top of page
Search

ni Dr/Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | August 18, 2025



Photo: FP


Dear Doc Erwin, 


Ako ay isang ama ng tahanan, nasa kalagitnaang edad (middle age) na ako. Awa ng Dios ay malusog ang aking pangangatawan, wala akong sakit at walang maintenance medications. Maingat ako sa aking mga kinakain at katamtaman din kung ako ay kumain. Isa pa sa aking pamamaraan upang mapanatili ang aking kalusugan ay ang pagtulog ng sapat, 7 hanggang 8 oras gabi-gabi. 


Isa sa aking mga regular na exercise ang madalas na paglalakad. Ayon sa aking pagbabasa, upang makuha ang mga health benefits ng walking exercise ay kinakailangang maka-10,000 steps kada araw. Bagama’t pinipilit kong maabot ito, dahil sa kakulangan ng panahon ay hindi ko ito nagagampanan. May health benefits ba ang walking exercise kahit hindi maabot ang 10,000 steps? Anu-ano ang health benefits nito? 


Sana ay matugunan n’yo ang aking mga katanungan. Regular akong nagbabasa ng BULGAR newspaper at ng Sabi ni Doc column. -- Maria Josephine



Maraming salamat Maria Josephine sa iyong pagsulat at pagsubaybay sa Sabi ni Doc at BULGAR newspaper. 


Marami na ang mga pag-aaral tungkol sa walking exercise at health benefit nito na pagbaba ng risk ng pagkamatay sa iba’t ibang kadahilanan (all-cause mortality). May mga pag-aaral na rin na ito ay may mabuting epekto sa pag-iwas sa iba’t ibang uri ng sakit.


Ayon sa mga nasulat na, noong 1960s habang naghahanda ang Japan sa 1964 Tokyo Olympics ay tumaas ang awareness ng Japanese population sa pag-e-exercise bilang paraan upang maging malusog ang pangangatawan. Kasabay din nito ang pag-introduce sa Japanese market ng modern pedometer. Ito ay isang gadget na maaaring isabit sa beywang upang mabilang ang numero ng steps sa paglalakad o pag-jogging. Unti-unting naging popular ang pedometer at ang walking at jogging bilang ehersisyo. Naging rallying slogan ng mga dedicated walkers ang “Manpo-Kei” o “10,000 steps” at dumami ang mga walking clubs sa Japan kung saan ang daily goal ng mga miyembro ay 10,000 steps. Mula sa Japan ay kumalat na sa buong mundo ang 10,000 steps bilang daily exercise goal.


Katulad ng tanong ninyo, ang tanong ng marami ay kinakailangan ba na makumpleto ang Manpo-Kei o 10,000 steps upang makamit ang health benefits ng walking exercise? 


Ito ay isa sa mga katanungan ng mga scientist sa kanilang pinakabagong pag-aaral. Ito ay isang systematic study at meta-analysis ng mga scientific research mula January 2014 hanggang February 14, 2025. Isinagawa ito at pinangunahan ng mga scientist mula sa Sydney School of Public Health ng Faculty of Medicine and Health sa University of Sydney. Nasa 57 research studies ang isinama sa systematic review at 31 studies naman ang kasama sa meta-analyses.


Ayon sa nabanggit na study, 7,000 steps per day ang nakakapagpababa ng risk sa lahat ng mga health outcomes na kasama sa pag-aaral. Sa madaling salita, upang bumaba ang iyong risk sa lahat ng mga sakit na kasama sa pag-aaral katulad ng sakit sa puso, diabetes, dementia, cancer, depression at all-cause mortality, 7,000 steps ang nararapat na maging daily number of steps goal ninyo. 


Ngunit hindi ibig sabihin nito na walang health benefits ang paglalakad na mas mababa sa 7,000 steps. Ayon sa pag-aaral na ito, may mga health benefit sa mas mababang steps at ang risk reduction sa iba’t ibang uri ng sakit ay tumataas habang tumataas ang number of steps per day. Kahit sa 2,000 steps per day ay may mga nakitang health benefits na. Kaya’t anuman ang total number of steps na inyong naisagawa sa isang araw ito ay makakatulong upang makaiwas sa sakit.


AnG pag-aaral na nabanggit sa itaas ay na-publish nito lamang August 2025 (Volume 10, Issue 8) sa The Lancet-Public Health, isang scientific journal na sikat sa buong mundo.


Maraming salamat muli sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y ipagpatuloy ninyo ang pag-aalaga sa inyong kalusugan.


Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

 
 

ni Dr/Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | July 14, 2025



Photo: FP


Dear Doc Erwin, 


Ako ay isang ama ng tahanan, 45 years old, at may tatlong anak. Sa nakaraang dalawang taon ay regular akong nagpapa-check ng aking blood sugar, at ayon sa doktor ito ay unti-unting tumataas. Pinayuhan ako ng doktor na mag-exercise, iwasan o bawasan ang mga pagkain at inumin na mataas ang sugar content katulad ng softdrinks, at matatamis na pagkain. 


Kumonsulta rin ako sa isang eksperto sa alternative medicine tungkol sa pagtaas ng aking blood sugar. Dahil ako ay palaging puyat, pinayuhan ako ng doktor na gawing regular ang pagtulog ng maaga. Ayon sa kanya, nakakataas ng blood sugar ang pagpupuyat. Iminungkahi rin niya na ako ay regular na uminom ng Berberine supplement. Makakatulong daw ito upang bumaba ang aking blood sugar.


Nais ko sanang malaman kung ano ang Berberine at kung ito ba ay makakatulong na pababain ang aking blood sugar? May mga research studies na ba na nagpapakita ng bisa ng Berberine laban sa mataas na blood sugar o diabetes? May iba pa bang health benefits ang Berberine? 


Sa aking pagbabasa ng regular ng BULGAR newspaper at ng inyong column na Sabi ni Doc ay natutunan ko ang mga bagong kaalaman tungkol sa mga natural remedies at ang pag-iwas sa sakit. Sana ay matugunan n’yo ang aking mga katanungan. — Napoleon



Maraming salamat Napoleon sa iyong pagsulat at pagsubaybay sa Sabi ni Doc at BULGAR newspaper. 


Malaki ang maitutulong ng mga payo ng inyong doktor upang bumaba ang inyong blood sugar. Ang pag-e-exercise at pagkain ng tama, katulad ng pag-iwas sa mga pagkain at inumin na mataas ang sugar content ay magpapababa ng inyong blood sugar.


Makakababa rin ng blood sugar ang pagtulog ng maaga at sapat na oras ng pagtulog. Ayon sa isang research article sa Journal of Applied Physiology na nailathala noong November 2005, ang kakulangan ng pagtulog o pagpupuyat ay risk factor sa pagtaas ng insulin resistance at Type 2 diabetes. Konektado rin ito sa pag-develop ng obesity, ayon sa study na ito na pinangunahan ni Dr. Karine Spiegel mula sa Université Libre de Bruxelles sa bansang Belgium.


Sa isang review article sa scientific journal Biomedicine & Pharmacotherapy na nailathala noong January 2021, kinilala ang Berberine bilang isang uri ng natural chemical compound na makikita sa ilang mga medicinal plants katulad ng Coptis chinensis, Berberis vulgaris at Berberis aristata. Sa loob ng nakaraang 3,000 taon ginagamit bilang gamot ang Berberine ng Ayurvedic medicine ng India at ng traditional Chinese medicine. Ginagamit itong gamot sa impeksyon ng tenga, mata at bibig, sa iba’t ibang uri ng sugat, hemorrhoids, indigestion, dysentery, at mga intestinal parasites. Ngunit sa mga bagong research studies, ang Berberine ay nakitaan na epektibo bilang nagpapababa ng blood sugar, panlaban sa obesity, proteksyon sa atay (liver) at may anti-inflammatory activities din ito.


Sa review article na nabanggit ay idinetalye nito ang epekto ng Berberine laban sa blood sugar. Sa iba’t ibang mga research studies, napag-alaman na ang Berberine ay nagpapalakas ng secretion ng insulin at pinapababa nito ang insulin resistance. Ang dalawang epekto na nabanggit ay parehong nakakababa ng blood sugar.


May iba pang mekanismo ang Berberine upang pababain ang blood sugar. Pinapababa rin ng Berberine ang kapasidad ng ating katawan na bumuo ng glucose (gluconeogenesis) at pinapalakas ang kakayanan ng ating katawan na gamitin ang blood sugar (glucose uptake).  


Bukod sa mga epekto ng Berberine na nabanggit, may iba pang health benefits ito. Inilahad din ng nabanggit na review article kung paano nilalabanan ng Berberine ang obesity, gout, fatty liver at hyperlipidemia. 


Sa mga susunod na artikulo ng Sabi ni Doc ay ibabahagi natin kung paano pa makakatulong ang Berberine laban sa ibang mga sakit.


Maraming salamat muli sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y patuloy na bumuti ang iyong kalusugan.



Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

 
 

ni Dr/Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | July 7, 2025



Photo: FP


Dear Doc Erwin, 


Regular akong nagbabasa BULGAR newspaper at ng inyong column na Sabi ni Doc. Bukod na ito’y nakakatulong sa aking kalusugan ay ibinabahagi ninyo ang mga bagong kaalaman tungkol sa mga mga natural na pagkain at kung paano ito nakakagaling o paano ito ginagamit para makaiwas sa sakit.


Ako ay isang maybahay at mahigit 35 ang edad. Madalas akong may urinary tract infection (UTI). Dahil dito ay madalas akong nagkokonsulta sa aking doktor at uminom ng antibiotic upang malunasan ang aking infection. 


Nabasa ko sa isang magazine na maaaring makatulong ang cranberry juice upang makaiwas sa UTI. May mga scientific research na ba tungkol sa cranberry juice at epekto nito sa UTI? Epektibo kaya ang cranberry juice upang makaiwas sa UTI? Nawa’y mabigyan niyo ng pansin ang aking mga katanungan. Maraming salamat po. — Josephine



Maraming salamat Josephine sa iyong pagsulat at pagsubaybay sa Sabi ni Doc at BULGAR newspaper. 


May mga health benefits ang regular na pag-inom ng cranberry juice ayon sa mga pag-aaral. Isa na rito ang significant na pagbaba ng diastolic blood pressure. Ito ang resulta ng pag-aaral na inilathala sa journal na Nutrients noong July 29, 2021. Pinangunahan ni Dr. Chesney Richter ng Department of Nutritional Sciences ng University of Arizona ang pag-aaral na ito.


Bukod sa epekto ng cranberry juice sa pagbaba ng blood pressure ay nakakatulong din ito sa ating digestive health sa pamamagitan ng pag-inhibit ng pagdami H. pylori bacteria sa ating sikmura. Ang H. pylori bacteria ay maaaring maging sanhi ng pagsakit ng tiyan, bloating, at ulcer.


Nakakatulong din ang cranberry juice upang maiwasan ang pagkasira ng ngipin (tooth decay), gum disease at oral cancer. Naniniwala ang mga dalubhasa na ito ay dahil sa a-type proanthocyanidins na isa sa mga sangkap ng cranberry juice. 


Ang a-type proanthocyanidins din ang pinaniniwalaan ng mga health experts na makakatulong upang makaiwas sa UTI. Dahil ito sa kakayanan ng a-type proanthocyanidins na pigilan ang pagkapit ng E. coli bacteria sa urinary bladder.


Ang E. coli bacteria ang pangunahing dahilan ng pagkakaroon ng UTI. Pinatunayan ito sa research study ng mga scientists mula sa State University of New Jersey Marucci Center for Blueberry and Cranberry Research and Extension. Maaaring basahin ang kabuuan ng research na ito sa journal na British Medical Journal Infectious Diseases na na-publish noong April 14, 2010.


Ang nabanggit na study ay isa lamang sa mga pag-aaral na nagpapatunay na tumutulong ang cranberry juice at sangkap nito na a-type proanthocyanidins upang maiwasan ang pagkakaroon ng UTI. Tandaan lamang na hindi epektibo ang cranberry juice kung mayroon ng sakit na UTI. Makakatulong lamang ito sa pag-iwas sa sakit na UTI.

 

Maraming salamat muli sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y patuloy na makaiwas kayo sa anumang sakit at mas bumuti ang inyong kalusugan.


Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

 
 
RECOMMENDED
bottom of page