Kaya mo pa ba?

ni Fr. Robert Reyes - @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | July 10, 2022

Noong nagsisimula pa lang ang pandemya noong Marso hanggang Abril 2020, hinilingan natin ang kaibigang sikologo na magbigay ng panayam na may pamagat na, “Takot, Topak, Tsismis at iba pang Virus… ” Naintriga ang marami sa ating mga parokyano na nagtanong, “Hindi ba katawan ang inaatake ng virus? Eh, hindi naman pisikal ang mga sinasabi ninyong sakit? Hindi ba’t normal lang ang matakot at ang topak? Hindi ba’t tsismosa o tsismoso ang karamihan ng mga Pinoy, sakit na ba ang tsismis?

Sa sobrang takot sa COVID-19, talagang tiniyak na hindi ito makapapasok ng bahay.

Kaya’t ipinaliwanag natin sa mga parokyano sa San Isidro Labrador Parish sa Barangay Pinyahan, Quezon City na kasabay ng COVID-19, may iba pang virus na kumakalat, tulad ng “fake news” na galing sa mga trolls at sa mamamayang mahilig manakot at magkalat ng kung anu-anong hindi nakatulong sa kalusugan ng katawan maging ng isip at kaluluwa.

Hindi natin makalimutan ang karagdagang bigat, ang karagdagang krus ng maliliit at mahihirap na parokyano ng sunud-sunod pang biniktima ng Oplan Double Barrel o Tokhang na mas malinaw na tawagin na lang nating EJK.

Sa buong taon ng 2001, 12 ang pinatay sa dati nating parokya. Sobrang takot na ang inabot ng mga parokyano sa COVID-19, takot pa sa mga pulis at naka-bonnet na naka-motorsiklo na, basta na lang dumdukot o bumabaril ng kanilang binansagang mga gumagamit o nagtutulak ng droga.

Mabilis na kumalat ang takot, mula sa mga indibidwal hanggang sa pamayanan at hanggang sa buong bansa. Kung binanggit ng WHO ang “mental health” o “kalusugan ng isipan” bilang pangalawang pandaigdigang pandemya dulot ng labis na takot, merong pangatlong pandemya na kumalat at hanggang ngayon ay nakikipagsabayan sa COVID-19 sa Pilipinas. Ito ang pandemya ng takot sa karahasan ng mga may kapangyarihan, tulad ng ilang pulis at iba pang tumutulong na ipatupad ang madugong programa na war on drugs.

Ngayong patapos na ang pandemya at kung meron mang kaso ay hindi na malala at nakamamatay, kailangang tingnan kung naroroon pa rin ang takot na nagbubunsod sa topak at pinalala ng chismis.

Sa dahan-dahang pagbalik natin sa ligtas na buhay, minabuti nating idaos ang panayam para sa kabataan ng parokya ng Ina ng Laging Saklolo sa Proj 8, QC na may pamagat na, “Kaya Mo Pa?” Nagbigay ng pasimulang sulyap sa katotohanan ng mental health, kalusugang pang-isipan si Fr. John Era CM. Todong, pakikinig ang halos pitong pung kabataan ng parokya sa paring may malawak na pagdadalubhasa at karanasan sa pagtulong at pag-alalay sa mga taong nakararanas ng iba’t ibang sakit o kondisyon ng isipan at kalooban.

Binigyang-diin ni Padre John ang kahalagahan ng sistema ng suporta para sa lahat, lalung-lalo na sa mga may isyu ng “mental health.” Napakalinaw na kailangan ng lahat ang sistema ng suporta mula pamilya, barkada, classmates, ministri o organisasyon sa simbahan at siyempre, mula sa sariling kakayahan at kahandaang harapin ang anumang personal na isyu o problema.

Kaya mo ba? Hindi dapat tanungin lang ang indibidwal na may isyu o problema. Higit kailangang tanungin ang pamayanan, pamilya, barkada, eskuwela at simbahan kung naibibigay ng mga ito ang angkop at nararapat na suporta, sa halip na kaya mo ba ang tanong, kailangan itanong, "Kaya ba ninyong lahat" sumuporta sa mga may matinding pangangailangang sikolohikal, mental, espiritwal at moral?

Epekto ng bagong milenyo

ni Fr. Robert Reyes - @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | July 9, 2022

Isa sa mga misyon ng Panginoong HesuKristo ay magpagaling ng mga may sakit. Pinagaling niya ang mga ketongin, bulag, lumpo, babaeng matagal nang dinudugo at iba pa, kaya tiyak na kaya rin Niyang pagalingin ang laganap na sakit sa ating bansa. Nakalulungkot at nakakatakot ang nangyayari ngayon, halos hindi na mabitiwan ng marami ang kanilang cellphone. Halos hindi nila mailayo ang kanilang mga mata sa pagtitig sa mga ito, tila may ibang mundong higit na kaakit-akit kaysa sa karaniwang mundo.

Ibang-iba nga ang mundong ito sa nakagisnan at nakasanayan ng marami sa unti-unti nang tumatandang henerasyon ng dekada '60s, '70s, '80s hanggang '90s. Nang pumasok ang 2000 —ang bagong milenyo, malinaw ang mabilis na pagbabago ng mundo.

Napuno ang mga huling sandali ng dumaang milenyo ng banta ng naturang "millenium bug" o "digital virus" na nilikha upang guluhin ang lahat ng mga gadget at programa, ng “computer hardware at software” para paralisahin ang lahat sa pagpasok ng bagong milenyo. Maraming natakot na mawawala o mabubura ang kanilang mga deposito sa banko kaya’t napakaraming nag-withdraw o naglabas ng pera sa kani-kanilang banko.

Pero awa ng Diyos, hindi nangyari ang “millennium bug.” Hindi nagloko ang mga programa ng computer na nagpapatakbo sa iba’t ibang sistema mula banking, airline communication at air traffic na gamit ang radar, at lahat lahat ng nakasandal sa mga hardware at software ng naturang daigdig ng computer o ng “digital world.”

Subalit, iba ngayon. Hindi na kailangang pumunta sa banko para magdeposito o mag-withdraw. Hindi na kailangang magpunta sa travel agency o sa mga opisina ng mga airlines. Hindi na kailangan pumunta sa mga shopping malls para mamili at iba pa. Sapat na merong cellphone at maaari nang gawin ang halos lahat ng dati ay kailangan mong maglakbay, maglakad, pisikal at aktwal na kumilos.

Salamat sa cellphone, mabilis na nadomina ang atensyon o malay ng tao. Kaya’t tingnan natin ang karaniwang tao ngayon, palaging naghihintay ng “notification” ng text o tawag o email.

Sa kabila nito, tila may gamot sa pagkatulala. May gamot sa tulang bansa. Nabanggit ito sa ebanghelyo noong Huwebes, “Ipahayag ang mensaheng ito sa inyong paglalakbay: “Palapit na ang kaharian ng langit. (Mateo 10:7-15). Maglakbay. Lumabas at maglakad, “Iwanan o ilagay sa bag at ilagay sa “silent mode” ang cellphone.”

Ipahayag, magsalita at ipahayag mo ang iyong nakikita at naririnig dahil kailangan ito marinig ng maraming layko at pari. Huwag tularan ang maraming, walang paki-alam o madalas nagbubulag-bulagan. Magmasid, magsuri at ipahayag ang katotohanang lumulutang at namumukadkad. At ipahayag ang mensaheng: Malapit na ang paghahari ng Diyos, hindi lang malapit kundi naririto na. Amen.

Paghihilom ng bansa

ni Fr. Robert Reyes - @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | July 2, 2022

Buong araw tayo nag-isip, nagnilay, nagbalik-tanaw at nagdasal noong Huwebes sa pagtatalaga ng bagong Pangulo ng Republika ng Pilipinas. Nagsikap tayo ng 50-taon mula 1972 hanggang sa kasalukuyan na basahin at tugunan ang mga tanda at hamon ng panahon. Napakaraming nangyari sa loob ng 50-taon ng pagbabantay at pagsubaybay sa pitong pangulo mula kay Ferdinand Marcos, Sr. hanggang kina Cory Aquino, Fidel Ramos, Joseph Estrada, Gloria Arroyo, Noynoy Aquino at Rodrigo Duterte.

Malaking tulong ang pagbasa sa misa noong Huwebes, tungkol sa pagpapagaling ng Panginoon sa paralitiko.

Napakahalaga ng pagpapagaling o paghihilom para sa marami. Bakit? Dahil, marami ang may sakit at nangangailangan ng paghihilom. Ngunit, merong iba’t ibang uri ng sakit — pisikal, sikolohikal, emosyonal, moral at espiritwal.

Maraming iba’t ibang antas o lebel ang sakit, mula sa indibidwal o personal hanggang sosyal o panlipunan. Narito ang ebanghelyo noong araw na iyon, (mula sa Mateo 9:1-8) “Dinala kay Hesus ang paralitiko na matagal nang nakahiga sa kanyang banig. Sinabi ni Hesus sa paralitiko: “lakasan mo ang iyong loob, anak! Pinatawad na ang iyong kasalanan.” At inisip ng ilang guro ng batas, “Iniinsulto ng taong ito ang Diyos.”

Kaya, dalawa ang sakit na nasaksihan natin sa pagbasa: ang pisikal na sakit ng paralitiko at ang sakit sa isipan o kalooban ng mga pariseo. Nagsalita si Hesus: “Bakit ba kayo nag-iisip ng masama? Ano ba ang mas madaling sabihin, “Pinatawad na ang iyong kasalanan o tumayo ka at lumakad?”

Sa mga salitang ito, malinaw na sinasabi ni HesuKristo, na buo at ganap ang kanyang kapangyarihan. Kaya Niyang patawarin, ipawalang bisa at pawiin ang mga epekto at ang mismong sakit espirituwal na higit na mas mahirap kaysa sa pisikal na sakit.

Ngunit, sinabi ni Hesus sa paralitiko, “Bumangon ka, dalhin mo ang iyong higaan at umuwi!”

Hindi lang pisikal at indibidwal ang ating sakit. Noong Huwebes, itinalaga ang bagong pangulo. Malinaw ang sinasabi ni Hesus sa paralitiko sa ebanghelyo at maaari nating pag-isipan, pagnilayan, pagdasalan hanggang sa ituro ang tamang sasabihin at gagawin sa gitna ng mahirap at mapaghamong kalagayan ng bansa.