay na pundasyon.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com

Paggamit ng cellphone sa mga iskul, ipagbawal na

ni Kuya Win Gatchalian @Win Tayong Lahat | Apr. 24, 2025

Isa sa mga inirerekomenda nating hakbang upang masugpo ang bullying sa mga mag-aaral ang pagbabawal sa paggamit ng mga cellphone sa loob ng mga paaralan.   

Sa ginawa nating pagdinig tungkol sa mga insidente ng bullying, binalikan natin ang video kung saan pinagtulungan ng isang grupo ng mga mag-aaral sa Bagong Silangan High School sa Quezon City ang marahas na pananabunot sa isa nilang kaklase.

Kapansin-pansin na may mga mag-aaral na gumagamit ng smartphone upang i-record ang pambu-bully ng kanilang mga kamag-aral. 

Nakakabahala na dahil sa social media at sa teknolohiya, nagbago na rin ng mga paraan ang ating mga mag-aaral pagdating sa pambu-bully. Ginagamit na rin ang mga smartphone sa mga bullying dahil nire-record ang mga insidenteng kinasasangkutan ng mga mag-aaral at nagagamit naman ang mga video upang lalo silang ipahiya sa social media. At dahil kumakalat at nananatili ang mga ito sa internet, nananatili rin ang trauma at sugat sa ating mga mag-aaral na nabibiktima ng bullying. 

Noong nakaraang taon, naghain ang inyong lingkod ng isang panukalang batas upang ipagbawal ang mga smartphone at gadget sa ating mga paaralan: ang Electronic Gadget-Free Schools Act (Senate Bill No. 2706). Nang ihain natin ang panukalang batas na ito, una nating binigyang-diin na nakakaabala ang mga smartphone sa pagtutok ng mga bata sa kanilang pag-aaral. 

Ayon sa resulta ng 2022 Programme for International Student Assessment (PISA), walo sa 10 mga 15-anyos na mag-aaral ang iniulat na naabala sila sa paggamit ng smartphone sa klase. Gayundin ang bilang ng mga mag-aaral na nagsabing naabala sila ng paggamit ng ibang mag-aaral ng smartphone.

Lumalabas din sa resulta ng PISA na ang abalang dulot ng paggamit ng smartphone ay nagpapababa sa marka ng mga mag-aaral. Dahil sa mga abalang ito, bumaba ng 9.3 points ang marka nila sa mathematics, 12.2 points sa science, at 15.04 sa reading. 

Ngunit may mga pagkakataon namang maaari pa ring gumamit ng smartphones at electronic gadgets ang mga mag-aaral. Halimbawa ng mga ito ang mga classroom presentation para sa kanilang mga aralin.

Noong nagkaroon ng mga insidente kung saan ginagamit ang mga smartphone para sa bullying, naging bahagi na rin ng ating mga rekomendasyon ang pagbabawal sa paggamit ng gadgets sa paaralan. Kasabay nito, isinusulong din natin ang pagkakaroon ng CCTV sa mga paaralan upang mabigyan ng proteksyon ang mga mag-aaral at mga guro.

Naniniwala ang inyong lingkod na mahalaga ang papel ng teknolohiya sa mga makabagong paraan ng pag-aaral at pagtuturo, ngunit kailangan nating gabayan ang ating mga mag-aaral sa tamang paggamit nito.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com