Mga menor-de-edad, gabayan sa paggamit ng socmed

by Info @Editorial | November 29, 2025

Sa panahon ngayon, ang social media ay hindi na lamang libangan — ito ay bahagi na ng pang-araw-araw na buhay, lalo na para sa mga menor-de-edad. 

Sa isang pindot, nakabubuo sila ng koneksyon, nakapapanood ng mga video, at nakapaghahayag ng sarili. 

Gayunman, kasabay nito ay dumarami rin ang panganib, kabilang na ang seksuwal na pang-aabuso at online exploitation. 

Hindi sapat ang pagbabawal; ang kailangan ay gabay, kaalaman at bukas na komunikasyon. Mahalaga ang pag-uusap tungkol sa tamang paggamit ng socmed — hindi upang takutin sila, kundi upang bigyan sila ng kakayahang protektahan ang sarili. Dapat ipaintindi na hindi lahat ng taong “mabait” online ay totoong mapagkakatiwalaan. 

Dapat ding maging mas aktibo ang mga institusyon — paaralan, pamahalaan, at mismong platform ng social media. Magbigay ng regular na digital literacy lessons, kung saan itinuturo ang mga palatandaan ng grooming, catfishing, at cyberbullying. 

Samantala, responsibilidad ng pamahalaang tiyakin na may mahigpit na batas at mabilis na aksyon laban sa mga online predator. 

At para sa social media platforms, dapat magkaroon ng mas mahusay na safety tools — tulad ng pag-filter ng mensahe, mas madaling i-report na content, at mas mabilis na pagtugon sa reklamo.

Pinakamahalaga ang ugnayan sa loob ng pamilya. Kung alam ng isang bata na hindi siya huhusgahan at may nakahandang makinig, mas malaki ang tsansang magsasalita siya kapag may hindi kanais-nais na nangyayari online. Kailangan nilang maramdaman na sila’y may kakampi.

Ang social media ay maaaring maging ligtas na espasyo para sa mga bata kung gagabayan natin sila nang maayos. Hindi natin maaaring bantayan ang bawat segundo ng kanilang online na buhay, ngunit maaari nating ibigay ang pinakamahalagang panlaban: ang kaalaman, kamalayan, at tiwala sa sarili.

Publiko, ‘di maiiwasang magduda sa executive session sa ICI

by Info @Editorial | November 28, 2025

Sa gitna ng nagpapatuloy na imbestigasyon sa flood control scandal, sinabi naman ng Independent Commission for Infrastructure (ICI) na malinaw ang kanilang guidelines hinggil sa livestreaming ng mga pagdinig.Bilang pangkalahatang patakaran, dapat ay naka-livestream ang hearings, maliban na lamang kung hihiling ang isang resource person ng executive session na may sapat na legal at makatotohanang basehan.

Matatandaang dalawang kongresista ang humiling na ibahagi ang kanilang testimonya sa executive session. Iginiit nila na may sensitibo at pribadong impormasyong maaaring mailahad sa kanilang salaysay.

Tiniyak naman ng ICI na naaayon sa batas at sa kanilang patakaran ang pagkuha ng testimonya sa executive session, kung ito ang hiling ng resource person.Gayunman, may mga nadismaya at ‘di napigilang umalma. 

Anila, kung nais ng ICI na makuha ang tiwala ng publiko sa ginagawang pag-iimbestiga, dapat itong gawin nang bukas sa madla. 

Kahit saan pa ito humantong, sa pagtatapos, ang tanong ay hindi kung may karapatan ba silang magsagawa ng executive session kundi ginamit ba nila ito dahil kinakailangan o dahil nakakatulong ito sa kanila? At habang hindi pa ito nasasagot, mananatiling mabigat ang agam-agam ng publiko.

Pulitiko, out sa ayuda program ng gobyerno

by Info @Editorial | November 27, 2025

Ipinapanawagan na palayain na ang Ayuda program mula sa kamay ng mga pulitiko.

Sa deliberasyon sa panukalang pondo ng Department of Social Welfare and Development (DSWD) para sa taong 2026, pinuna ang malalaking pagtaas ng cash ayuda tuwing taon ng eleksyon, partikular noong 2022 at nitong 2025. 

Kinuwestiyon din ang pagdaraos ng malalaking pagtitipon para sa distribusyon ng ayuda kung saan present ang mga solon at iba pang politician. 

Ang tulong na para sana sa mahihirap ay tila nagiging props sa kampanya — may tarpaulin na may mukha at pangalan ng mga epal na pulitiko na para bang galing sa bulsa nila ang ayuda.

Hindi ito tama. Hindi ito makatarungan.

Kaya sana, simula 2026, dapat tiyaking DSWD lamang ang may kontrol sa pamimigay ng ayuda — walang mayor, congressman, o sinumang pulitiko na makikialam sa listahan, schedule, o mismong distribusyon.

Gawin nang digital o direkta ang pag-release ng ayuda. Walang pila sa opisina ng pulitiko, walang pagpapa-selfie.

Dapat ding magpatupad ng malinaw at mabigat na parusa laban sa pulitikong gagamit sa programa sa anumang dahilan o paraan.

Kailangang maging mas bukas sa publiko — ilabas ang listahan, at proseso para iwas-manipulasyon lalo na ang korupsiyon.

Ang ayuda ay karapatan ng mamamayan, hindi “regalo” ng pulitiko. At tungkulin ng DSWD na siguraduhin itong nakararating sa nangangailangan nang walang bahid ng pulitika.