Naglalahong matitinong kandidato at nagbabagong botante

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | Nov. 10, 2024

Iba ang dating sa akin ng pagbasa noong nakaraang Huwebes. Nagbigay si Hesus ng talinghaga tungkol sa mabuting pastol. Sabi ni Hesus, ang mabuting pastol ay iiwanan ang siyamnapu’t siyam upang hanapin ang nawawalang isa. Hindi siya titigil hangga’t hindi niya natatagpuan ang isang nawawala. At kung matagpuan niya ang nawawala isasakay niya ito sa kanyang balikat at ibabalik sa kawan ng siyamnapu’t siyam. At mag-aanyaya siya ng mga kapitbahay upang kumain at uminom dahil natagpuan niya ang isang tupang nawala.

Ganito raw ang Panginoon. Naparito siya hindi para sa mga hindi nawawala, kundi para sa nawawala. Malinaw ang talinghaga at ang imahe ng nawawalang tupa na hinahanap ng Diyos. Tayo ang nawawalang tupa at ang hinahanap ng Panginoon at ganoon na lang ang kanyang galak kapag natagpuan niya tayo.

Nang pinagnilayan at pinagdasalan natin ang talinghaga ng isang nawawalang tupa at ang siyamnapu’t siyam na hindi nawawala at nananatili sa kawan, biglang nabaliktad ang aking nakita.

Katatapos lang ng halalan sa Estados Unidos at nanalo si Donald Trump laban kay Kamala Harris. Hindi masaya ito at hindi nakapagbibigay ng sigla at pag-asa ang balitang ito. Paano nangyari na ibinoto muli at ibinalik ng mga Amerikano ang pangulong napakaraming mga kaso at meron na ring mga “conviction” o mga kasong ipinanalo ng Estado laban sa kanya? Hindi yata ang isang tupa ang nawawala.

Ang nawawala yata ang siyamnapu’t siyam. Anong nangyari noong pambansang halalan noong 2016? Bakit ibinoto at pinapanalo ng karamihan sa mga botante ang isang ‘kriminal’ na kandidato?

Ayon sa kaibigan kong Pinoy na propesor sa isang unibersidad sa Estados Unidos, usung-uso na sa buong mundo ang kanyang tinawag na “criminal populism”. Ano ang ibig sabihin ng nito? Ang “criminal populism” ay ang umiiral na sitwasyon sa Amerika.

Mukhang sawa na ang mga botante sa matitinong kandidato. Hinahanap na nila ang mga may kaso, mga kriminal. Merong 91 kaso si Donald Trump. At ilang kaso niya ang natalo at siya ay nahatulang may sala. Sa kabila nito, higit siyang popular kaysa kay Kamala Harris.

Hindi nalalayo ang Pilipinas sa sitwasyon ng Estados Unidos. Ito ang sinabi ni Jose Dalisay sa kanyang FB page. 

Isang araw bago maghalalan sa Estados Unidos, isinulat ang mga sumusunod ni Dalisay na may malakas na pangamba na baka matalo si Harris at muling manalo si Trump: “So if the Americans choose Trump over Harris, why should we be surprised? Where character, reason, and talent no longer matter, the tyrants rule with fools at their feet to keep the populate amused.”

At ito ang lumabas sa FB page ng isang kaibigang nakatira sa Japan: “Character, moral compass, critical thinking, where were you?” 

Nagkataong dumalo tayo sa Ateneo University Awards noong nakaraang Miyerkules ng hapon. Binigyan ng pagkilala ang anim na mahuhusay, maprinsipyo, may malawak at malalim na pangarap na naisakatuparan ang mga ito. Siyempre iilan at kaunti lang ang mga espesyal at bukod-tanging mamamayan. At ang nakararami ay hindi ganoon katino, kagaling at kalalim. Kaya nabaliktad na rin ang mga tao. Sa halip na mas marami ang matitino, nag-iisip at may moralidad, tila mas marami na ang walang anumang prinsipyo, kompas moral at ang kakayahan ng mapanuring kaisipan. Hindi na hinahanap at pinapalakpakan ang mga matitino dahil mas interesado ang nakararami sa mga walang prinsipyo malaswa ang dila, sinungaling, magnanakaw at higit sa lahat walang paggalang sa buhay at kinikilaw nila.

Dahil nagbabago na ang mga botante at tila naglalaho na ang mga matitinong kandidato, nagkakaganito na ang maraming bansa sa mundo. Paano maibabalik sa tuwid na kaisipan at pagpapasya ang nakararami? May pag-asa pa ba? Anong mangyayari sa darating na midterm elections sa 2025? Paano tayo boboto? Sinu-sino na naman ang mananalo?

Hindi maaaring pairalin at palaganapin ang negatibo at walang pag-asang pananaw. Hindi maaaring sumuko sa mali at madilim.

Laging may pag-asa habang may buhay. Totoong pagod na tayo. Nakakapagod magsikap na baguhin ang bansang malalim ang problema. Ngunit may magagawa tayo at kailangang kumilos. Ito ang panawagan ni Cielo Magno sa kabubuo pa lamang niyang kilusan ng mga kabataang tinawag niyang Phil Kita. Hindi pa sumasama ang maraming kabataan sa siyamnapu’t siyam na tila nawawalan na ng kompas moral at mapanuring kaisipan. 

Mag-uusap, mag-aaral, kikilos upang unti-unting mabaliktad ang kalagayan ng bansa. Ibaling natin at pagtulungang hikayatin ang ating mga kabataan na hindi nagkamaling tawagin ni Dr. Jose Rizal na “pag-asa ng ating bayan.”

Renz Inocencio, aming munting santo

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | Nov. 4, 2024

Umulan man o umaraw, lagi siyang dumarating bago mag-ika-7 ng umaga. Hindi siya maaaring mahuli para sa misa. Naroroon na siya sa isang sulok ng sakristiya, suot na ang kanyang sutana, handang-handa nang maglingkod sa Eukaristiya ng ating Panginoon. 

Darating akong sinasalubong ng kanyang inosenteng ngiti, itong batang si Renz na tama lang na ang Inocencio ang apelyido. 

“Renz Inocencio, magandang umaga!” malugod na bati natin sa kanya. “Good morning po,” sagot ng bata. “Dasalin na natin ang panalangin bago maglingkod sa misa,” tugon naman sa kanya. 

Kasunod noon, marahan kaming tutungo sa likod ng altar at maghihintay ng hudyat. At kasabay ng pagkanta ng pambungad na awit, tutuloy sa altar, magge-genuflect sa tabernakulo, hahalik sa altar at tutungo sa ambo, samantalang tutungo naman si Renz sa upuan ng mga sakristan sa ibaba.

Aakyat na si Renz sa altar pagkaraan ng unang bahagi ng misa, ng Liturhiya ng Salita para sa Liturhiya ng Eukaristiya. At mula noon hanggang katapusan ng misa, pabiro nating laging ikinukuwento, hindi na sa pari kundi kay Renz na ang tingin ng lahat ng mga nagsisimba. Bakit? Pari man ang namumuno sa misa, kakaiba ang dating ng batang nakangiti at tila tuwang-tuwa sa kanyang ginagawa. Wagas at buong saya ang inosenteng bata. Anong hihigit pa sa kagalakang tila hulog mula sa langit? Hindi ba’t ito ang tinutukoy ni Papa Francisco sa kanyang unang liham, “Evangelium Gaudium”? 

Isang sentrong prinsipyong inilabas ng Pope tungkol sa lugar ng galak sa buhay Kristiyano. “Walang Kristiyanong malungkot. Taliwas ito sa ebanghelyo. Kapag tinanggap ng Kristiyano ang Espiritu ng Diyos sa kanyang puso, pupuspusin siya nito ng Kanyang Kagalakan!”  

Anumang ebanghelyo ang basahin niya, iisa lang ang makikitang mensahe sa mukha ni Renz, “magalak kayo, naririto si Kristo! Walang dapat ikatakot. Walang dapat alalahanin. Meron o walang bagyo. Meron o walang makain. Meron o walang trabaho. Mapayapa o maligalig ang paligid. Basta’t naririto siya, magsasaya ako! Basta’t kasama ko si Kristo!”

Noong nakaraang Lunes, Oktubre 28, inanunsyo ni Pope Francis ang pangalan ng 14 na magiging santo sa darating na taon ng Hubileo 2025. Isa rito ang 15 taong gulang na si Carlo Acutis, na araw-araw nagsisimba’t buong galak tumanggap ng komunyon dahil para sa kanya, “Ang Eukaristiya ang aking ‘highway’ patungong langit.” 

Hindi nagtapos doon, dahil sa mahusay siyang ‘web designer’ pinalaganap ni Carlo ang mga Milagro ng Eukaristiya at mga Pagpapakita ng Mahal na Birheng Maria. Nakilala rin siya sa pagbabahagi ng kanyang allowance na tinitipon niya upang ibahagi sa mga pulubi, nagugutom at mga migrante. Namatay sa leukemia si Carlo noong Oktubre 12, 2006.

Noong Enero 23, 2019 hinukay ang labi ni Carlo at ito ay buo at hindi naaagnas. Inilipat sa Assisi ang kanyang hindi nabulok na labi noong Abril 6, nang taon ding iyon.

Magiging Santo Carlo Acutis na ang munting Carlo.

Salamat sa internet at sa kanyang galing sa “web designing” nakilala si Carlo. Kaya’t sabi ng Papa na maaaring gawing “Patron ng Internet” ang batang santo, pinakaunang “millennial saint.” Ngunit, alam ng lahat na meron o walang internet, araw-araw naroroon si Carlo sa harapan ng Santisimo Sakramento upang tagpuin ang kanyang pinakamamahal na Panginoon.

Dito sa aming Parokya ng Ina ng Laging Saklolo sa Project 8, meron din kaming munting santo, ang aming mahal na si Renz Inocencio na kinuha ng Panginoon noong ika-25 ng Oktubre sa murang edad na 11. Salamat sa hindi namin malilimutang halimbawa ng iyong walang kupas na galak sa harap ng Panginoon.

Salamat sa iyong tapat at walang palyang paglilingkod na iyong ibinigay na walang inaasahang kapalit. Salamat sa iyong buhay na panalangin ng paghahanap sa Panginoon na tulad ni Carlo na naglalakbay araw-araw tungong langit sa harap ng Eukaristiya. 

Marahil, para sa iyo Renz, isang saranggola ang Eukaristiya na iyong minamasdang tumaas patungong langit hanggang sa ito ay tuluyang umalagwa’t dumapo sa kamay ng Panginoon. Naroroon na nga, Renz, sa Kanya ang saranggola. Umalagwa na, ngunit sa halip na luha ng hapis, tawa at halakhak ng galak ang pabaong hulog nito sa mga nakatingalang naghihintay bumalik pa ang saranggola.

Paalam Renz, kasama mo na si nanay, tatay at si Kuya Carlo. Itinuro mo sa aming laging ngumiti’t magalak dahil tunay ngang hindi Siya lumalayo. Mula sa Eukaristiya hanggang sa mga lansangan, naroroon, laging naroroon Siya!

Dangal, mas mahalaga kesa kapangyarihan, salapi at antas sa lipunan

ni Fr. Robert Reyes @Kapaayapaan / Patakbo-takbo | Nov. 2, 2024

Guo, Garma, Quiboloy at kung sinu-sino pang hindi masyadong kilalang dumaraan sa pagtatanong at imbestigasyon sa Kamara at Senado ay nagdulot ng kakaibang pagkakaabalahan ng marami sa mga nakaraang araw.

Parang nabaliktad ang mga pangyayari at ang mga script. Noong nakaraang administrasyon, iba ang mga sinasalang sa kahawig na pagtatanong at pag-iimbestiga, “political persecution” “trumped up charges”, mga inimbentong kaso.

Iba noon ang nakapuwesto kaysa ngayon. At dahil sa pagguho ng naturang UniTeam ng dalawang higanteng pulitikong pamilya, nabaliktad na ang lahat. Ang dating umuusig, sila ngayon ang inuusig. Talaga naman ang gulong ng palad. Kaya hindi maubos-ubos ng sari-saring kuwento ang mga telenobela dahil parang isang walang katapusang teleserye ang buhay natin sa bansang ito.

Ngunit, hindi telenobela ang mga nangyari noon at ngayon. Hindi teleserye ang maraming pinatay at pinapatay. Hindi rin telenobela ang bilyun-bilyong ninakaw sa kaban ng bayan. Hindi teleserye ang pagbebenta’t pagtataksil sa ating bansa. Hindi telenobela ang kabastusan, kasinungalingan, kawalan ng respeto sa batas, sa maayos na proseso ng pag-uusap at paghahanap ng katotohanan sa Kamara at Senado.

At parang walang nagbago at lumalabas pa rin ang kayabangan at kabastusan ng pananalita ng mga dating nasanay nang balahurahin at pamurahin ang wika at mga salitang dapat ginagamit nang may paggalang at pag-iingat sa kadakilaan at karangalan ng katotohanan at sa pagiging maselan ng dangal ng bawat tao.

Ilang taon nang tuluy-tuloy at unti-unting pinahina, pinawalang-halaga at bisa ang dangal ng tao. Kung ganoon na lang noong araw ang paggalang ng lahat ng mga Pilipino, mayaman man o mahirap sa bawat tao, kabaligtaran na ngayon. Halos bihira nang marinig ang magalang na pagsasalita at pagbabatian. Naging magaspang, maluwag, malaro at pabiro ang pagbubuo’t pagbibigkas ng salita na bumubuo ng wika. 

Kaya ganoon na lang ang naging paalala ni Sen. Risa Hontiveros na hindi dapat ituring na biro ang usapin ng pagpatay sa tao, maliit man, hindi kilala o makapangyarihan, mayaman at sikat. 

Nararapat ding ipagtanggol ng mga Marcos ang pambabastos sa kanilang ama na si dating Pangulong Ferdinand Edralin Marcos. Sinumang patay na nakalibing na ay hindi dapat bastusin at insultuhin dahil unang-una, hindi nito kayang ipagtanggol at ipaglaban ang sarili.

At bakit ginawa iyon ng bise presidente na anak ng dating pangulo? Dahil siya ba’y likas nang walang galang o ginagamit niya ang kanyang puwesto at pagiging anak ng dating presidente upang ipakita kung paano maaaring gamitin ang kapangyarihan para sa anumang nais gawin ng mga makapangyarihan? Ganoon pala kahina ang dangal ng tao, ng bawat mamamayan ngayon. Kapangyarihan, puwesto, posisyon, salapi, antas sa lipunan ay higit na mahalaga sa dangal ng tao? 

Maraming pinatay at walang galang ang mga paraan ng pagpatay sa kanila. Palalabasin pang “nanlaban” ang libu-libong pinatay, na salamat sa pagsusuri ni Doc. Raquel Fortun, kitang-kita sa mga tama ng bala sa ulo at iba’t ibang bahagi ng katawan na imposibleng nanlaban ang maraming biktima. 

Kapirasong karton na merong katagang “nanlaban” ang ipinapatong sa mga dibdib ng pinaslang ng mga naka-hood o naka-helmet na galing ang mga report sa mga presinto o mga asset ng mga pulis. Ganito na rin kababa ang narating ng ating mga institusyon na merong pananagutang ipagtanggol ang dangal, karapatan at buhay ng bawat mamamayan.

Kung titingnan natin ang antas at uri ng pulitika sa ating bansa, hindi kaaya-aya ang larawang magpapakita. Mga pamilyang may hawak at tila nagmamay-ari ng mga lalawigan, siyudad at bayan. Hindi paglilingkod kundi hanapbuhay, malaking “business” ang pulitika. 

Pabalat-bunga lamang ang pagmamalasakit at paglilingkod sa kapwa. Sarili at pamilya ang pinakamahalaga at ilalaban ng patayan ang pananatili sa puwesto at paghawak sa mga lugar na nasasakupan. Hindi na natin kailangang pangalanan ang mga pamilyang ito. Sapat nang sabihin na halos lahat ng lugar ay katumbas na ng kilalang apelyido.

Kung ganito, paano magkakaroon ng paggalang, pagkilala at pagtatanggol ng dangal ng kapwa sa katauhan ng mga karaniwang mamamayan?

Malaking pagkukulang, pagkakasala ang pagpapabaya ng marami, ng hindi paghadlang sa mga kung sinu-sinong walang kakayahan at tila walang pagkilala sa dangal ng bawat isa na tumakbo sa iba’t ibang posisyon. Kaya ganu’n na lang maliitin, gawing biro at katatawanan ang mga naganap at patuloy na ginaganap na imbestigasyon sa Kamara at Senado. 

Salamat sa iilang nagbabantay at ipinagtatanggol ang nalalabing integridad ng Senado. Salamat Sen. Risa sa katapangan, katalinuhan at ang hawak mong mga prinsipyo at paninindigan na hinding-hindi isinusuko sa harap ng mga bumastos, sumira, bumabalewala sa dangal ng bawat tao, ng bawat mamamayang Pilipino.