PUV driver, bawal magyosi sa sasakyan at terminal

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | May 26, 2023

Dear Chief Acosta,

Nitong taon ay nagsimulang pumasok ang anak ko na mag-isa papunta sa kanyang paaralan.

Bahagi ng kanyang araw-araw na biyahe ang pagsakay sa jeep. Nabanggit ng anak ko na napansin niya na marami sa mga tsuper ang naninigarilyo habang nagmamaneho.

Lubos akong nabahala rito dahil lumaking may karamdaman sa paghinga ang aking anak.

Kinatatakutan ko na baka sumpungin siya ng kanyang sakit sa baga dahil sa nalalanghap niyang usok ng sigarilyo mula sa tsuper ng sinasakyan niyang jeep. May sinasabi ba ang batas tungkol sa pagbabawal sa paninigarilyo ng mga tsuper ng pampublikong sasakyan? Sana ay mapayuhan ninyo ako. Maraming salamat sa inyong tanggapan. – Jessica Rose

Dear Jessica Rose,

Sa pangkalahatan, ang paninigarilyo sa pampublikong lugar ay ipinagbabawal at pinaparusahan ng batas. Ito ay nakasaad mismo sa inilabas na Executive Order No. 26 (EO 26) ng Office of the President of the Philippines noong 16 Mayo 2017 na pinamagatang “Providing for the Establishment of Smoke-Free Environment in Public and Enclosed Spaces.” Alinsunod ito sa polisiya ng Estado na paniguraduhin ang pagtamasa ng bawat Pilipino sa malinis na hangin, kasama ng pagsusulong sa karapatang pangkalusugan at pagtatanim ng kahalagahan ng mabuting kalusugan sa kamalayan ng mga Pilipino.

Ang paninigarilyo ayon sa kautusan na ito ay tumutukoy sa akto ng pagkakaroon ng may sindi na produktong tabako, maging ang usok nito ay hinihithit man o ibinubuga. (Sec 1(I)) Nasusulat sa Section 3 ng EO 26 ang mga gawaing itinuturing na paglabag sa batas kung saan kasama ang “Smoking within enclosed public spaces and public conveyances, whether stationary or in motion…” Ibig sabihin, ipinagbabawal ang paninigarilyo sa mga saradong pampublikong lugar at pampublikong sakayan, ito man ay tumatakbo o nakapanatili.

Ang mga public conveyances o pampublikong sasakyan na nabanggit sa kautusan na ito ay tumutukoy naman sa mga uri ng transportasyon para sa pangkalahatang populasyon tulad ng mga “elevators, airplanes, ships, jeepneys, buses, taxicabs, trains, light rail transits, tricycles and other similar vehicles.” (Sec. 1 (j)) Malinaw sa mga nabanggit na ito na hayagang kabila ng ang mga jeep sa mga pampublikong sasakyan kung saan ipinagbabawal at itinuturing na paglabag sa batas ang paninigarilyo.

Dagdag pa rito, nakasaad din sa Implementing Rules and Regulations (IRR) ng Republic Act No. 9211 (RA 9211), na pinamagatang “Tobacco Regulation Act of 2003,” ang paninigarilyo sa mga lugar na itinalagang bawal manigarilyo ay itinuturing na gawaing may kaparusahan. (Sec. 1.1 Rule I, Title V) Ang sinumang lalabag dito ay magmumulta ng halagang mula P500 hanggang P10,000, depende sa dalas ng paglabag, at may kasamang parusa ng pagpapawalang bisa sa kanilang license to operate. (Sec. 2, Ibid)

Alinsunod din sa RA No. 9211, naglabas ng Memorandum Circular No. 2009-036 ang Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB), na siyang nakakasakop sa mga operators at tsuper ng mga pampublikong sasakyan nito. Ayon dito, lahat ng pinagkalooban ng permisong magpatakbo ng pampublikong sasakyan ay inuutusan na sundin ang pagbabawal sa paninigarilyo sa loob nito at maging sa mga terminal nito.

Ipinag-uutos din na kinakailangan maglagay ng No Smoking Signages sa mga nasabing sasakyan at lugar bilang paalala sa lahat ng mga mananakay na bawal manigarilyo rito.

Bilang pangwakas, mabuting ipaalam din na binibigyan ng EO 26 ng mandato ang mga kapulisan sa pagpapatupad ng mga kautusan dito, kasama ang panghuhuli sa mga lumalabag dito at pagsasampa ng kaukulang kriminal na kaso sa mga lalabag sa pagbabawal manigarilyo. (Sec. 9)

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay.

Maraming salamat sa inyong patuloy na pagtitiwala.

Secret recording sa phone, labag sa batas, 'di puwedeng ebidensya

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | May 25, 2023

Dear Chief Acosta,

Maaari ko bang gawing ebidensya ang secret recording sa aking cellphone na naglalaman ng pag-uusap namin ng aking dating kasintahan, kung saan inamin niya na siya ang nagnakaw ng wallet ng dating officemate ko sa loob ng aming opisina? – Weng

Dear Weng,

Para sa iyong kaalaman, ang tinatalakay sa Section 1 ng Republic Act No. 4200, o ang “Anti-wiretapping law,” ang batas na naaangkop sa iyong sitwasyon. Ayon sa nasabing batas:

“Sec. 1. It shall be unlawful for any person, not being authorized by all the parties to any private communication or spoken word, to tap any wire or cable, or by using any other device or arrangement, to secretly overhear, intercept, or record such communication or spoken word by using a device commonly known as a dictaphone or dictagraph or dectaphone or walkie-talkie or tape recorder, or however otherwise described.

It shall also be unlawful for any person, be he a participant or not in the act or acts penalized in the next preceding sentence, to knowingly possess any tape record, wire record, disc record, or any other such record, or copies thereof, of any communication or spoken word secured either before or after the effective date of this Act in the manner prohibited by this law; or to replay the same for any other person or persons; or to communicate the contents thereof, either verbally or in writing, or to furnish transcriptions thereof, whether complete or partial, to any other person: Provided, That the use of such record or any copies thereof as evidence in any civil, criminal investigation or trial of offenses mentioned in section 3 hereof, shall not be covered by this prohibition.”

Sinasabi ng probisyon na ito na hindi mo maaaring gamitin na ebidensya ang nasabing recording, sapagkat ito ay walang pahintulot ng lahat ng mga partido sa nasabing usapan.

Bukod pa rito, ang iyong ginawang recording ay labag sa batas, sapagkat ito ay hindi pinayagan ng iyong dating kasintahan na isang partido sa naturang usapan. Ang paggamit nito ay may kaukulang parusa na isinasaad sa Section 2 ng nasabi pa ring batas:

“Sec. 2. Any person who wilfully or knowingly does or who shall aid, permit, or cause to be done any of the acts declared to be unlawful in the preceding section or who violates the provisions of the following section or of any order issued thereunder, or aids, permits, or causes such violation shall, upon conviction thereof, be punished by imprisonment for not less than six months or more than six years and with the accessory penalty of perpetual absolute disqualification from public office if the offender be a public official at the time of the commission of the offense, and, if the offender is an alien he shall be subject to deportation proceedings.”

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang inyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na inyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng inyong salaysay.

Maraming salamat sa inyong patuloy na pagtitiwala.

Death o disability claim sa ilalim ng Employees' Compensation Program, puwedeng i-file sa SSS o GSIS

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | May 24, 2023

Dear Chief Acosta,

Ako ay dating driver ng truck sa isang logistics company. Sa kasamaang palad, ako ay nadawit sa isang aksidente na nagdulot sa pagkaputol ng aking kaliwang binti. Mabuti na lamang at mayroon kaming naipundar ng aking misis na isang maliit na tindahan kung saan namin kinukuha ang aming pangtustos sa araw-araw at pambili ng gamot para sa aking patuloy na pagpapagaling. Dalawang taon na ang nakalilipas at ngayon pa lamang ako nagkaroon ng lakas para lumabas at mag-claim ng compensation sa aking disability. Maaari pa ba akong makasingil? – Fred

Dear Fred,

Para sa inyong kaalaman, mayroong alituntunin na nakasasaklaw sa iyong katanungan. Ayon sa Section 6, Rule VII of the Amended Rules on Employees' Compensation, nakasaad na:

“SECTION 6. Prescriptive period. – (a) No claim for compensation shall be given due course unless said claim is filed with the System within three years from the time the cause of action accrued. (as provided under ECC Resolution No. 2799, July 25, 1984).

(b) Reckoning Date of the Three-Year Prescriptive Period.

b.1. Sickness - from the time the employee lost his earning capacity (as amended by BR No. 11-04-10, April 28, 2011)

b.2. Injury - from the time it was sustained (as provided under BR No. 93-08-0068, August 5, 1993 which was reiterated in Circular No. 03-709, dated July 22, 2009)

b.3. Death - from the time of death of the covered employee. (as provided under BR No. 93-08-0068, August 5, 1993 which was reiterated in Circular No. 03-709, dated July 22, 2009)"

Sang-ayon sa nabanggit, ang death o disability claim sa ilalim ng Employees' Compensation Program ay maaaring i-file sa SSS o GSIS, sa loob ng 3 taon mula nang ito'y natamo. Kung ang suliranin ay bunga ng pagkakasakit, ang claim ay maaaring i-file 3 taon mula sa pagkakawala ng kakayahang makapagtrabaho o makapaghanapbuhay.

Kung ang suliranin ay bunga ng pagkakaroon ng injury o kapansanan, ang claim ay maaaring i-file 3 taon mula nang ito ay nakuha. Sa pagkakataon namang ang suliranin ay nagdulot ng pagkamatay, ang iyong mga benepisyaryo ay maaaring mag-file ng claim 3 taon mula sa iyong pagpanaw.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang inyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na inyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng inyong salaysay.

Maraming salamat sa inyong patuloy na pagtitiwala.