Mga 'Pamahiing Pinoy' sa tuwing araw ng Kuwaresma

ni Nympha Miano-Ang- @Life and Style | March 20, 2023

Karaniwan nang pawang mga aktibidad sa simbahan simula ng Araw ng Palaspas o sa unang Linggo ng Abril ang paggunita sa pagkamatay ni Hesukristo.

Likas sa mga Pilipino ang pagiging mapamahiin. Lahat na lang yata ng bagay at okasyon sa ating buhay ay kaakibat ang mga pamahiin o mga paniniwalang nakaugat sa ating kultura at tradisyon. Sa kabila ng katotohanang hi-tech na ang lahat, hindi pa rin nabubura ang ilang paniniwala ng salinlahi at patuloy na binubuhay ng bawat bagong henerasyon.

Narito ang ilan sa mga paniniwalang Pinoy tuwing Kuwaresma na hindi natin maintindihan, karamihan ay walang basehan at nagiging katatawanan, ngunit patuloy na sinusundan.

1. Pag-aakyat sa bundok, partikular ng mga arbularyo, para maghanap ng mga halamang gamot at anting-anting na pinaniniwalaang dumodoble ang bisa kapag nakalap sa Semana Santa, lalo na kapag Biyernes Santo.

2. Paglalagay ng palaspas sa pintuan at mga bintana ng bahay para hindi pumasok ang aswang o demonyo.

3. Ang mga lumang palaspas ay sinusunog at ang abo at hinahaluan ng langis ng niyog at ginagawang gamot – sa sakit ng ulo, tiyan, galis, at mga kati-kati.

4. Guguhitan ng krus ang mga dingding ng bahay para maitaboy ang masasamang espiritu.

5. Bawal maligo ng Biyernes Santo dahil magkakasakit.

6. Iwasang magkasugat dahil mas malalim ito at matagal maghilom.

7. Bawal magsalita ng malakas o tumawa baka ka mabati ng masasamang espiritu.

8. Bawal magwalis, magsibak ng kahoy, magpukpok ng martilyo o gumamit ng kutsilyo dahil “patay” ang Diyos.

9. Ang mga bata ay pinapalo ng baging ng makabuhay para hindi maging sutil o lapitin ng aswang, engkanto o masamang espiritu.

10. Ang langis ng niyog na ginawa sa Biyernes Santo na mabisang pantaboy ng masasamang espiritu ay nakagagaling ng sakit.

11. Ang mga bata ay pinagbabawalang pumunta sa kakahuyan o masusukal na lugar dahil maaari silang batiin ng mga engkanto at papalitan ang kanilang kaluluwa.

12. Bawal mag-ihaw ng isda dahil mangingitim ang iyong mukha.

13. Sa Linggo ng Pagkabuhay, ay pinababasbasan ang mga butong ipupunla upang maging masagana ang ani.

14. Ang ulan sa Linggo ng Pagkabuhay ay itinuturing na agua bendita o holy water na simbolo ng pagbuhos ng biyaya ng Diyos.

Mga hakbang para mapalawak ang kaalaman sa pagsasalita at pagsusulat nang ingles

ni Loraine Fuasan @Life & Style | March 19, 2023

Sa malawak na hanay ng mga industriya, kabilang ang computer coding, international business, at higher education, ang modernong Ingles ay itinuturing na pangkaraniwang lengguwahe sa mundo.

Ang Ingles ang pinakagamit na wika sa 67 bansa at 27 non-sovereign entity sa buong mundo, kabilang ang mga katutubo at hindi katutubo. Tulad ng Latin o Griyego, ang Ingles ay naging karaniwang wika sa buong mundo.

Ang Estados Unidos at India ang may pinakamaraming nagsasalita ng Ingles, kung saan pumapatak na 283 milyon sa U.S, at 125 milyon naman sa huli. Sumunod ang Pakistan na may 108 milyon, 79 milyon sa Nigeria, at 64 milyon naman sa Pilipinas.

Gayunman, alam natin na hindi lahat ng Pilipino ay mahusay magsalita at magsulat nang Ingles.

May mga ilan na marunong magsulat, ngunit hindi kayang makipag-usap gamit ang naturang wika. Kaya ito ang mga tips upang matutong mag-Ingles:

1. SANAYIN ANG SARILI NA MAGSALITA NANG INGLES. Ang pagsisikap na matuto ay paraan para mas mahasa pa ang ating utak at masanay tayong mag-Ingles. Gayundin, sanayin ang sarili na makipag-usap gamit ang naturang wika.

2. GUMAMIT NG APPS SA PAGTUKLAS NG MGA SALITA NA KAILANGANG ISALIN SA SALITANG INGLES. Ito ang paraan upang mapadali ang paghahanap ng mga salitang hindi na kayang isalin sa Ingles. Maraming magagamit na apps sa pag-aaral, at piliin ang pinakamagandang uri nito para sa iyong sariling mga paraan sa pag-aaral ng wikang Ingles.

3. PAG-ARALAN KUNG PAANO BIGKASIN ANG BAWAT SALITA NA SASABIHIN. Sa pag-aaral ng Ingles, hindi lang kailangang matuto kung paano magsalita at magsulat gamit ang wikang ito kundi kakailanganin mo ring pag-aralan kung paano bigkasin ang mga salita na iyong natutunan. Sa ganitong paraan, mas mauunawaan ka ng iyong kausap at hindi ka pagtatawanan ng iba na mas marunong sa iyo.

4.UNAWAIN ANG BUONG PANGUNGUSAP. Kailangan mong alamin kung naiitindihan ng kausap mo ang iyong sasabihin, lalo na kung ito ay buong pangungusap, hindi lang ang isang salita. Kung hindi mo pag-aaralan ang iyong sasabihin o isusulat, hindi ito maiitindihan ng iba at mababalewala ang lahat. Ang tamang pagbigkas ng bawat salita ay nakakatulong bumuo ng pangungusap nang walang pag-aalinlangan.

5. MANOOD NG MGA PALABAS NA MAY ENGLISH SUBTITLE. Manood ng mga palabas na Ingles at pag-aralan ito. Makakatulong ito na sanayin ang ating sarili sa pagsasalita at pagsusulat nang Ingles tulad ng mga tamang pagbigkas ng mga salita at tamang pagbuo ng mga pangungusap.

Ang mga hakbang na ito ay simula pa lamang para maitama ang mga salita at pagbigkas, makakatulong din talaga ang mga ito na matuto ang mga Pilipino sa wikang Ingles. Mas magandang gamitin ang Ingles bilang midyum ng pagtuturo dahil mas maipapaliwanag ang mga ideya at konsepto sa mas madaling paraan, sapagkat karamihan sa mga Pilipino ay madalas ng gumagamit ng internet, na ang lingguwahe ay Ingles.

Bilang tulong sa kalikasan at planeta… Mga hakbang para mabawasan ang paggamit ng plastic

ni Jenny Rose Albason @Life & Style | March 14, 2023

Ang pagtatapon ng basura ay isang hindi maiiwasang gawain. Malaki man o maliit, lahat tayo ay gumagawa ng basura, at ang paraan ng pagkokontrol natin dito ay ang nakakatulong sa pagbabago ng klima.

Ang mga basurang bumabagsak sa mga baybayin, kalsadang binabaha, gayundin ang mga basura sa daluyan ng tubig ay pawang mga epekto ng hindi tamang pagtatapon nito, at ang pangunahing nag-aambag sa lahat ng ito ay walang iba kundi ang mga plastik.

Ayon sa 2021 report ng World Bank Organization, ang Pilipinas ay gumagawa ng 2.7 milyong tonelada ng mga basurang plastik taun-taon at 20% nito ay napupunta sa karagatan, kung saan karamihan sa mga ito ay hindi nare-recycle o single-use sachet.

Gayunman, hindi pa huli ang lahat para kumilos dahil may mga simpleng paraan upang mabawasan ang ating plastic footprint. Pagkatapos ng lahat, ang pamumuhay nang walang plastic ay posible nating magawa.

So, anu-ano ang mga paraan para mabawasan ang paggamit ng plastic?

1. REUSE PLASTIC BOTTLE. Ang mga plastic bottles at takip nito ay nasa ikatlo at ikaapat na pinakamaraming nakokolektang plastik na basura sa taunang Coastal Cleanup Day sa mahigit 100 bansa, ayon sa Ecosystems Research and Development Bureau ng Department of Environment and Natural Resources (DENR). Sa kasamaang-palad, ito ay tumatagal nang hindi bababa sa 450 taon bago masira ang isang plastik na bote. Kaya, oras na para magsanay tayong magdala ng reusable bottles, hangga't maaari, pumili ng mga aluminum can kaysa sa plastic at i-recycle ang lahat ng plastic bottle.

2. MAGDALA NG SARILING KUBYERTOS AT TASA. Ang mga plastik na kubyertos at straw ay kabilang sa pinakamalaking sanhi ng plastic pollution. Ang mga basurang ito ay napupunta sa landfill o mga daluyan ng tubig at karagatan. Kaya, kung ang mga tao ay may dalang reusable bottle o coffee cup kapag lumalabas, bakit hindi na rin magdala ng sarili mong cutlery kit? Madali lang ito, i-wrap ang isang kutsara, tinidor, at straw sa isang telang napkin, at itago ito sa iyong bag para mas convenient kung kailangan mo ito. Dahil sa cutlery kit na dala mo, talagang makakatulong ka sa pagsugpo sa plastic crisis.

3. BAWASAN ANG PAGGAMIT NG PLASTIC BAGS. Malinaw naman na ang labis na paggamit ng disposable plastic bag ay tunay na banta sa kapaligiran at ang pinakamahusay na paraan upang mabawasan ito ay sa pamamagitan ng paggamit ng eco-friendly na alternatibo tulad ng reusable bags. Sa paraang ito, mababawasan ang paggamit ng mga plastic bags. Mag-imbak ng mga reusable na cotton o mesh bag at dalhin ito kapag pupunta ka sa grocery o pamilihan.

4. GUMAMIT NG GLASS JARS. Ang glass jars ay magandang alternatibo ng plastic, bukod sa ito ay isang ligtas na opsyon sa pag-iimbak ng pagkain. Sa halip na mag-recycle ng glass jars, madali mong mare-repurpose at magagamit ang mga ito para mga left-overs o dry goods, at paglagyan ng frozen foods. Mas mainam din na magkaroon ng mason jars na puwedeng gamitin sa pag-inom.

5. ILAGAY ANG PAGKAIN SA REUSABLE CONTAINERS. Ang pag-i-invest sa mga reusable products bilang kapalit ng mga disposable ay maaaring makabawas nang malaki sa mga basurang nalilikha natin. Upang makatulong na mabawasan ang ating waste footprint, mag-stock ng mga reusable na lalagyan tulad ng metal at glass na may iba’t ibang size.

Iwasang gumamit ng single-use plastic packaging para lang sa convenience kung puwede namang gumamit ng mga reusable containers na maaari mong paglagyan ng pagkain at magamit ulit.

Ang mga hakbang na ito ay maaaring simula pa lamang upang linisin ang krisis na ating ginawa, ngunit ang mga ito ay mahalaga upang makatulong sa kalikasan. Bagama’t mahirap ang mamuhay nang walang plastic, ngunit oras na para gawin natin ito, hindi lamang para sa ating sarili at sa susunod na henerasyon kundi mas higit pa — para sa planeta. Dahil kung hindi ngayon, kailan pa?