Wasto ang huling habilin na nakasulat...

Napetsahan at nilagdaan ng kamay ng sumulat nito at ‘di kailangan ng saksi

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Magtanong Kay Attorney | October 27, 2020

Dear Chief Acosta,

Ako ay may sakit na walang lunas kaya nais kong gumawa ng huling habilin habang may kakayahan pa ako. Ang huling habilin na nais kong gawin ay hindi dapat masaksihan ninuman ngunit magiging wasto pa rin. Ano ang dapat kong gawin upang maging wasto ang huling habilin na nais kong ihanda? – Edith

Dear Edith,

Ang sagot sa inyong katanungan ay matatagpuan sa Article 810 ng New Civil Code of the Philippines, kung saan nakasaad na:

“Art. 810. A person may execute a holographic will which must be entirely written, dated, and signed by the hand of the testator himself. It is subject to no other form and may be made in or out of the Philippines, and need not be witnessed.” (Binigyang-diin)

Nakasaad sa nasabing artikulo na ang sinuman ay maaaring gumawa ng huling habilin na tinatawag na holographic will kung saan ito ay dapat ganap na nakasulat, napetsahan at nilagdaan ng kamay ng sumulat nito. Walang ibang porma na kailangan para sa nasabing huling habilin at hindi ito kailangang saksihan. Malinaw na sinasabi ng ating batas na dapat ganap na nakasulat, napetsahan, at nilagdaan ng inyong kamay ang huling habilin na inyong gagawin nang walang saksi upang ito ay maging wasto.

Nawa ay nasagot namin ang inyong mga katanungan. Nais naming ipaalala sa inyo na ang opinyon na ito ay nakabase sa inyong mga naisalaysay sa inyong liham at sa pagkakaintindi namin dito. Maaaring maiba ang opinyon kung mayroong karagdagang impormasyon na ibibigay. Mas mainam kung personal kayong sasangguni sa isang abogado.

Maraming salamat sa inyong patuloy na pagtitiwala.

12 yrs. na pagkakakulong sa sinumang mapatutunayang tumulong sa suicide

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Magtanong Kay Attorney | October 26, 2020

Dear Chief Acosta,

Nagpakamatay ang binatang anak na may sakit ng aking kapitbahay. Usap-usapan sa aming barangay na noong araw diumano na nagpakamatay siya sa pamamagitan ng pagbibigti, kasama niya ang kanyang kaibigan. Siya diumano ang bumili ng lubid at tumulong sa binata upang kitilin ang buhay nito. Maaari bang makasuhan ang kaibigan nito sa pagtulong niya sa nasabing insidente? – Onor

Dear Onor,

Ang sagot sa inyong katanungan ay opo. Maaari siyang makasuhan ng Giving Assistance to Suicide. Ayon sa Article 253 ng Revised Penal Code of the Philippines, ang sinumang magbibigay ng tulong sa tao upang kitilin ang sariling buhay nito ay maaaring makulong, viz:

“Article 253. Giving assistance to suicide. - Any person who shall assist another to commit suicide shall suffer the penalty of prision mayor; if such person leads his assistance to another to the extent of doing the killing himself, he shall suffer the penalty of reclusion temporal.
However, if the suicide is not consummated, the penalty of arresto mayor in its medium and maximum periods, shall be imposed.”

Base sa inyong kuwento, kung mapatunayan mang tinulungan nito na magpakamatay ang anak ng inyong kapitbahay, maaari siyang makulong sapagkat ito ay krimen sa ilalim ng nabanggit na batas. Ang pagbili ng lubid na ginamit sa pagbibigti at ang mismong presensiya sa oras ng nasabing pagpapakamatay ay mga patunay na tinulungan nitong magpakamatay ang anak ng inyong kapitbahay. Dahil dito, siya ay maaaring makulong ng anim na taon at isang araw hanggang labindalawang taon.

Sa kabilang banda, kung mapatutunayang may foul play sa pagkamatay ng anak ng inyong kapitbahay, siya ay maaaring kasuhan ng Homicide o Murder.

Nawa ay nasagot namin ang inyong mga katanungan. Nais naming ipaalala sa inyo na ang opinyong ito ay nakabase sa inyong mga naisalaysay sa inyong liham at sa pagkakaintindi namin dito. Maaaring maiba ang opinyon kung mayroong karagdagang impormasyong ibibigay. Mas mainam kung personal kayong sumangguni sa isang abogado.

Maraming salamat sa inyong patuloy na pagtitiwala.

Wastong kabayaran sa mga ari-ariang nakuha ng gobyerno para sa pampublikong proyekto

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Magtanong Kay Attorney | October 25, 2020

Ang ating Saligang Batas, partikular ang Section 1, Article III (Bill of Rights), ay nagsasaad na hindi dapat alisan ng buhay, kalayaan o ari-arian ang sinuman nang hindi sa kaparaanan ng batas. Sinusugan pa ito ng Section 9 ng parehong artikulo kung saan nakasaad na ang pribadong ari-arian ay hindi dapat kunin tungkol sa gamit pambayan nang walang wastong kabayaran.

Samakatwid mula sa mga nabanggit na probisyon, hindi maaaring kunin ng sinumang opisyal sa ating pamahalaan maging ng estado mismo ang ari-arian ng sinuman nang walang wastong kabayaran. Ang kapangyarihan ng estado na maglaan o kumuha ng pribadong pag-aari ng kahit na sinong mamamayan ay may katumbas na responsibilidad na magbayad ng wastong halaga. Ito ay malinaw sa ating Saligang Batas maging sa mga desisyon ng Korte Suprema.

Sa desisyon ng Korte Suprema sa kaso ng National Transmission Commission versus Oroville Development Corporation (G.R. No, 223366, August 1, 2017), na isinulat ni Honorable former Associate Justice Jose C. Mendoza, idineklara ng Korte Suprema ang mga sumusunod:

“Eminent domain is the right or power of a sovereign state to appropriate private property to particular uses to promote public welfare. It is an indispensable attribute of sovereignty; a power grounded in the primary duty of government to serve the common need and advance the general welfare. The power of eminent domain is inseparable in sovereignty being essential to the existence of the State and inherent in government. But the exercise of such right is not unlimited, for two mandatory requirements should underlie the Government's exercise of the power of eminent domain, namely: (1) that it is for a particular public purpose; and (2) that just compensation be paid to the property owner. These requirements partake the nature of implied conditions that should be complied with to enable the condemnor to keep the property expropriated.”

Kung ating babalangkasin ang naturang desisyon ng Korte Suprema ating masasabing hindi maaaring kunin ng estado ang pag-aari ng sinuman maliban kung ang nasabing pagkuha ay naaayon sa sumusunod na rekisito: (1) Ang nasabing pagkuha ay dahil sa kailangan ito para sa pampublikong kadahilanan o gamit at; (2) Pagbabayad ng tama at ukol na kabayaran.

Ang just compensation o kaukulang kabayaran ay binigyang kahulugan sa parehong kaso na nabanggit sa itaas na:

“Just compensation is defined as the full and fair equivalent of the property taken from its owner by the expropriator. The measure is not the taker’s gain, but the owner’s loss. The word “just” is used to intensify the meaning of the word “compensation” and to convey thereby the idea that the equivalent to be rendered for the property to be taken shall be real, substantial, full, and ample.” (Binigyang-diin)