Tungkulin ng taong nakakita ng inabandonang bata

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | November 8, 2023

Dear Chief Acosta,

Ano ang dapat gawin o mga obligasyon ng isang taong nakakita ng isang inabandonang bata? - Jana

Dear Jana,

Para sa iyong kaalaman, ang batas na nakasasaklaw sa iyong katanungan ay ang Section 4 (h) ng Implementing Rules and Regulations (IRR) of Republic Act. No. 11767 o mas kilala sa tawag na Foundling Recognition and Protection Act, kung saan nakasaad na:

“(h) Finder refers to a person of legal age who discovered the deserted or abandoned child.

Provided, That if the actual finder is a minor, his or her parent or legal guardian shall assist in making the report of the circumstance. Provided, Further that if the infant/child is relinquished to a safe haven provider, the Head of the safe haven provider shall be the finder;”

Bukod pa rito, nakasaad sa Section 9 ng nasabing IRR:

“Section 9. Duties and responsibilities of the finder. The finder shall:

a) Immediately report within forty-eight (48) hours, the discovery of the foundling to either the LSWDO, or Punong Barangay or police station or any safe haven provider where the foundling was discovered. Provided, That in the event that the foundling is found in a different barangay from the residence of the finder, both Punong Barangays or police stations shall be informed.

The finder may use the fastest means available in reporting the case. Provided, Further that if the foundling was relinquished to a safe haven provider, the Head of the safe haven provider shall, within forty-eight (48) hours, report the circumstances of the foundling to the LSWDO, or Punong Barangay or police station;

b) Execute an affidavit attesting to the facts of the case of the foundling;

c) Cooperate in any way possible with the proper authorities in the conduct of a proactive and diligent search and inquiry to establish the identity of a foundling.”

Samakatuwid, ang isang finder ay isang taong nasa hustong gulang na makakakita ng isang batang iniwan o inabandona. Ayon sa nasabing batas, ang isang finder ay may mga sumusunod na obligasyon. Una, i-report kaagad sa loob ng 48 oras ang pagkadiskubre ng bata sa Local Social Welfare and Development Office (LSWDO), punong barangay, police station, o sa kahit na saang safe haven provider kung saan natagpuan ang bata. Pangalawa, mag-execute ng isang affidavit na nagsasaad ng mga kaganapan nang matagpuan ang bata. Panghuli, makipag-ugnayan, sa abot ng kanyang makakaya, sa mga awtoridad sa paghahanap ng identity o pagkakakilanlan ng nasabing foundling.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Parusa sa pagtangging ibigay ang labi at death certificate ng ospital dahil sa utang

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | November 7, 2023

Dear Chief Acosta,

Ang kapatid ko ay namatay sa ospital kung saan ang kanyang hospital bill ay umabot ng mahigit P300,000.00 kahit na siya ay naka-admit sa kanilang ward lamang. Nais naming kunin ang mga labi ng aking kapatid, at maging ang kanyang death certificate upang siya ay maipalibing namin ngunit hindi pumayag ang ospital. Sinabi ng empleyado ng ospital na kinakailangan diumano muna naming magsumite ng promissory note bago namin makuha ang mga labi at death certificate ng aking kapatid. Maaari ba iyon? - Leon

Dear Leon,

Ang mga batas na sasaklaw patungkol sa iyong katanungan ay ang Republic Act No. 9439 o ang ACT PROHIBITING THE DETENTION OF PATIENTS IN HOSPITALS AND MEDICAL CLINICS ON GROUNDS OF NONPAYMENT OF HOSPITAL BILLS OR MEDICAL EXPENSES, at ang kaukulang Implementing Rules and Regulations (IRR) nito. Nakasaad sa Section 2 ng batas na:

“SEC. 2. Patients who have fully or partially recovered and who already wish to leave the hospital or medical clinic but are financially incapable to settle, in part or in full, their hospitalization expenses, including professional fees and medicines, shall be allowed to leave the hospital or medical clinic, with a right to demand the issuance of the corresponding medical certificate and other pertinent papers required for the release of the patient from the hospital or medical clinic upon the execution of a promissory note covering the unpaid obligation. The promissory note shall be secured by either a mortgage or by a guarantee of a co-maker, who will be jointly and severally liable with the patient for the unpaid obligation.

In the case of a deceased patient, the corresponding death certificate and other documents required for interment and other purposes shall be released to any of his surviving relatives requesting for the same: Provided, however, That patients who stayed in private rooms shall not be covered by this Act.”

Nakasaad din sa IRR ng nasabing batas na:

“V. Policies and Guidelines: A. General Policies:

3. In the case of a deceased patient, any of his/ her surviving relatives who refuse to execute a promissory note shall be allowed to claim the cadaver and can demand the issuance of death certificate and other pertinent documents for interment purposes. Documents for other purposes shall be released only after execution of a promissory note.

4. In the case of a deceased patient, any hospital or medical clinic refusing to release the cadaver for reason of nonpayment, in part or in full, of hospital bills or medical expenses/ hospitalization expenses shall be held accountable for such unlawful act.”

Alinsunod sa nabanggit na probisyon ng batas at kaakibat nitong IRR, maaari mong makuha ang mga labi at ang death certificate ng iyong yumaong kapatid upang siya ay maipalibing, kahit na kayo ay hindi magbigay ng promissory note kaugnay sa kanyang naiwang bayarin sa ospital. Ang pagbibigay ng promissory note kaugnay sa pagkuha ng death certificate ay kinakailangan lamang kung ang nasabing dokumento ay gagamitin sa ibang layunin, liban sa pagpapalibing sa taong yumao. Nakasaad din sa nabanggit na panuntunan na ang anumang ospital o medical clinic na tatangging ibigay ang mga labi ng isang taong yumao, sa kadahilanan ng mga naiwang bayarin sa nasabing ospital o medical clinic, ay mananagot sa batas.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Legal ba ang paluwagan?

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | November 6, 2023

Dear Chief Acosta,

Nanghihikayat iyong isang katrabaho ko na sumali ako sa “paluwagan” pero nagdadalawang-isip ako dahil sa mga kuwentong naririnig ko na hindi na nababalik ang kanilang pera. Legal ba ang paluwagan? - Mitzel

Dear Mitzel,

Tinalakay ng Kagalang-galang na Korte Suprema sa kasong Dinna Castillo vs. Zenaida C. Buencillo (A.M. No. P-97-1241, 20 March 2001, Ponente: Honorable Associate Justice Jose Armando R. Melo) na ang paluwagan ay isang pamamaraan kung saan ang mga miyembro ay sumang-ayon na ilagay ang kanilang pera sa isang karaniwang pondo.

Bawat isa sa kanila ay tumatanggap ng “payout” na katumbas sa kabuuang halaga na nakolekta mula sa lahat ng mga miyembro, sa isang partikular na panahon at sa isang tinukoy na oras. Ito ay itinalaga bilang kanilang partikular na iskedyul upang makatanggap ng nakolektang pondo:

“Paluwagan is not a form of gambling or lottery. It is not a game of chance where one wins while the others lose; it is a scheme where the members agree to put their money in a common fund, each one of them receiving the total amount collected from all the members for a given period at a specified time designated as their particular schedule to receive the same (Evaluation of the Office of the Court Administrator, August 17, 2000, p. 11). It does not involve wagering, gambling, or betting penalized under the Revised Penal Code (Record, p. 112). Respondent did not violate any law in engaging in paluwagan.”

Kaayon nito, sa kasong Samuel Barangan vs. Court of Appeals and Leovino Jose (G.R. No. 123307, 29 November 1999, Ponente: Honorable Associate Justice Josue N. Bellosillo), pinasyahan ng Kagalang-galang na Korte Suprema na ang paluwagan, bilang isang trust fund kung saan ang mga miyembro nito ay maaaring kumuha ng pera kung sakaling kailanganin, ay hindi labag sa batas:

“It has been proven time and again that schemes such as in the instant case — innocuously denominated as a paluwagan — are but rackets designed to victimize the gullible public. We want to clarify, however, that a paluwagan, which operates as a trust fund from which members can draw money in case of need, is not illegal per se. But if it becomes a device to entice investments, usually with the promise of enormous dividends, when in truth the ultimate objective is to swindle the investors, then the scheme is transformed into an illegal activity. x x x”

Gayunpaman, kung ito ay magiging isang kasangkapan upang maakit ang mga mamumuhunan, kadalasang may pangako ng napakalaking dibidendo ngunit ang tunay na layunin ay linlangin ang mga namumuhunan, ang diumanong paluwagan ay magiging isang ilegal na aktibidad.

Kaya naman, dapat mo munang imbestigahan kung ang nasabing aktibidad ng iyong katrabaho ay tunay bang isang paluwagan o baka ito ay isang pamamaraan ng panlilinlang sa kapwa.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.