Dagdag na P6.6B para sa mga mag-aaral mula 4Ps, isinusulong

ni Kuya Win Gatchalian @Win Tayong Lahat | October 30, 2025

Kailangan ng dagdag P6.6 bilyon para sa mga kuwalipikadong mag-aaral mula sa mga benepisyaryo ng Pantawid Pamilyang Pilipino Program (4Ps). Isa ito sa mga gagawin natin sa ilalim ng 2026 national budget, kung saan bibigyan natin ng prayoridad ang edukasyon para sa ating mga mag-aaral.

Sa isinagawa nating pagdinig sa panukalang 2026 budget ng Commission on Higher Education (CHED), hiniling ng komisyon ang karagdagang P6.6 bilyong pondo para sa 490,315  benepisyaryo ng Tertiary Education Subsidy (TES) na mula sa 4Ps. Ang TES ay tulong pinansyal na ibinibigay sa mga kuwalipikadong mag-aaral na nangangailangan para matustusan ang kanilang mga pangangailangan sa edukasyon. Kung maibibigay natin ang hiling ng CHED na P6.6 bilyon, makakatanggap ang bawat benepisyaryo ng P27,000 na tulong pinansyal.

Bilang Chairman ng Senate Committee on Finance, titiyakin ng inyong lingkod na makakapaglaan tayo ng sapat na pondo para sa 490,315 benepisyaryong mula sa 4Ps. Kung0 maisasakatuparan natin ito, matitiyak natin ang patuloy na edukasyon para sa halos kalahating milyong mag-aaral mula sa mga nangangailangang pamilya. Sa ganitong paraan, maiiwasan natin ang posibilidad na tumigil sila sa pag-aaral.

Mahalagang tiyakin natin na ang tulong pinansyal para sa edukasyon ay napupunta sa mga mag-aaral nating nangangailangan. Kung susuriin natin ang datos, lumalabas ang mababang porsyento ng mga benepisyaryo ng TES na galing sa 4Ps mula 2018 hanggang 2023. Noong 2018, umabot lamang sa 3% ng mga benepisyaryo ng TES ang nagmula sa 4Ps. Mula sa unang semestre ng Academic Year (AY) 2021-2022 hanggang sa ikalawang semestre ng AY 2022-2023, wala pang isang porsyento ng mga benepisyaryo ng TES ang nagmula sa 4Ps.

Ikinabahala natin ito, lalo na’t naninindigan ang inyong lingkod na dapat nating bigyang prayoridad ang mga pinakanangangailangang mga pamilya. Kaya naman noong taong 2024 at para sa taong ito, isinulong natin ang isang Special Provision sa General Appropriations Act, kung saan tiniyak natin na ang mga pinakanangangailangang mag-aaral ang bibigyang prayoridad bilang mga benepisyaryo ng TES.

Dahil dito, lumaki ang porsyento ng mga benepisyaryo ng TES na nagmula sa 4Ps. Sa unang semestre ng AY 2023-2024, umabot sa 20% ang mga benepisyaryo ng TES mula sa naturang programa. Bagama’t 12% lamang ng mga benepisyaryo ng TES para sa AY 2024-2025 ang mula sa 4Ps, mas mataas pa rin ito kung ihahambing sa mga porsyentong naitala mula 2018 hanggang 2023.

Kaya sa susunod na taon, titiyakin nating mas marami pa tayong matutulungang mag-aaral mula sa mga nangangailangang pamilya. Alinsunod ito sa layunin ng ating batas para sa libreng kolehiyo, kung saan binibigyan natin ng prayoridad ang mga mag-aaral na kapos sa kakayahang pinansyal.

Patuloy nating tutukan ang mga talakayan sa national budget at maging bahagi tayo ng pagbabantay kung papaano ginagasta ang binabayaran nating buwis.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com

Senior high school graduates, tiyaking maging handa sa trabaho

ni Kuya Win Gatchalian @Win Tayong Lahat | October 28, 2025

Sa isinagawa nating pagdinig sa panukalang 2026 budget ng Department of Labor and Employment (DOLE) at ng Technical Education and Skills Development Authority (TESDA), muli nating ipinanawagan ang mga hakbang upang iangat ang kahandaan ng ating mga senior high school graduates pagdating sa trabaho.

Noong tinalakay natin ang panukalang budget ng DOLE, hinimok natin ang ahensya na iugnay ang Special Program for Employment of Students (SPES) sa senior high school. Ipinapatupad ng DOLE ang SPES sa tulong ng mga local government units (LGUs) upang bigyan ng pansamantalang trabaho ang mga mag-aaral tuwing bakasyon.

Ngunit sa isang ulat ng International Initiative for Impact Evaluation noong 2020, lumabas na walang epekto ang SPES sa academic outcomes at kahandaan ng mga mag-aaral sa trabaho. Noong 2024, tinulungan ng DOLE ang 84,745 na mga benepisyaryo ng SPES. Samantala, P800 milyon ang nakalaan para sa programa sa susunod na taon.

Tiniyak naman ng DOLE na nagsagawa na sila ng mga hakbang upang tiyaking nagkakaroon ang mga mag-aaral ng practical work experience, life skills, at makabuluhang exposure sa trabaho sa pamamagitan ng SPES. Patuloy nating tinututukan ang mga hakbang na ito lalo na’t kinakailangan nating tugunan ang pagkadismaya ng mga kababayan sa senior high school.

Isa pang binibigyang-diin natin ang mababang porsyento ng mga senior high school learners sa ilalim ng technical-vocational-livelihood (TVL) track na nakakuha ng certification, bagay na sana ay makakatulong sa kanilang magkaroon ng mas magandang trabaho. 

Nitong mga nagdaang taon, isinulong ng inyong lingkod ang paglalaan ng pondo upang maging libre ang certification para sa mga mag-aaral ng senior high school sa ilalim ng TVL. Ngunit lumalabas na sa  556,657 na target na mag-aaral sa Grade 12 para sa School Year (SY) 2024 – 2025 ay 197,077 o 35%  lamang ang inendorso para sumailalim sa assessment. 

Sa P438.16 milyong inilaan para sa assessment ng mga mag-aaral sa senior high school noong 2024, lumalabas na 57% lamang ang nagamit. Paliwanag ng TESDA, mas pinili kasi ng mga mag-aaral sa senior high school sa ilalim ng TVL track na pumasok sa kolehiyo imbes na sumailalim sa assessment at certification. Hindi rin tugma ang training ng mga mag-aaral sa senior high school sa mga training regulations ng TESDA. Dahil dito, hindi sila naeendorso para sumailalim ng assessment.

Hinimok natin ang TESDA na tiyaking mas wasto ang bilang ng mga mag-aaral na sasailalim ng assessment para sa libreng certification. Patuloy namang isinusulong ng inyong lingkod ang mga reporma sa senior high school upang tiyaking handa ang ating mga graduates na makapaghanap ng magandang trabaho.

Nakikiisa ako sa ating mga kababayan para sa patuloy na paghahangad ng dekalidad na edukasyon para sa ating mga kabataan.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com

Mga dekalidad na local universities at colleges, isinusulong

ni Kuya Win Gatchalian @Win Tayong Lahat | October 23, 2025

Sa ginanap na pagdinig ng Commission on Higher Education (CHED) kamakailan, binigyang-diin ng inyong lingkod na simula 2012, lumalago ng average na 10% ang enrollment sa mga local universities at colleges (LUCs). Noong Academic Year (AY) 2012-2013, meron lamang naitalang 201,124 na mga mag-aaral sa mga LUCs.

Pagdating ng AY 2023-2024, dumoble ang bilang at umabot sa 498,080. Kung susuriin natin ang datos, lumalabas na ang enrollment sa mga LUCs ang maituturing na pinakamabilis sa mga higher education institutions (HEIs) sa bansa.

Malaki ang paniniwala ng inyong lingkod sa mahalagang papel ng mga LUCs sa paghahatid ng abot-kaya at dekalidad na edukasyon. Natutulungan ng mga LUCs ang ating mga nangangailangang kababayan na makapag-aral sa kolehiyo. Mahalaga rin ang kanilang papel sa pagresolba ng jobs-skills mismatch. 

At dahil nag-uulat ang mga LUCs sa mga LGUs na nagtatag sa kanila, mas mabilis silang rumesponde sa mga lokal na sitwasyon at pangangailangan para sa mga skilled professionals na kailangan ng mga LGU.Nahihikayat din ang ating mga LGUs na magpatayo ng mga LUCs dahil sa programang libreng kolehiyo ng pamahalaan.

Upang maging benepisyaryo ang ating mga LUCs ng libreng kolehiyo, kinakailangang magkaroon sila ng ‘institutional recognition’ mula sa Commission on Higher Education (CHED).Ngunit lumalabas na 60% lamang ng 174 LUCs ang may ‘institutional recognition’ mula sa CHED. Hindi lang ito sagabal sa kanilang pagiging bahagi ng libreng kolehiyo ng pamahalaan.

Nangangahulugan din ito na hindi angkop sa mga pamantayan ng CHED ang mga kursong inaalok ng mga LUCs. Nakakabahala ito, lalo na para sa mga mag-aaral na kinakailangang kumuha ng licensure o board examinations.

Kung ang isang mag-aaral ay nagtapos sa isang LUC na walang ‘institutional recognition’ mula sa CHED, hindi siya maaaring kumuha ng board exams. Masasayang ang hindi bababa sa apat na taong kanyang ginugol upang magkaroon ng lisensya bilang isang propesyonal.Kaya naman hinimok natin ang CHED na maghigpit sa mga LUCs na nag-aalok ng mga programang walang certificate of program compliance.

Iminungkahi natin ang pagkakaroon ng negative list upang hindi mahikayat ang mga mag-aaral na mag-enroll sa mga programang ito.Bagama’t maaaring i-phase-out ng CHED ang mga programang hindi sumusunod sa kanilang mga pamantayan, iminumungkahi rin natin sa Komisyon na tulungan nila ang mga LUCs na iangat ang kalidad ng kanilang mga programa at magkaroon ng ‘institutional recognition.

’Upang lalo pa nating mapatatag ang ating mga LUCs, inihain din natin ang Local Colleges and Colleges Governance Act (Senate Bill No. 623). Layon ng panukalang batas ang pagkakaroon ng mga pamantayan para sa pagtatag, pagpapatakbo, at pamamahala ng mga LUCs.

Sa ilalim ng panukalang batas, nais din nating tiyakin na makikinabang ang ating mga LUCs sa programang libreng kolehiyo.Ito lamang ang ilan sa mga hakbang na isinusulong natin upang maiangat ang kalidad ng mga LUCs sa ating bansa. Kung matitiyak nating mahusay ang ating mga LUCs, maihahatid natin sa mas maraming mga kabataan ang abot-kaya at dekalidad na edukasyon. 

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com