Mga benepisyong makukuha ng mga senior

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | November 22, 2023

Dear Chief Acosta,

Isa nang senior citizen ang aking tiyuhin at wala na siyang kakayahan na magtrabaho.

Sapat lamang ang aking kinikita para sa gastusin ng aking pamilya, kaya hindi ko rin kayang suportahan ang ibang pangangailangan ng aking tiyuhin. Dahil dito, nais ko sanang malaman kung may batas ba na maaari kong mapagbasehan kung ang ating gobyerno ay may maibibigay na tulong pinansyal para sa aking tiyuhin. Maraming salamat. - Maty

Dear Maty,

Ang sagot sa iyong katanungan ay matatagpuan sa Seksyon 1 at Seksyon 2 ng Republic Act (R.A.) No. 7432, na inamyendahan ng R.A. No. 11916, na mas kilala bilang “Expanded Senior Citizens Act”, kung saan nakasaad na:

“Section 2. Definition of Terms. — For purposes of this Act, these terms are defined as follows: xxx

(j) Social Pension refers to the monetary grant from the government to support the daily subsistence and medical needs of senior citizens which shall not be less than One thousand pesos (P1,000.00) per month. xxx

Section 5. Government Assistance. — The government shall provide the following: x x x

(h) Additional Government Assistance

(1) Mandatory Social Pension

Indigent senior citizens shall be entitled to a monthly stipend amounting to not less than One thousand pesos (P1,000.00) to augment the daily subsistence and other medical needs of senior citizens. x x x”

Ayon sa nasabing probisyon ng batas, tayo ay may tinatawag na social pension kung saan ang ating gobyerno ay naglalaan ng monetary grant sa mga senior citizens na maaaring sumuporta sa kanilang pang-araw-araw na pangangailangan o sa gastusing medikal. Ang halaga ng nasabing social pension ay hindi bababa sa P1,000.00 na ibibigay sa mga senior citizen kada buwan. Kung kaya, sa iyong nabanggit na sitwasyon, ang iyong tiyuhin na isa nang senior citizen ay maaaring makakuha ng social pension na hindi bababa sa P1,000.00 kada buwan bilang tulong sa kanyang gastusin sa araw-araw o medikal na pangangailangan. Isa ito sa mga tulong na inilahad sa nasabing batas para sa ating mga senior citizens.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Ipinagbabawal ang “catcalling”

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | November 21, 2023

Dear Chief Acosta,

Habang naglalakad ako sa kalye ay sinipulan at sinabihan ako ng “Uy sexy!” ng isang taong hindi ko kilala. Dahil dito ay natakot ako at pakiramdam ko ay nabastos ako.

Puwede ko ba siyang ireklamo at kasuhan ng kasong kriminal? - Cecille

Dear Cecille,

Para sa iyong kaalaman, ang batas na nakasasaklaw sa iyong katanungan ay ang Section 4 ng Republic Act No. 11313 o mas kilala sa tawag na “Safe Spaces Act”, kung saan nakasaad na:

“Section 4. Gender-Based Streets and Public Spaces Sexual Harassment. - The crimes of gender-based streets and public spaces sexual harassment are committed through any unwanted and uninvited sexual actions or remarks against any person regardless of the motive for committing such action or remarks.

Gender-based streets and public spaces sexual harassment includes catcalling, wolf-whistling, unwanted invitations, misogynistic, transphobic, homophobic and sexist slurs, persistent uninvited comments or gestures on a person’s appearance, relentless requests for personal details, statement of sexual comments and suggestions, public masturbation or flashing of private parts, groping, or any advances, whether verbal or physical, that is unwanted and has threatened one’s sense of personal space and physical safety, and committed in public spaces such as alleys, roads, sidewalks and parks. Acts constitutive of gender-based streets and public spaces sexual harassment are those performed in buildings, schools, churches, restaurants, malls, public washrooms, bars, internet shops, public markets, transportation terminals or public utility vehicles.”

Ayon dito, ipinagbabawal sa Safe Spaces Act ang mga hindi kanais-nais na sekswal na pananalita sa pampublikong lugar, kahit ano pa man ang motibo nito, kung ito ay nakakaapekto sa personal space at physical safety ng isang tao. Kabilang dito ang catcalling na nangyari sa iyo. Kaya naman, dahil ikaw ay nabastos sa ginawang aksyon ng nasabing tao, puwede mo siyang kasuhan ng paglabag sa Safe Spaces Act.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Karapatang maglibing ng mahal sa buhay

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | November 19, 2023

Sa ating tradisyon, ang huling respeto na ating inihahandog sa ating mga mahal sa buhay ay iyong sila ay ating maipalibing at madala sa kanilang huling hantungan nang maayos. Subalit, may mga pagkakataon na dahil sa mga pangyayari sa ating buhay ay nagkakaroon ng usapin ukol sa kung sino ang may karapatang maglibing sa isang mahal sa buhay. Ang ating batas ay mayroong sinasabi ukol dito kung sakaling dumating ang panahon na ito ay magiging isang usapin. Nakasaad sa Article 305, Title X ng ating New Civil Code ang mga sumusunod:

“Art. 305. The duty and the right to make arrangements for the funeral of a relative shall be in accordance with the order established for support, under Article 294. In case of descendants of the same degree, or of brothers and sisters, the oldest shall be preferred. In case of ascendants, the paternal shall have a better right.”

Kung ating pagninilayan ang nabanggit na probisyon ng batas, makikita natin na ang may obligasyon at karapatan para magsagawa ng pag-aayos para sa paglilibing sa isang kaanak ay ayon sa ayos o order kung sino ang mayroong karapatang mabigyan at may obligasyong magbigay ng suporta. Sinu-sino nga ba ang mga taong ito na binabanggit ng batas? Ang probisyon ng ating New Civil Code na naglalaman kung sino ang may obligasyong magbigay ng suporta sa kanilang mga mahal sa buhay ay nakapaloob sa Article 305, ngunit ito ay inamyendahan o binago na ng Article 195 ng ating Family Code kung saan nakasaad ang sumusunod:

“Art. 195. Subject to the provisions of the succeeding articles, the following are obliged to support each other to the whole extent set forth in the preceding article:

(1) The spouses;

(2) Legitimate ascendants and descendants;

(3) Parents and their legitimate children and the legitimate and illegitimate children of the latter;

(4) Parents and their illegitimate children and the legitimate and illegitimate children of the latter;

(5) Legitimate brothers and sisters, whether of full or half-blood.”

Samakatuwid, kapag nagkaroon ng usapin kung sino ang may karapatan na magpalibing ng isang mahal sa buhay, binibigyan ng batas ng prayoridad ang legal na asawa ng namatay at susunod dito ang kanyang mga lehitimong mga ninuno at inapo. Sa kawalan ng mga ito ay susunod ang iba pang mga taong itinakda ng batas, katulad ng mga lehitimong kapatid, kahit na ito ay full o half-blood.