Pag-aalboroto ng bulkang Taal, pagsasalita ng kalikasan

ni Fr. Robert Reyes - @Kapaayapaan| July 17, 2021

Nagkataong unang pagbasa sa misa noong Miyerkules ang paborito nating bahagi ng Lumang Tipan. Ito ang istorya tungkol kay Moses at ang nag-aapoy na halamang hindi nasusunog. Ginamit ang istoryang ito ng pumanaw si Obispo Benny “Bido” Tudtud. Namatay ang Obispo kasama ng 50 pasahero sa pagbulusok ng eroplanong turbo prop ng Philippine Airlines na palipad patungong Baguio mula Maynila.

Bumulusok ang eroplano sa Mount Ugo sa Itogon, Benguet, humigit kumulang 200 kilometro mula Maynila. Nasunog ang eroplano at ang mga sakay nito. Kaya’t nahirapan ang mga kamag-anak ng mga biktima na hanapin ang bangkay ng kanilang pamilya. Maraming nagsabi na merong kaugnayan ang kamatayan ng butihing Obispo sa kanyang paboritong istorya tungkol sa nag-aapoy na punongkahoy na hindi nasusunog at ang pakikinig ni Moses sa tinig ng Diyos na pawang nanggagaling sa nag-aapoy na halaman. Hanggang sa huli, hindi natagpuan ang anumang bahagi ng katawan ni Obispo Benny dahil halos magkapare-parehong itsura ng mga sunog na laman.

Tingnan natin ang istorya tungkol kay Moses at ang nag-aapoy na punongkahoy:

“… Nang lalapit na si Moses, tinawag siya ni Yahweh buhat sa nagliliyab na punongkahoy, “Moises, Moises.” “Ano po ‘yun?” sagot niya. Sinabi ng Diyos, “Huwag kang lumapit. Hubarin mo ang iyong sandalyas sapagkat banal na dako ang kinatatayuan mo. Ako ang Diyos ng iyong mga magulang — nina Abraham, Isaac at Jacob.” Tinakpan ni Moises ang kanyang mukha sapagkat natatakot siyang tumingin sa Diyos. (Exodo 3:4-6)

Pinili ni Bishop Tudtud ang istoryang ito para sa kanyang programa ng diyalogo sa pagitan ng mga Kristiyano at Muslim sa Marawi kung saan siya naglingkod bilang Obispo. Ano kaya ang nasa isip ng yumaong Obispo ng Marawi sa paggamit niya ng istoryang ito sa kanyang misyon? Sa poster na nakita natin noong araw, makikita ang napakaraming tsinelas na nakaayos sa labas ng simbahan at sa ibabaw ng mga ito mababasa ang “Tanggalin mo ang iyong panyapak dahil ang iyong tinutungtungan ay banal.” (Exodo 3: 4-6)

Bakit at kailan kailangang tanggalin ang mga panyapak? Ano ang sinasagisag ng mga ito? Ang panyapak ay ating proteksiyon, seguridad upang hindi masugatan ang ating mga paa habang naglalakad at naglalakbay. Kung papalawakin pa natin, ang panyapak ay maaaring sumagisag sa anumang seguridad na ginagamit nating pangkubli, taguan, pag-iwas at iba pa.

Mayroong seguridad o proteksiyon na normal at kinakailangan. Ngunit maaaring lumabis ang ating pagkahumaling sa seguridad at proteksiyon. Ang iba’t ibang uri ng seguridad o proteksiyon ay ang posisyon o kapangyarihan; ang yaman o salapi; ang titolo o ranggo; ang kinabibilangang grupo, pamilya, sektor — itsura, maganda, guwapo, makinis, “flawless” ang balat; ang pananalita at nalalamang mga wika; ang karanasan, nakapag-abroad at nakapagbakasyon na kung saan-saan at iba pa.

Patuloy ang pag-alboroto ng Bulkang Taal. Kasabay nito ay ang pag-alboroto ng mga pulitiko. Iba’t ibang ingay at alingasngas na lumalabas, sumisingaw at minsan sumasabog mula sa kanilang bibig. Huwag nating banggitin kung anu-ano ang mga ito. Sapat nang sabihin na malinaw ang pinanggagalingan ng ingay, alingasngas at iba’t ibang uri ng pag-aalborotong hindi nakakatakot kundi nakauumay at katawa-tawa.

Maganda yata sa mga panahong ito na ipakiusap sa napakaraming naghahangad tumakbo sa anumang posisyon na “Tanggalin muna nila ang kanilang mga panyapak dahil nakatapak sila sa banal na dako.” Banal ang anumang bahagi ng ating mahal na bansa. Banal ang ating lupang tinubuan at hindi maaaring payagang mabastos at marungisan ang dangal at kadalisayan nito ninuman.

Kung sagisag ng seguridad ang panyapak, sagisag naman ng dangal at kabanalan ng lupa — ng buong kalikasan ang nag-aalboroto ng Bulkang Taal. Hindi kalabisang himigan at kulayan ang pag-aalboroto ng bulkan at basahin sa tumataas ng usok, sunud-sunod na pagyanig ng lupa at tumitinding pag-alboroto ang Tinig ng Diyos: Hubarin ang inyong panyapak, ang dakong inyong kinatatayuan ay banal.

Hangga’t walang Anti-Dynasty Law, tuloy ang sirko at sarsuwela

ni Fr. Robert Reyes - @Kapaayapaan| July 10, 2021

Balikan natin ang dalawang pangulo na tumakbo para sa mabababang posisyon at nanalo. Nakasuhan ng “plunder” sina ex-P-Joseph Estrada at ex-P-Gloria Macapagal-Arroyo. Ngunit hindi nagtagal, dahil sa ‘koneksiyon at kapangyarihan’ bilang pulitiko, kapwa sila naabsuwelto sa mabigat na kasong ipinataw sa kanila.

Hindi nagtagal, tumakbong mayor ng Maynila si Erap at nanalo. Ganundin si ex-P-GMA, na tumakbo at nanalong kinatawan para sa 2nd District of Pampanga. Hindi ba’t ang pagiging Pangulo ng Republika ng Pilipinas ang pinakamataas na posisyon na maaaring pangarapin ninuman? At kapag naabot na ito, naabot na ang pinakamataas at pinakadakilang posisyon na magbibigay ng malaki at malawak na pagkakataon hindi lang maglingkod kundi magsimula ng makasaysayang proseso ng pambansang pagbabago?

At anumang haba o ikli ng termino bilang pangulo, naibigay na ang dakila at banal na pagkakataong paglingkuran ang lahat ng kababayan? Kung gayun, bakit pa bababa ng posisyon para maglingkod bilang mayor o kongresista na biglang maliit at limitado na lamang ang lawak ng iyong kapangyarihang maglingkod?

Ano ang nasa pagiging pulitiko na gustung-gusto at tila “takam na takam” ang marami kung kaya’t hirap na hirap silang bitiwan o iwanan ito? Hindi personal o indibidwal ang pulitika sa Pilipinas. Merong pamilyang matagal nang hawak ang pulitika sa kani-kanilang bayan, siyudad at lalawigan. Ilan sa mga ito ang naging senador, ilan naging pangulo pa. Dinastiya ang tawag sa mga pamilyang ito.

Ayon sa mga dalubhasa, nagsimula ang mga dinastiya noong panahon ng mga Kastila. Nang sakupin nila ang mga unang Pilipino, natagpuan nila ang imprastuktura ng mga Barangay sa ilalim ng mga Datu at Rajah. Tinipon ng mga Kastila ang mga Pilipino sa mga “reduccion” o malalaking pamayanan na nasa ilalim ng pamunuang pinila nila. “Cabecera” ang naging tawag sa mga bagong pamayanang ito. Unti-unti ay nawala ang mga barangay ng mga Datu at Rajah at posisyon ang naging kapalit nito. Sa halip na Datu o Rajah, naging Cabeza de Barangay o Gobernadorcillo ang mga ito. Kalaunan ang mga Cabeza de Barangay at Gobernadorcillo ay bumuo ng bagong uri (class) na nakilalang “Principalia.” Pinagkalooban din ang mga miyembro ng principalia ng magagandang bahay sa tabi ng mga simbahan at magagandang lokasyon sa mga Cabecera. Nagkaroon ng tungkuling mangolekta ng buwis at magsagawa ng sapilitang paggawa o “forced labor” ang mga ito. Nagpatuloy ang ganitong uri ng pulitika hanggang sa dumating ang mga Amerikano na pinagkaloob sa atin ang kanilang uri ng Demokrasya sa pamamagitan ng lokal at pambansang halalan.

Masasabi nating maraming pamilya ang bunga ng ganitong uri ng pulitika. Anong uri ito ng pulitika? Ito ay pulitika ng palit-lupa, palit-posisyon at palit-yaman. Ayon sa kasaysayan, hindi nais ng mga Kastila na tuluyang mawalan ng kapangyarihan ang mga Pilipino kaya’t binili sa kanila ang kanilang lupa. Ngunit nakakita rin ang Prinsipalia ng pagkakataong lalong lumawak ang kapangyarihan ang kayamanan nila. Kaya’t binenta ng marami sa mga ito ang kanilang lupa sa mga Relihiyosong Kongregasyon.

Nagpatuloy ang ganitong uri ng pulitika hanggang sa dumating ang mga Amerikano na pinagkaloob sa atin ang kanilang uri ng Demokrasya sa pamamagitan ng lokal at pambansang halalan. Ngunit mabilis ang mga miyembro ng Principalia. Sila-sila rin ang lumahok sa prosesong kaloob ng mga Amerikano. Kaya’t ito rin ang uri ng ating demokrasya: Elitistang Demokrasya na siyang anak ng Principalia.

Ilang daang taon nang nasanay ang mga dati at matatandang dinastiya sa ganitong uri ng pulitika. At mula kay ex-P-Marcos hanggang kasulukuyan, marami na ring bagong dinastiya na bunga ng tinatawag na Crony Capitalism o ang pagbibigay ng malalaki at magagandang pabor sa kanilang mga naging tapat at loyalistang taga-sunod.

Napakahirap bitiwan at iwanan ang mga pabor, prebilehiyo, ginhawa, yaman at kapangyarihan na dulot ng ganitong pulitika, ang pulitika ng Bagong Principaliang mga dinastiya.

Hanggang hindi nawawala ang mga dinastiya, ang mga bagong Principalia, ganito pa rin ang magiging takbo ng ating pulitika. Kaya hindi lang eleksiyon ang kailangan kundi malalim at totoong pagbabago.